Η Προοδευτική Ενότητα Καθηγητών για την 17η Νοεμβρίου 1973
17 Νοέμβρη 1973, Το μαργαριτάρι των κοινωνικών και πολιτικών μας αγώνων
Ημερομηνία σύμβολο, σηματωρός της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας. «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία»: σύνθημα αγώνα εκατομμυρίων πολιτών, δημοκρατικό και προοδευτικό αίτημα γενιών και γενιών, η ψυχή της μεταπολιτευτικής περιόδου που ταυτίζεται με τη μεγαλύτερη σε διάρκεια περίοδο ομαλού κοινοβουλευτικού βίου και αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στη χώρα μας.
Ημέρα αντίστασης στην ξενοκίνητη δικτατορία, ημέρα ελευθερίας και θυσίας – θυσίας ζωής. Ημέρα πάλης της νεολαίας και του λαού για ανεξαρτησία, για λαϊκή κυριαρχία, για δημοκρατία. Ημέρα που ξαναγέννησε την ελπίδα ότι οι λαοί μπορούν να καθορίζουν το μέλλον τους, μπορούν να γράφουν την ιστορία τους, μπορούν να αγωνίζονται και να κατακτούν το ύψιστο ιδανικό της ελευθερίας.
Η ορμή της ιστορίας που πολέμησε τη χούντα των φυλακών και των διώξεων, τη χούντα που στέρησε από τη χώρα μας τη δημοκρατική πρόοδο και την κοινωνική ανέλιξη, τη χούντα που έφερε τον κατακτητή στην Κύπρο, την ματωμένη ακόμα και σήμερα Κύπρο.
17 Νοέμβρη 1973
Η μνήμη είναι ζωντανή, γιατί ποτέ η «στιγμή» αυτή δεν έπαψε να φωτίζει τη σκέψη μας και τους αγώνες μας. Καμιά μεταμοντέρνα εκδοχή δε θα αποδομήσει την ιστορικότητά της και το μεγαλείο της. Κάθε χρόνο σταθερά και αταλάντευτα διαδηλώνουμε τη ζωντάνια και τη δράση αυτού του μεγαλειώδους αγώνα. Οι διάφοροι πρόθυμοι καλοθελητές που προσπαθούν να απο – ενοχοποιήσουν τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού και την παρακμή του πολιτικού συστήματος δεν μπορούν να απομειώσουν – ούτε κατ’ ελάχιστο – την ιδεολογική δυναμική της, την αξιακή ακτινοβολία της.
Το “άστρο του Πολυτεχνείου” φωτίζει για πάντα. Το συλλογικό μας όραμα. Ημέρα σύμβολο για μόρφωση και δημόσια δωρεάν παιδεία σε όλους τους νέους και τις νέες, για εργασία σε όλους, για κοινωνικά δικαιώματα, για ελευθερία και δημοκρατία. Η 17η Νοεμβρίου 1973 είναι σημαντικό πολιτικό γεγονός της νεότερης ιστορίας του τόπου μας. Εκφράζει τον πόθο του ελληνικού λαού – και ιδιαίτερα της ελληνικής νεολαίας – για ελευθερία και δημοκρατία. Εκφράζει τους λαϊκούς αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη. Αποτελεί την τομή ανάμεσα στις δυνάμεις της υποτέλειας και της εξάρτησης αφενός και στις δυνάμεις της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας αφετέρου.
Οι αξίες της και τα οράματά της 17ης Νοεμβρίου 1973 είναι σημεία βαθιάς λαϊκής επίγνωσης, είναι σηματωροί των σύγχρονων κοινωνικών αγώνων. Δείχνουν με τον πιο σαφή τρόπο τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα των συλλογικών κινημάτων και το νόημα της κοινωνικής προόδου. Προσανατολίζουν τις συλλογικές μας προσπάθειες και νοηματοδοτούν το περιεχόμενο των αγώνων.
Πάντα οι δυνάμεις της αντίδρασης επιχειρούσαν να διαβάλλουν την πολιτική δυναμική και την αυταξία της 17ης Νοεμβρίου 1973, πάντα την ένιωθαν ως ένα «αγκάθι» για το πολιτικό τους στερέωμα, ως ένα ουσιώδες σημείο υπεροχής της πολιτικής προοδευτικής πρότασης.
Τα τελευταία χρόνια επιχειρούν να την αποδομήσουν μέσα από κάποια θεωρητικά σχήματα ή, στην καλύτερη περίπτωση, να αμφισβητήσουν τη σύνδεσή της με τα σύγχρονα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα. Αλλά πώς μπορεί να γίνει αυτό, όταν η εξέγερση του Πολυτεχνείου έδειξε με τον πιο ανάγλυφο τρόπο ότι έχουν νόημα και αξία οι αγώνες, ότι οι συλλογικοί αγώνες μπορούν να διαμορφώνουν τη γραφή της ιστορίας, ότι η ενότητα και των εργαζομένων και της νεολαίας μπορεί να καθορίζει τη ζωή μας και το μέλλον μας;
Σίγουρα δεν μπορούμε να φετιχοποιήσουμε την 17η Νοεμβρίου 1973, αλλά ούτε και να της αποδώσουμε έναν επετειακό χαρακτήρα αποκομμένο από τη σημερινή πολιτική πραγματικότητα. Η δυναμική της αξία έγκειται στο αν τα προτάγματά της και οι αναλύσεις της συνδέονται με την τωρινή συγκυρία. Και εδώ κανένας δεν μπορεί να είναι πλέον αφελής. Μπορεί το «φαίνεσθαι» της εξάρτησης σήμερα της χώρας μας να είναι διαφορετικό και μακριά από τις στρατιωτικές δομές εκείνης της εποχής, αλλά δεν παύει να έχουμε μια βαθιά εξάρτηση που δεν λειτουργεί απλά και μόνο ως μια οικονομική θηλιά μέσα από τα απανωτά Μνημόνια αλλά και ως στοιχείο χειραγώγησης του κοινωνικού μας μέλλοντος.
Γι’ αυτό έχουν νόημα και αξία τα συνθήματα του Πολυτεχνείου για «Ψωμί, Παιδεία και Ελευθερία». Γι’ αυτό είναι πολιτική μας ευθύνη να ερμηνεύουμε και να επανερμηνεύουμε το μήνυμα της 17ηςΝοεμβρίου 1973 υπό το φως των σημερινών εξελίξεων και των τωρινών και αυριανών κοινωνικών προτεραιοτήτων. Ποιος μπορεί να αγνοήσει τα βασικά σημάδια των καιρών μας και να μην νιώθει την ανάγκη για να τα συνδέσει με τα νοήματα του Πολυτεχνείου;
Ποιος μπορεί να κατανοήσει το σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι χωρίς εκείνα τα εργαλεία ανάλυσης που οδήγησαν στην ιστορική εξέγερση της ελληνικής νεολαίας και που στη συνέχεια αποτέλεσαν σημαντικό τροφοδότη για τις πολιτικές διεργασίες της μεταπολίτευσης; Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι, αν δεν στηριχτούμε στις μεγάλες διδαχές του συνθήματος «Ψωμί, Παιδεία και Ελευθερία», θα δημιουργήσουμε το δικό μας φωτεινό μέλλον;
Νίκος Τσούλιας
Γραμματέας της Προοδευτικής Ενότητας Καθηγητών (ΠΕΚ)
