Κατεβάστε το αρχείο: Επαναληπτικές ασκήσεις από θέματα Πανελληνίων (2004-2005)
- Να βρείτε τη δοµή και τους τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου.
Αξιοπρόσεχτη η παρατήρηση. ∆εν αληθεύει όµως στη δική µας εποχή. Γιατί σήµερα και τα παιδιά είναι πολύ διαφορετικά από άλλοτε και ο αέρας, το «κλίµα» του σχολείου έχει αλλάξει. Παλαιότερα ο µαθητής περίµενε να φωτιστεί αποκλειστικά και µόνο από το ∆άσκαλό του. Σήµερα οι πηγές των πληροφοριών έχουν πολλαπλασιαστεί σε βαθµό εκπληκτικό και οι κρουνοί τους (η εφηµερίδα, το περιοδικό, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση) ρέουν µέσα στο σπίτι. Μπορεί λοιπόν ο µαθητής, ανάλογα µε τη δύναµη και την όρεξή του, να προµηθεύεται ελεύθερα και «ειδήσεις» απεριόριστα από όλες τις περιοχές της ανθρώπινης περιέργειας: ιστορικές, ανθρωπολογικές, φυσικής, γεωγραφικές, βιολογικές, χηµείας, κοσµογραφίας, ηλεκτρολογίας, κάθε λογής «τεχνικής».
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (παραγωγική – επαγωγική) του παρακάτω συλλογισµού; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
– όπου απουσιάζει ο ανταγωνισµός, ο άνθρωπος δεν πλουτίζει τα εφόδιά του.
– σε παλαιές εποχές απουσίαζε ο ανταγωνισµός.
Άρα, ο άνθρωπος σε παλιές εποχές δεν πλούτιζε τα εφόδιά του.
Να αξιολογήσετε τον παραπάνω συλλογισµό ως προς την αλήθεια, την εγκυρότητα και την ορθότητά του.
(Να στην θεωρήσετε ότι οι προκείµενες ανταποκρίνονται πραγµατικότητα).
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- Αφού λάβετε υπόψη τη σηµασία που έχουν οι παρακάτω φράσεις στη δεύτερη παράγραφο του κειµένου, να σηµειώσετε στο τετράδιό σας σε ποιες από αυτές η γλώσσα λειτουργεί αναφορικά και σε ποιες ποιητικά.
- … σήµερα τα παιδιά είναι διαφορετικά.
- …το «κλίµα» του σχολείου έχει αλλάξει.
iii. …ο µαθητής περίµενε να φωτιστεί από το ∆άσκαλο.
- … οι κρουνοί ρέουν µέσα στοσπίτι.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- παντογνώστης, αποκλειστικά, εκπληκτικό: Να αναλύσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους και από το δεύτερο συνθετικό της κάθε λέξης να σχηµατίσετε µια δική σας (απλή ή σύνθετη) λέξη.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η παράγραφος. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Θεσµοί που δοκιµάστηκαν στο παρελθόν επί αιώνες, που καθιερώθηκαν µε αίµα πολύ, έχουν πια διαβρωθεί. Η οικογένεια, που ήταν η ζεστή φωλιά όπου πλάθονταν κι οπλίζονταν ο άνθρωπος, κάθε µέρα γίνεται και πιο σκιώδης. Ο τρόπος γενιά σε κοινωνική ζωής που είχε το παρελθόν κληροδοτήσει από γενιά – τιµιότητα, ντροπή, συνεργασία αξιοπρέπεια και κοινωνική συνεργασία– κινδυνεύει και αναιρείται καθηµερινά από την πρακτική της εποχής µας. Το παρελθόν, ως αυθεντία, ως πηγή κανόνων βίου, υποφέρει από δεινή αµφισβήτηση.
- Να σχηµατίσετε µία πρόταση µε καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: εύγλωττα, στοχασµός, δυσκίνητη, αναιρείται, κίβδηλο.
- Τι επιδιώκει ο συγγραφέας µε τη χρήση των ερωτήσεων στην τελευταία παράγραφο του κειµένου;
Τα πράγµατα γίνονται κυριολεκτικά δραµατικά για έθνη που διαθέτουν παρελθόν χιλιετηρίδων, όπως είναι το δικό µας έθνος. Εδώ και η ευθύνη, εθνική και προσωπική, και η δοκιµασία και το χρέος είναι πιο βαριά, πιο επίµονα. Τι θα κάνει, πώς θα σταθεί υπεύθυνα το δικό µας έθνος αντίκρυ στο παρελθόν του; Ιδού ένα ερώτηµα που πρέπει σοβαρά κι επίµονα να µας βασανίσει. Τι θα κάνει µ’ αυτό το απροσµέτρητο βάρος της Ιστορίας του; Πώς θ’ αντέξει στην πίεση της εποχής και πώς θα ζήσει µε ευθύνη και συνέχεια το παρόν του;
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ)
- Με ποιον τρόπο και με ποια μέσα πειθους ο συγγραφέας τεκμηριώνει τις απόψεις του στην παρακάτω παράγραφο;
Η ενότητα του πολιτισμού, αντίθετα με την ενότητα στην πολιτική οργάνωση, δεν απαιτεί να είμαστε όλοι αφοσιωμένοι σε μια και μόνη αρχή: εννοείται ότι θα υπάρχει ποικιλία από αρχές. Είναι λαθεμένη η άποψη ότι το μοναδικό καθήκον που έχει το άτομο είναι το καθήκον απέναντι στο Κράτος× είναι ασύλληπτο να υποστηρίζει κανείς ότι το υπέρτατο καθήκον όλων των ατόμων θα ’πρεπε να είναι απέναντι σ’ ένα Υπερ-Κράτος. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα για το τι εννοώ λέγοντας ποικιλία από αρχές. Κανένα πανεπιστήμιο δε θα έπρεπε να είναι μονάχα ένα εθνικό ίδρυμα, ακόμη κι αν επιχορηγείται από το κράτος. Τα πανεπιστήμια της Ευρώπης θα έπρεπε να έχουν κοινά ιδεώδη, θα έπρεπε να έχουν κοινές υποχρεώσεις μεταξύ τους. Θα έπρεπε να είναι ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις των χωρών όπου βρίσκονται. Δε θα έπρεπε να είναι ιδρύματα για την εκπαίδευση στελεχών μιας επιδέξιας γραφειοκρατίας, ή για την κατάρτιση επιστημόνων με σκοπό να ξεπεράσουν τους επιστήμονες του εξωτερικού’ θα έπρεπε να φροντίζουν για τη διατήρηση της μάθησης, για την αναζήτηση της αλήθειας και – στο μέτρο που οι άνθρωποι είναι ικανοί γι’ αυτό – για την επίτευξη σοφίας.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ)
- συνάθροιση, άποψη, καθήκον, επιρροές: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις παραπάνω λέξεις.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ)
- Να επισημάνετε τους τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου του.
Με τον όρο «πολιτισμός» εννοώ πρώτα απ’ όλα αυτό που εννοούν οι ανθρωπολόγοι: τον τρόπο ζωής ενός λαού που ζει στον ίδιο τόπο. Ο πολιτισμός αυτός φανερώνεται στις τέχνες του, στο κοινωνικό του σύστημα, στα ήθη κι έθιμά του, στη θρησκεία του. Όλα αυτά, ωστόσο, αν προστεθούν μαζί, δε φτιάχνουν τον «πολιτισμό», παρόλο που συχνά, για ευκολία, το παίρνουμε αυτό για δεδομένο. Είναι μονάχα τα μέρη που προκύπτουν απ’ την ανατομία του πολιτισμού, όπως τα μέρη του ανθρώπινου σώματος. Αλλά όπως ο άνθρωπος είναι κάτι παραπάνω από συναρμολόγηση των κομματιών που αποτελούν το σώμα του, έτσι κι ένας πολιτισμός είναι κάτι περισσότερο από συνάθροιση τεχνών, εθίμων και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Όλα αυτά επιδρούν το ένα στ’ άλλο και, για να καταλάβει κανείς καλά ένα απ’ αυτά, πρέπει να καταλάβει κι όλα τ’ άλλα.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2004-ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ)
- Να επισημάνετε τα δομικά στοιχεία της έβδομης παραγράφου
Τα ομαδικά παιχνίδια υπηρετούν μεγάλο ηθικό σκοπό: σε συνηθίζουν να υποτάξεις την ατομικότητά σου σε μια γενική ενέργεια. Να μη νιώθης πως είσαι άτομο ανεξάρτητο, παρά μέλος μιας ομάδας. Να υπερασπίζεσαι όχι μονάχα την ατομική σου τιμή παρά ολόκληρη την τιμή της ομάδας όπου ανήκεις: σχολή, Πανεπιστήμιο, πόλη, έθνος. Έτσι, από σκαλοπάτι σε σκαλοπάτι, το παιχνίδι μπορεί να σε ανεβάσει στις πιο αψηλές κι αφιλόκερδες κορυφές της ενέργειας.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις πιο κάτω λεξεις του κείμενου: πραγματοποιούν, ευλύγιστα, ακαλλιέργητη, αφιλόκερδες, γυμνάζεις.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- αριστοκρατία, σκοινοβατικους, ισορροπία, λεμβοδρομίες, συνηθίζουν: Από το δεύτερο συνθετικό των πιο πάνω λεξεων να σχηματίσετε μια νέα συνθέτη λέξη.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ)
- Με ποια συλλογιστική πορεία (παραγωγική-επαγωγική) αναπτύσσεται η παράγραφος; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Όσο προχωρεί ο άνθρωπος στην ηλικία και αποκτά μεγαλύτερη πείρα της ζωής, τόσο τείνει να παραδεχτεί (άλλο θέμα, αν τελικά το καταφέρνει) ότι πρέπει να περιορίζει τις αξιώσεις του και να μη περιμένει από τούτο τον κόσμο περισσότερα από όσα είναι δυνατόν να του παραχωρηθοΰν. Σ’ αυτή τη δυσάρεστη αλλά σώφρονα παραδοχή έχουν από την ανώνυμη και την επώνυμη θυμοσοφία δοθεί πολλές αποφθεγματικές διατυπώσεις που χάρη στη λακωνικότητά τους μένουν στη μνήμη και εύκολα περνούν από στόμα σε στόμα – απόδειξη ότι εκφράζουν ένα πολύτιμο θησαΰρισμα της ανθρώπινης συνείδησης:
«Βέλτιον το μη χείρον»
«Το καλύτερο είναι εχθρός του καλού»
«Στέργε τα παρόντα»
«Μηδέν άγαν» κτλ. κτλ.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ)
- Να σχηματίσετε πρόταση με καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις του κειμένου: σώφρονα, ευμάρεια, οκνηρία, ακόρεστη, επίγνωση.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ)
- διατυπώσεις, παραίτηση, υπεροψία, περιφρόνησαν, αντιλήφθηκαν: Από το δεύτερο συνθετικό των πιο πάνω λέξεων να σχηματίσετε μια νέα συνθέτη λέξη.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ)
- «Γιατί επαψε ο σημερινός άνθρωπος (ο στοχαστικός, φυσικά, και ευαίσθητος) να πιστεύει στον πολιτισμό του;» Τι πετυχαίνει ο συγγραφέας με τη χρήση της ερώτησης και της παρένθεσης στην παραπάνω παράγραφο;
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ)
- αδιάκοπη, φοβερής, ολέθριους, ζημιώνει, επινοήσεις: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις παραπάνω λεξεις.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ)
- Με τι είδους συλλογιστική πορεία (παραγωγική ή επαγωγική) οργανώνεται η παρακάτω παράγραφος του κείμενου; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Ιδού λοιπόν γιατί αμφισβητείται ο «πολιτισμός» μας. Με το κυνηγητό των ανέσεων, τη δίψα της πολυτελείας, την επιδειξιομανία υποδούλωσε τον δημιουργό στα δημιουργήματά του, το πνεύμα στις επινοήσεις και στις κατασκευές του. Έκανε τον άνθρωπο δυστυχή (σωματικά και ψυχικά τσακισμένο, νευρικά εξαντλημένο, πρόωρα γερασμενο – ή ηθικά ανάπηρο, κοινωνικά απόβλητο, αποθηριωμένο) μ’ εκείνα ακριβώς τα μέσα που περίμενε να του αλαφρώσουν το βάρος της ζωής.
(ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2005-ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ)
- Να βρείτε τα δομικά στοιχεία/μερη της έκτης παραγράφου του κείμενου.
Ταυτόχρονα, όμως, νέα και πολύ σοβαρά προβλήματα δημιουργήθηκαν: η όξινη βροχή, οι περιβαλλοντικές τοξίνες, τα πυρηνικά απόβλητα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η τρύπα του όζοντος, η τρομακτική καταστροφή δυο διαστημικών λεωφορείων κ.τ.λ. Όλα αυτά έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη ενός σκεπτικισμού του κοινού απέναντι στις δυνατότητες της επιστήμης.
