«Γενέθλια» της τραγωδίας θεωρείται η στιγμή κατά την οποία ο Θέσπις ὑπεκρίθη τῷ χορῷ, δηλαδή υπεισήλθε σε διάλογο με τον κορυφαίο του χορού, κατά πάσα πιθανότητα μεσούσης μιας παράστασης διθυράμβου.
Είναι πολύ πιθανόν, αν κρίνουμε από τους Πέρσες και από τις λοιπές γνωστές τραγωδίες του Αισχύλου, ότι ο τραγικός χορός στα πρώτα 50-60 χρόνια της ζωής του είδους —τότε αριθμούσε 12 μέλη — είχε ιδιαίτερα ενισχυμένο ρόλο στην παράσταση και ποσοτικά και ποιοτικά.
Με τον Σοφοκλή συνδέεται η αύξηση των μελών του τραγικού χορού από 12 σε 15. Στην τραγωδία του Σοφοκλή ο τραγικός χορός αποκρυσταλλώνει πια τον ρόλο του παρατηρητή των γεγονότων, ο οποίος κατά κανόνα δεν μετέχει ενεργά στην εξέλιξη της πλοκής, αλλά συμπαρίσταται ψυχολογικά στον πρωταγωνιστή, συμπυκνώνει στα άσματά του την ηθική, «διδακτική» ουσία των δρωμένων και ανάγει τη δράση στο Καθόλου με μυθολογικές και άλλες αναγωγές.
Τον ρόλο αυτό επιτελεί ο χορός και στις πλείστες γνωστές τραγωδίες του Ευριπίδη. Στον Ευριπίδη όμως σταδιακά τα χορικά άσματα αποσπώνται από τη δράση: οι χοροί ειδικά του ύστερου Ευριπίδη τραγουδούν χορικά άσματα που δεν προκύπτουν στενά από τα γεγονότα, αλλά έχουν ένα γενικότερο, ουδέτερο χαρακτήρα. Αυτή η τάση θα κυριαρχήσει σιγά-σιγά, σε βαθμό που τα χορικά, ήδη από τα τέλη του 5ου αιώνα (π.χ. στον Αγάθωνα, κατά τις μαρτυρίες) θα καταστούν εν τέλει ἐμβόλιμα: χορικά δηλαδή ιντερμέδια, που παρεμβάλλονται μεταξύ των επεισοδίων. Τα τραγούδια αυτά ενδέχεται να μην τα συνέθετε καν ο ίδιος ο τραγικός ποιητής· να ήταν κοινά άσματα της εποχής ή/και χορικά στα οποία ο συγκεκριμένος χορός είχε τρόπον τινά «εξειδικευθεί».
Η εξέλιξη αυτή δεν είναι άσχετη με το γεγονός ότι από τον 4ο αιώνα και εξής τα έργα γράφονται με σκοπό την εξαγωγή τους σε όλο τον ελληνικό κόσμο. Κατά τις περιοδείες τους οι τραγωδοί δεν συνοδεύονταν από τους χορούς, αλλά προσλάμβαναν χορευτές επί τόπου. Μία ακόμη εξέλιξη σχετίζεται με την υποχώρηση της σημασίας των χορικών στην τραγωδία (ίσως να αποτελεί εν μέρει συνέπεια και της υποχώρησης αυτής): η αλλαγή στην αρχιτεκτονική του θεάτρου και η δημιουργία του προσκηνίου, δηλαδή της υπερυψωμένης σκηνής, η οποία διαχωρίζει πια ξεκάθαρα τον χώρο δράσης των ηθοποιών από την ορχήστρα. Το χορικό στοιχείο, βεβαίως, δεν εκλείπει ποτέ από την τραγωδία, δηλαδή η βασικη δόμηση της τραγωδία στη βάση της εναλλαγής αδόμενων και απαγγελλόμενων μερών δεν καταργείται: συνεχίζει να υπάρχει, αλλά επιτελεί πια άλλο ρόλο.
Διαβάστε τη συνέχεια στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com
