Ποια παιδεία και ποια γράμματα;
Όπως εύστοχα διακήρυξε ο Αριστοτέλης: «Αυτοί που μελέτησαν προσεκτικά τον τρόπο διακυβέρνησης των ανθρώπων, πρέπει να έχουν πειστεί πως η τύχη των εθνών εξαρτάται από την εκπαίδευση των νέων».
Κατά πόσο έχει γίνει αντιληπτή αυτή η φράση στην Ελλάδα του 2012 – αποδεικνύεται από την εικόνα της παιδείας και τον εξευτελισμό αυτής. Παιδιά χωρίς όνειρα, αλλά με τη δύναμη της νιότης χτίζουν το «αύριο» πάνω στα αποκαΐδια του «σήμερα».
Δάσκαλοι με γνώση, αλλά χωρίς κουράγιο ορίζουν τον δρόμο, χωρίς να γνωρίζουν τον προορισμό. Γονείς με αγάπη, αλλά χωρίς κίνητρα θυσιάζονται, χωρίς να λαμβάνουν τους καρπούς της θυσίας τους.
Κτιριακές εγκαταστάσεις «για κλάματα», εγχειρίδια ανύπαρκτα ή ανεπαρκή, διδακτικό προσωπικό ανεπαρκές ή ανειδίκευτο στα σημερινά δεδομένα και παιδιά εξουθενωμένα ή απογοητευμένα. Αν οι παρακινήσεις των κυβερνώντων για «σφίξιμο δοντιών», «υπομονή» και «κουράγιο» οδηγούσε σε ένα καλύτερο μέλλον, θα είχαμε ήδη γευτεί τα ψίχουλα ενός ψωμιού, που ολοκληρώνει το τρίπτυχο της παιδείας και της ελευθερίας. Τρία χρόνια κατάπτωσης, χωρίς εύστοχους – παρά μόνο λανθασμένους χειρισμούς, που ντύνονται με άπειρα λόγια… ψεύτικα! Όσα έχτισε ο ελληνικός λαός με αγώνες χρόνων – γκρεμίζονται εν μία νυκτί – με προσδοκίες φθηνές και άτοπες.
Το παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών, ναι μεν προκαλεί εντυπώσεις, όχι όμως και θετικές εκπλήξεις. Όπως κάθε μικρή κοινωνική ομάδα φροντίζει να έχει κομπόδεμα «για ώρα ανάγκης», έτσι και ο ελληνικός κρατικός μηχανισμός όφειλε στη δεδομένη κρίσιμη ώρα, να έχει απόθεμα για τους τομείς της υγείας και της παιδείας. Πώς θα επέλθει η πολυπόθητη ανάπτυξη με δανεικά, απ’ τη στιγμή που στο κοντινό μέλλον η ελληνική κοινωνία θα απαρτίζεται μόνο από απαίδευτα ανθρωπόμορφα όντα;
Οι μόνοι που έχουν την ικανότητα να ανατρέψουν τη δεδομένη δυσχερή κατάσταση είναι οι φορείς παιδείας και πολιτισμού. Εκείνοι δηλαδή, που μέσω της εσωτερικής τους πάλης έχουν κάτι να πουν και κυρίως να κάνουν. Πολλά τα παραδείγματα των ανθρώπων στην ιστορία της Ελλάδας, που κατάφεραν να επιτύχουν το ακατόρθωτο. Η επιφανειακή μόρφωση που κάποιοι επιδεικνύουν με έπαρση είναι εκ διαμέτρου αντίθετη έννοια από την ουσιώδη παιδεία που κάποιοι απέκτησαν με κόπο και κατ’ επιλογήν.
Η παιδεία ορίζεται από τον πνευματικό και ψυχικό πλούτο που διαθέτουν οι λίγοι, αλλά οι εκλεκτοί. Τέτοιους ανθρώπους έχει ανάγκη η Ελλάδα διαχρονικά και μόνο αυτοί οι άνθρωποι θα μπορέσουν να οδηγήσουν και τους υπολοίπους στην πνευματική και ψυχική κάθαρση. Ούτε παιδεία, ούτε γράμματα διδάσκονται τα παιδιά των ημερών μας στο σημερινό σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης. Οι εξαιρέσεις όμως ορίζουν τον κανόνα και από αυτές τις εξαιρέσεις γεννιέται η προσδοκία για το καλύτερο «αύριο». Είναι πρωτίστως λειτούργημα η ιδιότητα του πολιτικού, όπως και αυτή του δασκάλου, οπότε ας πάψει να θεωρείται ως πηγή εσόδων και μόνο.
Έχουν περάσει ανεπιστρεπτί οι εποχές που μεγάλωναν παιδιά για μια θέση στο Δημόσιο και ίσως αυτό να είναι το μόνο θετικό της παρούσας κατάστασης. Οι επαγγελματίες πολιτικοί να έχουν στο νου τους τα σοφά λόγια του Νίκου Καζαντζάκη και με αυτά να πορεύονται: «Είμαι ευτυχισμένος, αν και είναι ντροπή να νιώθει κανείς ευτυχισμένος μια τέτοια ώρα. Είμαι ευτυχισμένος γιατί μπορώ να δουλεύω, γιατί δεν έχω καμία φιλοδοξία, κανένα μίσος, γιατί έχω την καρδιά μου καθαρή. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ευτυχία είναι η έλλειψη πίστης σε ένα ιδανικό ανώτερο απ’ το “εγώ” μας. Αν δεν πιστεύει κάποιος σε ένα ιδανικό ανώτερο απ’ τον εαυτό του δεν μπορεί να αποκτήσει την ευτυχία, αλλά ούτε και να την προσφέρει στους γύρω του…».
