Του Νίκου Τσούλια
Η εικόνα είναι καθημερινή και επαναλαμβανόμενη, είναι εικόνα απόλυτου δράματος και μαζικής δυστυχίας. Παιδιά και ηλικιωμένοι, νεογέννητα και γυναίκες δοκιμάζονται σκληρά θέτοντας την ίδια τη ζωή τους σε αγώνα επιβίωσης, για να ξεφύγουν από το καθεστώς των όπλων, από την άβυσσο του γενικευμένου πολέμου και της απόλυτης φτώχειας.
Τι σημαίνει άραγε να αφήνεις την εστία σου, το σπίτι σου, τον οικογενειακό τάφο σου και να παίρνεις τους δρόμους για να γλιτώσεις από τη μαυρίλα της δυστυχίας; Γιατί αυτά τα κύματα προσφύγων συνεχίζονται αμείωτα χωρίς σταματημό, αν και οι δυσκολίες του οδοιπορικού θέτουν ως στοίχημα την ίδια τη ζωή τους; Τι έγινε και η Μεσόγειος – η θάλασσα μήτρα των πολιτισμών – μετατρέπεται σε υγρό μαζικό τάφο χιλιάδων ανθρώπινων υπάρξεων; Τι άλλαξε και το Αιγαίο από πέλαγος του πολιτισμού και του άπειρου φυσικού κάλλους γεμίζει από κύματα εξαθλιωμένων προσφύγων;
Ο Δυτικός κόσμος είναι παρατηρητής στο πιο μεγάλο ανθρωπιστικό πρόβλημα της σημερινής εποχής, σε ένα πρόβλημα που είναι ένοχος! Γιατί τα μαζικά κύματα από την Αφρική και από την Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη δεν δημιουργούνται απλά και μόνο από ενδογενείς αδυναμίες των χωρών καταγωγής των προσφύγων. Δεν είναι μόνο αιτίες του όλου προβλήματος οι θρησκευτικές ή οι φυλετικές διαμάχες ή το παιχνίδι εξουσίας που γίνονται στο εσωτερικό των κοινωνιών των χωρών του Τρίτου Κόσμου.
Είναι ο σύγχρονος ιμπεριαλισμός που ρημάζει τους λαούς με πρόσχημα το πιο έωλο επιχείρημα πολέμου που επινοήθηκε ποτέ, την πάταξη της τρομοκρατίας, ενώ η ουσία των εκτεταμένων στρατιωτικών επεμβάσεων των Η.Π.Α. και της Ευρώπης είναι η εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών και η αναπαραγωγή της παγκόσμιας Νέας τάξης και της ηγεμονίας του Διεθνούς Καπιταλισμού. Ποιος θυμάται και ποιος ασχολείται, για παράδειγμα, τώρα με την «αιτία» επέμβασης στο Ιράκ του Χουσεΐν για έλεγχο επί του χημικού οπλοστασίου του; Τώρα που έγινε γνωστό ότι όλο αυτό το σκηνικό ήταν επινόηση των Η.Π.Α., έγινε καμιά άρση του πολέμου και των συνεπειών του; Αλλά πέραν τούτων, είναι οι μεγάλες οικονομικές ανισότητες που έχουν σωρευτεί αιώνες και αιώνες στην ιστορία της ανθρωπότητας και τώρα οι διεθνείς εξελίξεις οδηγούν λαούς και χώρες σε συγκρούσεις και σ’ όλο και πιο γενικευμένους πολέμους.
Και η Ευρώπη εξακολουθεί να ζει με τα φαντάσματα της ιστορίας, με την ξενοφοβία και με το ρατσισμό, ξεχνώντας τους αιώνες της δικής της αποικιοκρατίας που βαστούσαν λαούς και χώρες στην υποτέλεια και στην εξαθλίωση. Πιστεύει ότι με φράχτες και με στρατιωτικές δυνάμεις θα λύσει το πρόβλημα. Δεν ασχολείται με τις αιτίες που προκαλούν το μαζικό φαινόμενο της προσφυγιάς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση άφησε χρόνια και χρόνια τώρα τις χώρες του Νότου να αντιμετωπίσουν το όλο πρόβλημα. «Η Ευρώπη κρατά το αρνητικό κομμάτι της «Mare Nostrum», τη στρατιωτικοποίηση των μεταναστευτικών ελέγχων, αποβάλλοντας το θετικό, τη διάσωση» γράφει ο δημοσιογράφος Α. Φωτιάδης στο βιβλίο του «Έμποροι των συνόρων: Η νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική επιτήρησης» και επικρίνει όσους αντιμετωπίζουν το ζήτημα με στρατιωτικούς όρους και το προσεγγίζουν ως πρόβλημα ασφαλείας.
Μπορεί η παγκοσμιοποίηση να ελέγχεται από τις δυνάμεις του Κεφαλαίου και της Αγοράς, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι οι επιπτώσεις απ’ αυτό το θέμα αλλά και τα άλλα διεθνή ζητήματα παύουν να υπάρχουν. Αντίθετα, όσο η συσσώρευση του υλικού πλούτου γίνεται όλο και πιο έντονη σε λίγα κέντρα οικονομικής εξουσίας τόσο τα κοινωνικά προβλήματα θα εκδηλώνουν όλο και μεγαλύτερη έξαρση. Η χώρα μας δεν έχει αντιμετωπίσει μέχρι τώρα το όλο πρόβλημα με κάποιο εθνικό σχεδιασμό, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μείζον θέμα. Ιδιαίτερα η τελευταία συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ., παρά την υποτιθέμενη αριστερή ευαισθησία, επέδειξε μια φοβερή ελαφρότητα. Έχουν μείνει παροιμιώδεις οι εκφράσεις της αρμόδιας Υπουργού για τους πρόσφυγες που λιάζονται στην πλατεία της Ομόνοιας και για τα λεφτά που αφήνουν οι πρόσφυγες στα νησιά του Αιγαίου. Καμιά κυβέρνηση δεν πήρε μια ουσιαστική πρωτοβουλία για Συνδιάσκεψη Κορυφής στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη σταδιακή αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος κυρίως στις αιτίες της δημιουργίας του και όχι στα συμπτώματά του.
Μπορεί ο ελληνικός λαός να εκφράζει την αλληλεγγύη του με ποικίλους τρόπους στους ξεριζωμένους πρόσφυγες, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να επιλύσει αυτός το πρόβλημα. Η ελληνική κοινωνία έχει εμπειρία από την προσφυγιά. Ξέρει πολύ καλά την οδύνη των κατατρεγμένων ανθρώπων που βγαίνουν στους άγνωστους δρόμους της αναζήτησης ενός τόπου ασφάλειας για τη ζωή τους. Και πρέπει αυτή η βαθιά βιωμένη γνώση και εμπειρία του λαού μας να αποτελέσει τον οδηγητικό μίτο για την πολιτική αντιμετώπιση του όλου προβλήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και οι λύσεις γίνονται όλο και πιο δύσκολες…
