Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Γυμνασίου: Επαναληπτικές ασκήσεις (Ενότητες 1-6)

Ενότητα 1η

 

  1. Να διακρίνεται τις παρακάτω προτάσεις ανάλογα με τα συστατικά τους σε απλές, επαυξημένες και ελλειπτικές.
  • Ο πατέρας ξεκουράζεται.
  • Ο Δημήτρης έφαγε φαγητό.
  • Ο Γιάννης είναι επιμελής.
  • Η Άννα είδε τον Γιώργο.
  • Ο Γιώργος έδωσε στον Γιάννη το τετράδιο.
  • Ο άριστος μαθητής πέτυχε στις εξετάσεις.
  • Οι ελεύθερες ώρες μειώθηκαν.
  • Τα μαθήματά παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
  • Σήμερα Μαθηματικά, αύριο Χημεία και τέρμα.
  • Ο Πέτρος βοήθησε πολύ με το χιούμορ του.

 

  1. Να διακρίνετε τις προτάσεις με βάση τη σημασία τους (αποφαντικές, ερωτηματικές, προστακτικές, επιφωνηματικές)
  • Μπείτε στην αίθουσα.
  • Το μάθημα αρχίζει στις 8:00.
  • Τι ώρα αρχίζει η συνεδρίαση;
  • Τι ωραίο αυτοκίνητο!
  • Τι κατάσταση είναι αυτή;
  • Ο χρόνος για τη μελέτη πολλαπλασιάστηκε.
  • Τι θα γίνει, επιτέλους;
  • Φύγε γρήγορα! 
  • Τι να πρωτοδιαβάσω όμως;
  • Το λεωφορείο! Τρέχα!
  • Άρχισε το σχολείο.
  • Άρχισε το σχολείο;
  • Η επικοινωνία, όμως, είναι μια ιστορία που ξεκινά πολύ παλιότερα!
  • Άρχισε το σχολείο!
  • Tι θες σε τούτο το προαύλιο;
  • Εφέτος έχει έρθει καινούριος γυμνασιάρχης.
  • Πήγαινε έξω!

 

 

Ενότητα 2η

 

 

  1. Να βρείτε τη θεματική περίοδο, τα σχόλια-λεπτομέρειες και την κατακλείδα (αν υπάρχει) στις παρακάτω παραγράφους.
  • Η μελέτη του καιρού άρχισε σαν παραμύθι. Οι πρώτοι άνθρωποι πίστευαν ότι ο καιρός ήταν ένα φαινόμενο που το όριζαν οι θεοί και γι’ αυτό συνέδεαν τις θύελλες και την κακοκαιρία με τη διάθεσή τους. Ο θεός Αίολος στην αρχαία Ελλάδα άνοιγε τον ασκό του, ενώ ο αντίστοιχος θεός στην Κίνα, ο Φέι Λιεν, είχε σώμα δράκοντα και τόσο γερά πνευμόνια, που αρκούσε ένα φύσημα για να καταστρέψει τα πάντα.

Επιστημονική βιβλιοθήκη Life, τόμος: Ο καιρός, σ. 138-139

 

  • Οι άνεμοι επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων με πολλούς τρόπους. Οι τυφώνες, για παράδειγμα, παρασύρουν ανθρώπους και σπίτια, καταστρέφουν καλλιέργειες και ανθρώπινα έργα. Αντίθετα οι μουσώνες είναι ευλογία για την Ινδία, την Ινδοκίνα και την Ινδονησία, γιατί οι βροχές που φέρνουν κάνουν γόνιμη τη γη, η οποία δίνει τροφή σε εκατομμύρια ανθρώπους.

 

  • Η κατανομή του αλμυρού νερού δεν είναι ίδια σε όλη την επιφάνεια της Γης. Το μεγαλύτερο μέρος της Γης καλύπτεται από ωκεανούς, με τη διαφορά ότι στο βόρειο ημισφαίριο το νερό καλύπτει το 60% της επιφάνειάς του, ενώ στο νότιο ημισφαίριο το 80%. Οι ωκεανοί επικοινωνούν μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα όλο το αλμυρό νερό του πλανήτη αποτελεί μια ενιαία μάζα, που ονομάζεται «παγκόσμιος ωκεανός» και καλύπτει το 70% της επιφάνειας του πλανήτη.

 

  • Οι Μινωίτες ανέπτυξαν πολλές μορφές τέχνης σε θαυμαστό επίπεδο. Η μινωική τέχνη έχει ποικιλία και πρωτοτυπία. Όλα τα μινωικά έργα –αγγεία από πηλό ή πέτρα, ειδώλια, κοσμήματα, τοιχογραφίες– έχουν κίνηση, ζωντάνια και χάρη και δείχνουν μια προτίμηση των Μινωιτών για την απεικόνιση της φύσης. Τα θέματα και η τεχνοτροπία τους επηρέασαν τους γειτονικούς λαούς, ιδιαίτερα τους Κυκλαδίτες και τους Μυκηναίους.

 

  • Είναι περίεργο πάντως ότι χάρη στην εκτίμηση που μου έδειξαν τότε όλοι σχεδόν οι παράγοντες της μουσικής μας ζωής, καθηγητές, μαέστροι, μουσικοί, ευτύχησα να δω να παίζεται το σύνολο των συνθέσεών μου από το 1946 έως το 1950. Έργα μουσικής δωματίου και έργα συμφωνικά. Τα τελευταία από την ΚΟΑ και τη Συμφωνική του Ραδιοφώνου. Τότε είχα και τις πρώτες μου παραγγελίες για χοροδράματα και μουσική για τον κινηματογράφο και ραδιοφωνικά σκετς. Έτσι, ήμουν πια υποχρεωμένος να εγκαταλείψω τις προσωπικές μου αναζητήσεις στο χώρο της σύνθεσης και να προσαρμόσω τη μουσική μου στις απαιτήσεις των παραγγελλόντων, που φυσικά κάθε άλλο παρά τα συμφωνικά μου γυμνάσματα θα ήθελαν.

Μίκης Θεοδωράκης, στο ανιχνεύοντας το Σήμερα, προετοιμάζουμε το αύριο, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2001

 

 

  1. Εντοπίστε τις λέξεις που χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση των προτάσεων στο εσωτερικό των παραγράφων και σημειώστε τι δηλώνει η κάθε συνδετική λέξη.

 

  • Το περιοδικό μας “βγαίνει” πρώτα στο INTERNET, φιλοξενούμενο στον τόπο του σχολείου μας στο Διαδίκτυο. Έτσι το περιοδικό μας έχει τα πλεονεκτήματα της on-line επικοινωνίας και πληροφόρησης, που σημαίνει ότι γράφεται, διορθώνεται και εμπλουτίζεται σταδιακά, έως ότου φτάσει στην τελική του μορφή στο τέλος του σχ. έτους, οπότε θα εκδοθεί και με την παραδοσιακή έντυπη μορφή.

Μέσα από τις στήλες του περιοδικού μας, οι μαθητές και οι μαθήτριες του σχολείου με την βοήθεια των καθηγητών μας, προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε διάφορα θέματα που απασχολούν νέους της ηλικίας μας, αλλά και γενικότερα την κοινή γνώμη. Παρουσιάζουμε επίσης, μερικές από τις δραστηριότητες του σχολείου μας, που δεν περιορίζεται να δίνει μόνο γνώση και εκπαίδευση μέσα από τα βιβλία και τα μαθήματα, αλλά δραστηριοποιείται σε πολλούς τομείς της παιδείας και του πολιτισμού.

 

  • Κάθε οικοσύστημα που υπάρχει στη Γη είναι μοναδικό, δηλαδή έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το κάνουν να διαφέρει από όλα τα υπόλοιπα. Εντούτοις, τα οικοσυστήματα που αναπτύσσονται σε περιοχές με παρόμοιες φυσικές συνθήκες είναι επόμενο να παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες, οι οποίες μας βοηθούν να τα ταξινομούμε σε ομάδες. Για παράδειγμα, με κριτήριο τον χώρο στον οποίο αναπτύσσονται, τα οικοσυστήματα ταξινομούνται σε χερσαία (της ξηράς) και υδατικά (της θάλασσας, του γλυκού νερού κτλ.). Μια άλλη ταξινόμηση μπορεί να βασιστεί στο είδος των φυτών (βλάστηση). Έτσι, με βάση το παραπάνω κριτήριο, ταξινομούνται σε οικοσυστήματα των βροχερών δασών, της τάιγκας, μεσογειακά κτλ.

 

 

 

Ενότητα 3η
  1. Να αναγνωρίσετε το είδος του κειμένου (περιγραφή, αφήγηση, επιχειρηματολογία)
  • Περάσαμε τις απόκρημνες άκρες του Άθω και ακολουθήσαμε γιαλό γιαλό τη νοτιοδυτική του ακτή. Σε λίγο το τοπίο άρχισε πάλι να ημερώνει κάπως. Είδαμε απέξω το αμφιθεατρικό χωριό της σκήτης της Αγίας Άννας, ύστερα τη Νέα Σκήτη και τραβήξαμε για τη μονή Διονυσίου.

 

  • Τα μουσεία μπορούν και πρέπει να βοηθήσουν δημιουργικά στη μάθηση. Είναι δυνατό να συνεργαστούν με το δημόσιο σχολείο ξεκινώντας από το δημοτικό και συνεχίζοντας στο γυμνάσιο. Με τον ενεργό ρόλο των εκπαιδευτικών, αλλά και των μουσειοπαιδαγωγών μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των παιδιών και των εφήβων και να ενταχθούν στη σχολική καθημερινότητά τους και στις εξωσχολικές τους δραστηριότητες.

 

  • Στα 336 π.Χ., μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, ο πρωτότοκος γιος του Αλέξανδρος γίνεται βασιλιάς της Μακεδονίας σε ηλικία είκοσι ετών.Μόλις καταλαμβάνει το θρόνο της Μακεδονίας ο Αλέξανδρος, συγκαλεί ξανά το Συνέδριο της Κορίνθου. Ονομάζεται από αυτό «στρατηγός αυτοκράτορας» των Ελλήνων. Κατόπιν τακτοποιεί με ταχύτητα τις πολιτικές εκκρεμότητες στην Ελλάδα και απερίσπαστος αρχίζει να προετοιμάζει την εκστρατεία εναντίον της Περσίας. Από το 336 π.Χ. βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Δαρείος ο Γ’ ο Κοδομανός, ικανός ηγέτης, ο οποίος προσπαθεί να αναδιοργανώσει το περσικό κράτος. Ο Αλέξανδρος, γνωρίζοντας τις δυσχέρειες του Δαρείου, επιταχύνει την εκστρατεία. Ξεκινά από την Πέλλα το 334 π.Χ. με μία μέτρια στρατιωτική δύναμη που δεν ξεπερνούσε τους 40.000 άνδρες. Διαβαίνει τον Ελλήσποντο και αντιμετωπίζει σε πρώτη φάση τους Πέρσες στον Γρανικό ποταμό (334 π.Χ.). Οι Πέρσες ηττώνται και ο Αλέξανδρος γίνεται κύριος της Μικράς Ασίας.

 

 

Ενότητα 4η

 

  1. Να γράψετε τη γενική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω επιθέτων

 

Επίθετα

Γενική ενικού

Γενική πληθυντικού

δίκαιος

 

 

μοντέρνος

 

 

κερδοφόρος

 

 

κρύος

 

 

γνωστικός

 

 

ευτραφής

 

 

ταχύς

 

 

χαδιάρης

 

 

αληθής

 

 

ενδιαφέρων

 

 

παρών

 

 

μετριόφρων

 

 

πολύς

 

 

επείγων

 

 

επιτυχών

 

 

ακριβής

 

 

παραπονιάρης

 

 

τραχύς

 

 

παχύς

 

 

 

 

  1. Να γράψετε τη γενική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών

Ουσιαστικά

Γενική ενικού

Γενική πληθυντικού

αιώνας

 

 

κανόνας

 

 

πολιτευτής

 

 

σεισμός

 

 

αμαξάς

 

 

μπάρμπας

 

 

παγωτατζής

 

 

μαθητής

 

 

μπουφές

 

 

δουλειά

 

 

βλάβη

 

 

γνώση

 

 

κάθοδος

 

 

γιαγιά

 

 

νερό

 

 

κουτί

 

 

βέλος

 

 

παρελθόν

 

 

γάλα

 

 

φωνήεν

 

 

 

  1. Να γράψετε τα ονοματικά σύνολα στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

 

  • τον ευσεβή χριστιανό
  • ο νομοταγής πολίτης
  • των αναιδών μαθητών
  • των επικερδών εργασιών
  • τη συνεχή προσπάθεια
  • τα ακριβή αποτελέσματα
  • της επιεικούς δασκάλας
  • τη μεγαλοπρεπή είσοδο
  • ο ζηλιάρης σύζυγος
  • του ελεύθερου πολίτη
  • μετρίου αναστήματος
  • θηλυκιά γάτα
  • των διεθνών ποδοσφαιριστών
  • τον μετριόφρονα άνθρωπο

 

  1. Να συμπληρώσετε τα κενά με το επίθετο πολύς ή το επίθετο πολύ.
  • …….…….ζέστη
  • …………..στρατιωτών
  • …………..λαός
  • …………..αργά
  • …………..παιχνίδια
  • …………..λυπημένος
  • …………..καθυστέρηση
  • …………..ηρεμία
  • …………..δαπάνες
  • …………..χιόνι
  • …………..βροχή
  • …………..κινδύνων
  • …………..οργισμένος

 

 

 

 

Ενότητα 5η

 

  1. Να μετατρέψετε τα παρακάτω ρήματα στο α΄ πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα και να τα κατατάξετε στην κατάλληλη στήλη του παρακάτω πίνακα.

Διψάσαμε, τραγουδούν, είχα αποφασίσει, φαντάζεται, προσαρμόζεσαι, χτυπιέται, βλέπουμε, μπορείς, αγαπάς, εκφράζει.

 

Α´ Συζυγία

Β´ Συζυγία

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. Τοποθετήστε τα ρήματα στα σωστά σημεία του άξονα του χρόνου που ακολουθεί:

 

Ακολουθούσαν, θύμωσε, θα φύγει, είχε έρθει, τρέχει, κοιμήθηκα, άρχισαν, θα έρθει, θα δώσεις, ζητούσε, έχει ζητήσει.

 

ΠΑΡΕΛΘΟΝ

(πριν)

ΠΑΡΟΝ

(τώρα)

ΜΕΛΛΟΝ

(μετά)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ενότητα 6η

 

  1. Να βρείτε το ρήμα, το υποκείμενο, το αντικείμενο και το κατηγορούμενο των παρακάτω προτάσεων
  • Ο καιρός ήταν καλός.
  • Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε μέγας.
  • Η Μαρία σπουδάζει φυσικός.
  • Θεωρήθηκε ύποπτος.
  • Ο κ.Γεωργίου εκλέχτηκε πρόεδρος.
  • Ο Γιάννης φαινόταν χλωμός.
  • Ο Σταματίου κληρώθηκε διαιτητής του αγώνα.
  • Ο κατηγορούμενος κρίθηκε ένοχος.
  • Το δικαστήριο έκρινε ένοχο τον κατηγορούμενο.
  • Ο Νίκος είναι άμυαλος.
  • Οι εργάτες μοιάζουν κουρασμένοι.
  • Τα μαθήματα της πρώτης γυμνασίου είναι εύκολα.
  • Η γιαγιά μου υπήρξε όμορφη.
  • Οι πολιτικοί κρίνονται ανίκανοι.
  • Τα παιδιά στάθηκαν τυχερά.
  • Ο Γιάννης διόρισε τον αδελφό του προϊστάμενο.
  • Ο βουλευτής διόρισε τον Γιάννη υπεύθυνο του γραφείου του.
  • Ο δήμαρχος ανακήρυξε τον κ.Στεφανάκη επίτιμο δημότη της πόλης.
  • O κατηγορούμενος κρίθηκε ένοχος.
  • Οι Έλληνες εξέλεξαν εκείνον στρατηγό.

 

  1. Να βρεις αν είναι παράθεση ή επεξήγηση οι λέξεις με τα έντονα γράμματα.
  • Ήρθε η καθηγήτρια, η κ. Γεωργίου.
  • Κάποια παιδιά χτύπησαν το φίλο μου, τον Δημήτρη.
  • Ο Μιχάλης είδε τη Μαρία, τη φίλη του.
  • Το ψηλό βουνό, ο Ψηλορείτης, βρίσκεται στην Κρήτη.
  • Ο Οδυσσέας Ελύτης, ο ποιητής, βραβεύτηκε με Νόμπελ.
  • Ο ποιητής μας, ο Οδυσσέας Ελύτης, βραβεύτηκε με Νόμπελ.
  • Ο καλύτερος μαθητής, ο Γιώργος, έγινε απουσιολόγος.
  • Ο Διονύσιος Σολωμός, ο ποιητής του “Κρητικού”, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο
  • Έτσι σε θέλω, να χαμογελάς πάντα.
  • Θυμάμαι τον παππού μου, τον Ανδρέα, που με πήγαινε βόλτες.
  • Εμφανίστηκε ο Γιάννης, ο αδερφός μου.
  • Εμφανίστηκε ο αδερφός μου, ο Γιάννης.
  • Η πρωτεύουσα της Ελλάδας, η Αθήνα.
  • Η Αθήνα, η πρωτεύουσα της Ελλάδας.

 

 

  1. Σε κάθε παράγραφο εντοπίστε τις βασικές ιδέες, υπογραμμίζοντας τις λέξεις- κλειδιά. Στη συνέχεια, γράψτε τον πλαγιότιτλο της κάθε παραγράφου.

Είναι περίεργο πάντως ότι χάρη στην εκτίμηση που μου έδειξαν τότε όλοι σχεδόν οι παράγοντες της μουσικής μας ζωής, καθηγητές, μαέστροι, μουσικοί, ευτύχησα να δω να παίζεται το σύνολο των συνθέσεών μου από το 1946 έως το 1950. Έργα μουσικής δωματίου και έργα συμφωνικά. Τα τελευταία από την ΚΟΑ και τη Συμφωνική του Ραδιοφώνου. Τότε είχα και τις πρώτες μου παραγγελίες για χοροδράματα και μουσική για τον κινηματογράφο και ραδιοφωνικά σκετς. Έτσι, ήμουν πια υποχρεωμένος να εγκαταλείψω τις προσωπικές μου αναζητήσεις στο χώρο της σύνθεσης και να προσαρμόσω τη μουσική μου στις απαιτήσεις των παραγγελλόντων, που φυσικά κάθε άλλο παρά τα συμφωνικά μου γυμνάσματα θα ήθελαν.

Μίκης Θεοδωράκης, στο ανιχνεύοντας το Σήμερα, προετοιμάζουμε το αύριο, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2001

 

Κάθε παιδί εκφράζει μια διαφορετική στάση μπροστά στα όστρακα που είναι απλωμένα πάνω στη χρυσή άμμο. Αν θέλαμε να δώσουμε ένα όνομα στις διαφορετικές αυτές απόψεις, θα λέγαμε ότι η Λήδα έχει κλίση καλλιτεχνική, θα μπορούσε να γίνει καλλιτέχνιδα. Η στάση της μπροστά στις όμορφες αχιβάδες είναι αισθητική, γιατί ενδιαφέρεται πιο πολύ για το ωραίο. Η Αλίκη, όμως, που θέλει να δει τα όστρακα να γίνονται ένα νόστιμο ριζότο, είναι φύση πρακτική, σκέφτεται μόνο τη χρησιμότητα. Ο Γιώργος πάλι, που θέλει να μελετήσει τα όστρακα για να καταλάβει πώς πήραν αυτή τη μορφή, εκφράζει μια στάση που μπορούμε να την ονομάσουμε γνωστική ή θεωρητική. Η Λήδα θα μπορούσε να γίνει ζωγράφος, η Αλίκη έμπορος, ο Γιώργος επιστήμονας, φυσιοδίφης. Σε καθέναν από τους τρεις υπερισχύει μια ικανότητα. Όλοι μας, όμως, διαθέτουμε και τις τρεις αυτές ικανότητες του πνεύματος. Όλοι μας μπορούμε να αισθανθούμε το ωραίο, να θαυμάσουμε ένα φλογερό ηλιοβασίλεμα, ένα ωραίο τοπίο, ένα γοητευτικό πρόσωπο. Και φυσικά, όλοι μπορούμε να απολαύσουμε μια όμορφη ζωγραφιά, ένα γλυπτό, δηλαδή ένα έργο τέχνης.

Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, στο Aνιχνεύοντας το Σήμερα, προετοιμάζουμε το Aύριο, Παιδαγωγικό Iνστιτούτο, 2001

 

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.