«Η σάρκα είναι η στάχτη, η ψυχή είναι η φλόγα», Βίκτωρ Ουγκώ, Γάλλος συγγραφέας. «Το πιο ισχυρό όπλο στον κόσμο είναι η φλεγόμενη ανθρώπινη ψυχή», Φερντινάν Φος, Γάλλος στρατάρχης. «Η ψυχή είναι ένας θεός, που βρίσκει καταφύγιο στο σώμα του ανθρώπου», Σενέκας, Ρωμαίος φιλόσοφος. Εν όψει της παγκόσμιας ημέρας ψυχικής υγείας, που τιμήθηκε με μια σειρά εκδηλώσεων εχθές, όπως και κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, φαντάζομαι πως άπαντες αναγνωρίζουμε ως ύψιστο αγαθό και μέγιστη ευλογία την υγεία γενικά. Πόσοι από εμάς όμως, αντιλαμβανόμαστε στην ουσία κι όχι στην επιφάνεια, αυτή την πολυπόθητη ευχή, που με την παραμικρή αφορμή απευθύνουμε τυπικά κι όχι ουσιαστικά προς τους άλλους;
Ξεκινώντας από τα στοιχειώδη, που διόλου αυτονόητα είναι για όλους, όταν χρησιμοποιούμε την έννοια της υγείας, σίγουρα δεν εννοούμε μόνο την υγεία του σώματος. Τι είδους προκοπή και ευημερία μπορεί να έχει εξάλλου, ένα υγιές κορμί, που κατευθύνεται από ένα άρρωστο μυαλό και συναναστρέφεται έχοντας μια άρρωστη ψυχή; Τα στατιστικά επιστημονικά στοιχεία αποτελούν την καλύτερη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, αναδεικνύοντας για παράδειγμα την κατάθλιψη, ως δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως, μέχρι το 2020. Απ’ την άλλη, είναι κατανοητή η καχυποψία όσων απορούν με τον καταιγισμό τόσων ψυχικών νόσων στην παρούσα εποχή, εν αντιθέσει με το παρελθόν. Μία τέτοια απορία απαντάται στο γεγονός, ότι απλά απέκτησαν όνομα αυτές οι ψυχικές νόσοι με την εξέλιξη της επιστήμης. Η απλή ονοματοδοσία λοιπόν, δε συνεπάγεται και την ανυπαρξία αυτών των πολλών ψυχικών ασθενειών στο παρελθόν.
Εστιάζοντας στην τωρινή ψυχική κατάσταση του πληθυσμού της χώρας μας και διαχωρίζοντας την ψυχική διάθεση από την ψυχική νόσο, σας γνωστοποιώ άκρως απογοητευτικά στατιστικά, για τη ραγδαία αύξηση όσων πάσχουν από διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Αυτή τη στιγμή λοιπόν, στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου 20.000 άτομα πάσχουν από αυτή την άκρως καταστροφική νόσο. Τα επαρχιώτικα ταμπού βέβαια, ακόμα και σε αυτό το θέμα κρίσιμης σημασίας για την ύπαρξη και τη ζωή μας, αποτελούν τον υπ’ αριθμόν ένα παράγοντα καταγραφής πολλών κτηνωδιών, που έχουν διαπραχθεί εις βάρος των εκάστοτε θυμάτων. Πίσω από κάθε δολοφονία, αυτοκτονία και κτηνωδία όποιας μορφής εξάλλου, πάντα θα υπάρχει ένας ασθενής ψυχικά άνθρωπος που δεν ακολουθεί θεραπεία και δεν είναι σε θέση ούτε να αντιλαμβάνεται, αλλά ούτε και να αισθάνεται, να σέβεται και να εκτιμά την αξία της ανθρώπινης ύπαρξης, ανάσας και ζωής.
Πώς είναι όμως, ένας ψυχικά επικίνδυνος άνθρωπος και πόσο εύκολα τον αναγνωρίζουμε; Ψυχικά επικίνδυνος δεν είναι ο κακόκεφος με αιτία, αλλά ο προβληματικός χωρίς αιτία. Ψυχικά επικίνδυνος δεν είναι ο καλός που πονά, αλλά ο κακός που προκαλεί πόνο. Ψυχικά επικίνδυνος δεν είναι αυτός που προσπαθεί και αποτυγχάνει, αλλά αυτός που εξαρτάται, εξαπατά και πατά επί πτωμάτων, για να επιτυγχάνει. Ψυχικά επικίνδυνος δεν είναι αυτός που ζει για να χαίρεται, αλλά αυτός που ζει για να δείχνεται, διαμορφώνοντας μια πλαστή ψεύτικη εικόνα για τον εαυτό του και τους άλλους. Ψυχικά επικίνδυνος δεν είναι ο ευαίσθητος, αλλά ο αναίσθητος. Ψυχικά επικίνδυνος δεν είναι αυτός που στερείται μόρφωσης και πνευματικών εφοδίων, αλλά αυτός που πεινάει πνευματικά και ψυχικά, προσβάλλοντας και επιβαρύνοντας με τα κόμπλεξ του όποιον δεν ζυγίζει ακριβώς τα ίδια κιλά και γραμμάρια της δικής του νοητικής, ψυχικής και πνευματικής υπόστασης. Ψυχικά επικίνδυνος τελικά, δεν είναι αυτός που έχει ισορροπημένη και ολοκληρωμένη προσωπικότητα, αλλά αυτός που ανισόρροπα περιφέρεται, προσαρμόζοντας την ανύπαρκτη προσωπικότητά του στην υπαρκτή των εκάστοτε άλλων.
Κλείνοντας και χωρίς να υποτιμώ και να αγνοώ το υψηλό ποσοστό αυτοκτονιών, που η οικονομική ανεπάρκεια και ανασφάλεια έχει γεννήσει, επισημαίνω την αναγκαιότητα να εστιάσουμε στην ψυχή μας, για την αιτία, αλλά και την επίλυση όποιου προβλήματος. Η ψυχή σε συνεργασία με το χαρακτήρα ορίζει και καθορίζει, όσα βολικά και τεμπέλικα αποδίδουν κάποιοι στην τύχη, τη μοίρα και την κίνηση των πλανητών. Δύο χέρια, δύο πόδια και ένα στόμα δεν εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα, επιτυχία και ευημερία σε οποιονδήποτε τομέα. Μία ψυχή όμως, πλούσια και πεντακάθαρη, πάντα θα εξασφαλίζει… όσα το σώμα από μόνο του… δεν μπορεί!
