Ερώτημα 1ο: Τόσο οι Νεφέλες του Αριστοφάνη όσο και η Σαμία του Μενάνδρου έχουν ως επίκεντρο τη σχέση πατέρα-γιου. Το κάθε έργο, όμως, προσδίδει στο σύνηθες αυτό δραματικό μοτίβο τη δική του ιδιαίτερη χροιά. Σχολιάστε.
Ερώτημα 2ο: Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τους δύο γέροντες, αφενός τον Στρεψιάδη των Νεφελών, αφετέρου τον Δημέα της Σαμίας, τεκμηριώστε την άποψη ότι οι κωμωδίες του Μενάνδρου, σε αντίθεση με αυτές του Αριστοφάνη, επιδιώκουν τον ψυχολογικό ρεαλισμό.
Α. Η ΚΩΜΩΔΙΑ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΠΑΤΕΡΑ-ΓΙΟΥ
Τόσο στις Νεφέλες όσο και στη Σαμία η πλοκή στηρίζεται στην προβληματική σχέση μεταξύ πατέρα και γιου.
Στην περίπτωση του Στρεψιάδη και του Φειδιππίδη είναι προφανές ότι το πρόβλημα εκπορεύεται σε ένα βαθμό από το χάσμα των γενεών, προσφιλές και διαχρονικό θέμα της κωμωδίας. Η απόσταση όμως ηλικίας και κουλτούρας που χωρίζει τους δύο δεν είναι η μοναδική αιτία της ελλιπούς τους συνεννόησης. Σημαντικότεροι λόγοι για το γεγονός αυτό είναι:
(α) η ροπή του Φειδιππίδη προς κάθε είδους βλαβερό νεωτερισμό είτε αυτός αφορά την ενδυμασία και τις κοινωνικές συνήθειες είτε έχει να κάνει με την εκπαίδευση, την ιδεολογία και την πολιτική συμπεριφορά· αλλά κυρίως
(β) η αδυναμία του Στρεψιάδη να διαχειριστεί τα του οίκου του, άρα να ελέγξει τη συμπεριφορά του γιου του και να περιορίσει την αρνητική επίδραση που ασκεί σε αυτόν η γυναίκα του με τον (ανεδαφικό πλέον, καθώς η αριστοκρατική της καταγωγή δεν συνάδει με τα οικονομικά της μέσα) κοινωνικό της σνομπισμό.
Στην περίπτωση του Δημέα και του Μοσχίωνα το πρόβλημα (και πάλι πρόβλημα ελλιπούς συνεννόησης) εκπορεύεται κυρίως από το γεγονός ότι δεν τους συνδέει σχέση αίματος: ο Μοσχίων είναι ποητός και όχι γνήσιος, δηλαδή υιοθετημένος και όχι βιολογικός γιος του Δημέα. Η παραλυτική φοβία μήπως ο ένας χάσει την αγάπη του άλλου, μήπως ο ένας δεν ανταποδώσει στον άλλο το καλό που λαμβάνει (ο μεν Μοσχίων νιώθει ότι οφείλει να ανταποδώσει τη λαμπρή του ανατροφή, ο δε Δημέας το γεγονός ότι ο Μοσχίων τον βγάζει ασπροπρόσωπο στην κοινωνία με τον χαρακτήρα του αλλά και τη δημόσια δράση του) δημιουργεί ανάμεσά τους συνεχή ένταση. Δημέας και Μοσχίων προσπαθούν αγχωμένα και ως εκ τούτου καθ᾽ υπερβολήν να ευχαριστήσουν ο ένας τον άλλον συμπεριφερόμενοι όπως ακριβώς υπαγορεύει το κοινωνικό πρωτόκολλο και αποδεικνύοντας κάθε στιγμή πόσο ορθοί και εντάξει είναι. Αυτή η ακραία αἰσχύνη και κοσμιότης εμποδίζει για πολλή ώρα τον Μοσχίωνα να παραδεχτεί ντόμπρα και σταράτα στον πατέρα του το ατόπημά του· εμποδίζει, όμως, επίσης τον Δημέα να πιστέψει ότι ο άψογος Μοσχίων είναι δυνατόν να φέρει την παραμικρή ευθύνη για το μπλέξιμο που δημιουργήθηκε.
Ολόκληρο το άρθρο στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com
