Αδών(ε)ια: τελετή στη μνήμη του θανάτου του Αδώνιδος εορτάζετο στην Ανατολή επί της θερινής τροπής (21 Ιουνίου) και στη Δύση επί της εαρινής ισημερίας (21 Μαρτίου). Τα Αδώνια διαρκούσαν μια εβδομάδα· όσο και η Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών και είχαν ως αποκορύφωση τις δύο τελευταίες ημέρες (όπως σήμερα την Ανάσταση και Λαμπρή!)
Η πρώτη ονομαζόταν ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ και αναφερόταν στην κατάβαση του Αδώνιδος στον Αδη και πανηγυριζόταν από τις γυναίκες οι οποίες με λυμμένα τα μαλλιά τους, με πένθος, δάκρυα και κλάματα, περιέφεραν τα ομοιώματα του θεού στους δρόμους των πόλεων.
Θρηνούσαν το θάνατο του νέου με κεριά και είδωλα. Τον περίεβαλαν με άνθη συμβολίζοντα την πρόωρη μαραθείσα νεότητά του (όπως τώρα ο Επιτάφιος).
Για την ποθούμενη ταχεία επιστροφή του, φύτευαν τους λεγόμενους “Κήπους του Αδώνιδος), που ήταν μάραθα και θρίδακες (μαρούλια) που ανθίζουν γρήγορα φυτεμένα σε όστρακα και γλάστρες. Περιφερόταν κατόπιν είδωλο του Αδώνιδος στους δρόμους συνοδεία αυλού, τα λεγόμενα αδωνίδια άσματα. Μετά έριχναν το είδωλο σε πηγή ή ποτάμι1.
Η δεύτερη λεγόταν ΕΥΡΕΣΙΣ και ήταν η Λαμπρή, χαρμόσυνη ημέρα συνοδευόμενη από χορούς, τραγούδια και ευωχίες (φαγοπότι, ψήσιμο οβελία).
Αυτή ήταν η τελετή του Αδωνιασμού ή Αδωνισμού (Λυσιστράτη 389).
Εγίνοντα δε ανθοκομικές εκθέσεις με γλάστρες ανθέων που φύονται γρήγορα και μαραίνονται.
Στην Αλεξάνδρεια η 1η ημέρα ήταν Πανηγυρική και η 2η πένθιμη.
Ο Άδωνις ήταν εκπάγλου καλλονής νέος, η Αφροδίτη τον αγάπησε σφόδρα ως μειράκιον, τον έκλεισε σε έναν νάρθηκα (κιβώτιο) και τον παρέδωσε να τον φυλάξει η Περσεφόνη, αλλά και αυτή τον ερωτεύθηκε και αρνήθηκε να τον παραδώσει. Τότε παρενέβη ο ΖΕΥΣ και έδωσε την τελική λύση. Ο Άδωνις θα περνούσε το 1/3 του ετους με την Αφροδίτη, το άλλο 1/3 με την Περσεφόνη και το τελευταίο θα το διέθετε για τον εαυτό του. Αυτός όμως προτίμησε να το “θυσιάσει” για την αγαπημένη του Αφροδίτη.
Ο Άδωνις ήταν γυιος του Φοίνικα αυτού του πριγκιπόπουλου από τη Θήβα που γέννησε το λαό των Φοινίκων. Ήταν ο πατέρας ή αδελφός της ΕΥΡΩΠΗΣ (ευρύ + /ώψ = μεγαλομάτα) και είχε άλλα τρία αδέφλια: τον Κάδμο, τον Κίλικα (Κιλικία) και το Θάσο (η νήσος Θάσος). Ο Φοίνικας ήταν βασιλιάς της Τύρου ή της Σιδώνας γενάρχης των Φοινίκων.
Οι γονείς του ήταν ο Αγήνωρ (άγω + ανήρ = ανδρείος / ανδροπρεπής) και η Τυρώ (πόλη Τύρος της Συρίας).
Το δέκατο πέμπτο ειδύλλιο (αι Αδωνιάζουσαι) του Θεοκρίτου αναφέρεται στην ημέρα της χαρούμενης τελετής και το 1ο ειδύλλιο του Βίωνος2“επιτάφιος Αδώνιδος” αναφέρεται στην πένθιμη ημέρα.
Από τη γιορτή των Αδωνίων πήρε το προσωνύμιό της η Αφροδίτη ως Αδωναία ή Αδωνιάς.
Στη Φοινίκη, ένα ποτάμι ονομάζεται άδωνις στις πηγές του οποίου υπάρχουν λείψανα αρχαίου ναού του. Υποστηρίζουν πως εκεί σκοτώθηκε ο Άδωνις, γι’ αυτό κάθε άνοιξη τα νερά του ποταμού είναι κοκκινωπά.
Το όνομα του Αδώνιδος ετυμολογείται από τα:
1) ἁδεῖν τοῖς ἀνθρώποις = είναι αρεστός στους ανθρώπους
2) ἥδομαι = ευχαριστιέμαι – ευφραίνομαι
3) από το Κῖρις = ο Αδωνις (κύρης = πατήρ στα κυπριακά και όχι μόνο
4) ἄδω – ψάλλω.
Από το αίμα του γεννήθηκε το Ρόδο (τριαντάφυλλο) και από τα δάκρυα της Αφροδίτης για τον πρόωρο χαμό του η ανεμώνη.
Από τον έρωτα του Αδώνιδος με την Αφροδίτη γεννήθηκαν τρία παιδιά: ο Γόλγος (= Γολγοθάς, η Βερόη(= Βηρυτός) και ο Ευγονικός = Καρπερός Πρίαπος.
Ο Σεφέρης είχε δίκηο λοιπόν όταν έλεγε: Καμμιά από τις παραδόσεις μας, χριστιανικές ή προχριστιανικές δεν έχει πεθάνει πραγματικά. Συχνά όταν πηγαίνω στην Ακολουθία της Μεγάλης Παρασκευής, μου είναι δύσκολο να αποφασίσω αν ο θεός που κηδεύεται είναι ο Χριστός ή ο Αδωνις (από την εισαγωγή του στο βιβλίο του Τ.Σ. Ελιοτ «Ερημη χώρα».
Οι Ελληνες εορτάζουν το φως το οποίο επανέρχεται μετά από τη μακρά περίοδο του σκότους του χειμώνα.
1. Κήποι Αδώνιδος
2. βουκολικός ποιητής
Πηγή:www.ebdomi.com