Σύντομη εισαγωγή στον “Αγαμέμνονα” του Αισχύλου: (2) Πειθώ και Θήλυ

H ΠΕΙΘΩ

Η Ορέστεια είναι η τραγωδία της ανατροπής (ακριβέστερα της διαστροφής) της τάξης, που αποδίδεται, μεταξύ άλλων, με ενα πυκνό πλέγμα μεταφορών και εικόνων:

• το δίχτυ της Ανάγκης και της δολοπλοκίας,
• τα μοτίβα της παρεφθαρμένης τελετουργίας (της θυσίας που γίνεται σφαγή, του γάμου που γίνεται θάνατος),
• η εικονοπλασία του κυνηγιού και του θηρευτή που καθίσταται ο ίδιος θήραμα.

Οι πράξεις όμως που επιφέρουν αυτή την ανατροπή  — όσο κι αν, όπως είπαμε, η μεταφυσική διάσταση της δράσης είναι αδιμφισβήτητη — δεν είναι προϊόν έξωθεν επιβολής και επιβουλής, αλλά Πειθούς, της μαγικής σχεδόν εκείνης επήρειας, που στρέφει τον άνθρωπο προς την Παρακοπάν (την τρέλα), προς το παντότολμον (προς πράξεις ανήκουστης ασέβειας) και εν τέλει προς την Ἄτην (την καταστροφή). 

Δυο φορές ο Αγαμέμνονας πείθεται να προβεί σε ανήκουστες πράξεις υποκύπτοντας στην Πειθώ:

• Αρχικά, στην Αυλίδα, όταν υποκύπτει στις πιέσεις των στρατηγών να θυσιάσει την κόρη του, αλλά στη συνέχεια, σύμφωνα με τον χορό, προβαίνει στην πράξη χωρίς δισταγμό, χωρίς αμφιταλάντευση, λες και η έξωθεν ανάγκη έγινε προσωπική ατζέντα: Ἀνάγκας ἔδυ λέπαδνον(«φόρεσε το γκέμι της Ανάγκης») και πορεύθηκε αυτόβουλα προς την καταστροφή του.
• Επιστρέφοντας στο Άργος αντιμετωπίζει τη δόλια Κλυταιμήστρα, που τον πείθει, αν και ο ίδιος διαισθάνεται την υπερβασία, να ποδοπατήσει τα πλούσια υφάσματα του οίκου, που του στρώνει σαν χαλί. «Αυτό το σπίτι δεν ξέρει τι θα πει φτώχια», λέει η πλανερή γυναίκα. Κι όμως, ακόμη κι αν ο υλικός πλούτος είναι ανανεώσιμος, γιατί τα κοχύλια δεν θα πάψουν ποτέ να παράγουν πορφύρα, η ανθρώπινη ζωή που ο Αγαμέμνονας σπατάλησε για τα καπρίτσια της Ελένης δεν ανανεώνεται και απαιτεί ανταπόδοση – σε αίμα.

Πηγή: Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε στο http://antonispetrides.wordpress.com