Από την εποχή που άρχισε η λειτουργία του Φράγματος του Πηνειού τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα – αν και έχει περάσει μισός αιώνας – η όλη συζήτηση αφορά το ένα μέρος του Φράγματος, αυτό που ευνοήθηκε, το πεδινό μέρος της βόρειας Ηλείας. Φυσιολογική εξέλιξη είναι η όλη ιστορία, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, αφού εκείνο που πάντα ενδιαφέρει είναι ο σκοπός ενός έργου ή μιας ενέργειας…
Το άλλο μέρος, το «σκοτεινό», όλη η περιοχή των πολλών χωριών που επλήγησαν παραμένει ως ζήτημα μη άξιο ακόμα και μιας θεωρητικής συζήτησης. Χιλιάδες κάτοικοι είδαν την περιουσία της να πλημμυρίζει νερό – αυτοί να ξεκληρίζονται, και άλλοι να φεύγουν κακήν κακώς προς τα αστικά κέντρα, Αθήνα και Πάτρα (αν και δεν το είχαν σχεδιάσει) και άλλοι να φυτοζωούν με τα απομεινάρια του πιο φτωχικού κομματιού της αγροτικής γης των, αφού τα ποτιστικά, τα καλύτερα χωράφια τους, εξαφανίστηκαν και έγιναν βυθός και έμειναν για καλλιέργειες οι πλαγιές και οι λόφοι. Το Κέντρο, ο Άγιος Ηλίας, ο Καλαθάς, η Κεραμιδιά, η Αυγή, ο Κάμπος, η Εφύρα, το Βελανίδι, η Ρουπακιά, το Σούλι, η Αγία Άννα, η Βάλμη, το Αγραπιδοχώρι, τα Καλυβάκια, οι Ξενιές, η Παλαιοχώρα είδαν την ερήμωσή τους να έρχεται βίαια και καταναγκαστικά, χωρίς η ελληνική πολιτεία και το κράτος αλλά και η Τοπική και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση να ασχοληθούν με την τύχη όλων αυτών των χωριών!
Η όλη υπόθεση ξεκίνησε στραβά από την αρχή, αλλά εδώ υπήρχε μια δικαιολογία. Το ξεκίνημα της βίαιης ερήμωσης της περιοχής έγινε στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας και ήταν δύσκολο στους κατοίκους να απαιτήσουν το δίκιο τους. Το μέρος αυτό και όλη η Πηνεία άλλωστε ήταν πάντα το πιο προοδευτικό στην εκλογική συμπεριφορά μέρος της Ηλείας. Εδώ η «Ένωση Κέντρου» έπαιρνε προδικτατορικά τα πιο μεγάλα ποσοστά της – και οι χουντικοί αυθαίρετοι «αξιωματούχοι» το είχαν υπόψη τους. Φρόντισαν μάλιστα να ανταμείψουν τους τοπικούς εγκάθετούς τους αποζημιώνοντάς τους με πλασματικές περιουσίες και φυσικά τους είχαν σαν «τοποτηρητές της σιωπής» απέναντι στην εξουσία των στρατιωτικών. Οι αποζημιώσεις που δόθηκαν ήταν πολύ κατώτερες της αξίας των περιουσιών, αλλά ο φόβος της χούντας δεν επέτρεπε πολλά…
Όμως και όταν ήλθε η μεταπολίτευση, η πολιτεία δεν έκανε καμιά κίνηση για να δώσει μια πνοή στο «άλλο μέρος» του Φράγματος, που πλήρωνε το τίμημα του μεγάλου έργου. Φυσικά το έργο έπρεπε να γίνει, αφού έδωσε ζωή και ανάπτυξη σε μεγάλο μέρος της περιοχής. Αλλά εκείνο που δεν έγινε ήταν η μέριμνα και η φροντίδα για εκείνους που θα ζημιώνονταν απ’ αυτό. Το ελληνικό κράτος στο σύνολο των σχετικών θεσμών του λειτούργησε και λειτουργεί ως κράτος τριτοκοσμικής χώρας και δεν έχει καμιά σχέση με το περίφημο «ευρωπαϊκό κεκτημένο», για το οποίο τόσο εύκολα καμαρώνουμε…
Ωστόσο, το λάθος αφορά και τους κατοίκους και τις κοινοτικές αρχές του αδικημένου μέρους, γιατί ποτέ δεν έθεσαν σοβαρά και συστηματικά, απαιτητικά και αγωνιστικά το ζήτημα της ανάπτυξης της δικής τους περιοχής που πήγε πολύ πίσω από το τεχνικό έργο. Όλη αυτή τη χρονική περίοδο των χαμένων δεκαετιών ψήφιζαν και επέλεγαν κόμματα και βουλευτές στο βωμό της πελατειακής πρακτικής, των βουλευτικών μηχανισμών και του προσωπικού συμφέροντος. Δεν έκαναν ποτέ μελέτες, δεν οργάνωσαν συνελεύσεις, δεν διεκδίκησαν αντισταθμιστικά μέτρα για να μη μαραζώσει η περιοχή. Η ευθύνη είναι – κατά τη γνώμη μου – πάντα σ’ αυτόν που ενώ αδικείται, συμπεριφέρεται σαν να μη συμβαίνει τίποτα, σ’ αυτόν που δέχεται παθητικά ό,τι οι άλλοι ετοιμάζουν για τη ζωή του και το μέλλον του.
Έτσι λοιπόν μπορεί να εξηγηθεί το πώς μια πολύ όμορφη και ζωντανή περιοχή της Ηλείας βρέθηκε στο «σκοτάδι». Αλλά αν οι κάτοικοι μπορούν να κάνουν αυτοκριτική και να δουν και τα δικά τους μεγάλα λάθη και τις πολλές ασυγχώρητες παραλείψεις τους, έχουν και τώρα τη δυνατότητα να απαιτήσουν έργα ανάπτυξης που θα είναι καρπός σοβαρής μελέτης τόσο για τα παραλίμνια μέρη τους όσο και για τα άλλα που είναι μακράν της λίμνης. Είχαμε μια μετεξέλιξη στη χρήση του νερού, και πέραν της άρδευσης άνοιξε πολύ σωστά και το κεφάλαιο της ύδρευσης.
Ο Δήμος Ήλιδας – που έχει και τη θεσμική ευθύνη – οφείλει να ανοίξει ένα κρίσιμο κεφάλαιο της περιοχής του που έχει πληγεί και υφίσταται την ερήμωση εδώ και πολλά χρόνια. Είναι μείζον ζήτημα δικαιοσύνης αλλά και δημόσιου συμφέροντος για την Ηλεία συνολικά. Η Πηνεία έχει δυνατότητες ανάπτυξης, αρκεί πολιτεία, δήμος και κάτοικοι να εστιάσουν στο ζήτημα με ιδιαίτερη φροντίδα και με «ανοιχτό μυαλό», αφού η αισθητική και μόνο εικόνα της περιοχής απέκτησε μια μοναδική ομορφιά! Αλλά επ’ αυτού του πρακτικού μέρους, του δέοντος γενέσθαι θα επανέλθουμε…
