Χθες το βράδυ, ανήμερα της θυσίας του Γρηγόρη Αυξεντίου στον Μαχαιρά, ρίχνοντας τιμής ένεκεν, όπως συνηθίζω να κάνω κάθε χρόνο, μια ματιά στον σπουδαίο “Αποχαιρετισμό” του Γιάννη Ρίτσου, ήρθε στο διεστραμμένο φιλολογικό μυαλό μου, τι άλλο, ένα συγκριτολογικό ερώτημα, το οποίο μένει σχετικώς αδιερεύνητο, όσο γνωρίζω: ο διακειμενικός διάλογος του Ρίτσου με τον Νίκο Καζαντζάκη.
Ο Καζαντζάκης γνώριζε και εκτιμούσε τον Ρίτσο. Στα Τετρακόσια Γράμματα, π.χ.(σελ. 172, σημ. 5), ο Παντελής Πρεβελάκης ανασύρει από τα τετράδια του Καζαντζάκη την πληροφορία ότι ο Κρητικός είχε σκοπό να συμπεριλάβει ποίημα ή ποιήματα του Ρίτσου (δεν γνωρίζουμε ποιο ή ποια) σε μια ανθολογία 100 ποιημάτων, που είχε στα σκαριά. Ο Καζαντζάκης είχε σκοπό να τοποθετήσει τον Ρίτσο πλάι στον Σεφέρη, τον Καβάφη, τον Γρυπάρη και τον Καρυωτάκη. Οι επιλογές του Καζαντζάκη στο έργο αυτό, το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, ήταν ομολογουμένως υποκειμενικές και προσωπικές.
Η συμπερίληψη, π.χ., του Λευτέρη Αλεξίου και του Μάρκου Αυγέρη έγινε μάλλον από αβρότητα, αλλά δεν θα ήταν δίκαιο να υποθέσουμε ότι η ανθολόγηση και του Ρίτσου οφειλόταν στη γνωριμία του τελευταίου με τη Γαλάτεια (δείτε το σχόλιο της Αγγελικής Κώττη κάτω).
Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στο http://antonispetrides.wordpress.com
