Για τις “Νεφέλες” του Αριστοφάνη: (3.8) Ο Β᾽ Επιρρηματικός Αγώνας

Ο Β’ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΙΣ «ΝΕΦΕΛΕΣ»

Αν η ύπαρξη δεύτερης Παράβασης δεν είναι πρωτάκουστη, η ύπαρξη δεύτερου Επιρρηματικού Αγώνα Λόγων σε μια κωμωδία — και μάλιστα σε πλήρη ανάπτυξη, δηλαδή με όλα τα δομικά του συστατικά — είναι πολύ πιο σπάνια. Ακόμη πιο σπάνιο είναι το γεγονός ότι ο δεύτερος Επιρρηματικός Αγώνας στις «Νεφέλες» είναι οργανωμένος με τέτοιο τρόπο, ώστε εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι αποτελεί καθρέφτισμα του προηγούμενου.

Ο δεύτερος Αγώνας των «Νεφελών» ουσιαστικά, επαναλαμβάνει τον πρώτο, απλά με άλλους πρωταγωνιστές (οι οποίοι όμως αντιστοιχούν στους προηγούμενους) και φυσικά με αλλιώτικο αποτέλεσμα. Τον ρόλο του Δίκαιου Λόγου παίζει τροποντινά τώρα ο Στρεψιάδης (τι ειρωνεία, αφού μόλις πριν από λίγο είδαμε τον Στρεψιάδη να συμπεριφέρεται ως τυπικός σοφιστής και να παίρνει μάλιστα και το σχετικό «παράσημο» από τον Χορό!), ενώ τον Άδικο Λόγο μας θυμίζει σε πολλά η συμπεριφορά και η επιχειρηματολογία του Φειδιππίδη.

Ενώ πάντως στον προηγούμενο Επιρρηματικό Αγώνα είχαμε ξεκάθαρο νικητή, εδώ τα πράγματα είναι πιο ασαφή. Τυπικά, ο Φειδιππίδης επικρατεί. Οι συνέπειες όμως της επικράτησής του είναι καταστροφικές για τον άνθρωπο και το εκπαιδευτικό σύστημα που του εξασφάλισαν τα εχέγγυα για τη νίκη, δηλαδή τον Σωκράτη και το Φροντιστήριο.

Επίσης, ο ηττημένος, ο Στρεψιάδης, είναι αυτός που τελικά αποκομίζει κάτι θετικό από τον Αγώνα αυτόν, αφού τόσο το ξύλο που τρώει εκτός σκηνής όσο και οι τοποθετήσεις του Φειδιππίδη σοκάρουν τόσο πολύ τον γέροντα, που επιτέλους συνέρχεται και αντιλαμβάνεται την πλάνη του και τις συνέπειές της.

Ο Στρεψιάδης νιώθει πια στο πετσί του (κυριολεκτικά!) τις συνέπειες των κακών του επιλογών και της ηθικής φαυλότητας στην οποία αφέθηκε να παρασυρθεί. Ο γέροντας θεωρεί όμως — κι αυτό είναι εξίσου προβληματικό — ότι υπεύθυνη για την κατάστασή του δεν είναι τόσο η δική του ανοησία, όσο ο Σωκράτης και το Φροντιστήριό του, το οποίο διέφθειρε τον Φειδιππίδη.

Ολόκληρο το άρθρο στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com