Αγαπητές συναδέλφισσες/αγαπητοί συνάδελφοι,
Στο πλαίσιο των προαγωγικών και απολυτηρίων εξετάσεων των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, σε σχολικές μονάδες, αναφορικά με τον τρόπο αξιολόγησής των, σάς υπενθυμίζουμε τις ακόλουθες κανονιστικές πράξεις (Νόμους, Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις).
α) Σύμφωνα με την 1η σχετική «Ένταξη, φοίτηση και αποφοίτηση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε όλους τους τύπους των σχολείων ειδικής αγωγής και τα τμήματα ένταξης»
«Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής, ο οποίος στηρίζει μαθητές που είναι ενταγμένοι σε συνήθεις σχολικές τάξεις ή Τμήματα ένταξης, εκτός από την εξατομικευμένη βοήθεια στους μαθητές, παρέχει συμβουλευτική στήριξη στον εκπαιδευτικό ή στους εκπαιδευτικούς της συνήθους σχολικής τάξης, στηρίζει και ενημερώνει τους γονείς των μαθητών για να επιτύχει τη συστηματική συνεργασία τους με τους εκπαιδευτικούς και φροντίζει έτσι, ώστε να υλοποιείται αποτελεσματικά το ΕΕΠ»
«Την ευθύνη του μαθητή που φοιτά στα Τμήματα Ένταξης έχουν από κοινού ο εκπαιδευτικός του Τμήματος Ένταξης και ο εκπαιδευτικός της συνήθους σχολικής τάξης φοίτησης του μαθητή. Οι δύο εκπαιδευτικοί συνεργάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα για την παρακολούθηση του προγράμματος του μαθητή, για τις σχετικές αλλαγές και τροποποιήσεις της διδασκαλίας καθώς και για την αξιολόγηση της προόδου του»
β) Σύμφωνα με τη 2η σχετική (Δ.Ε.Π.Π.Σ.)
«Τελική ή Συνολική Αξιολόγηση: Πρόκειται για ανακεφαλαιωτική αλλά και ανατροφοδοτική διαδικασία, προκειμένου να εκτιμηθεί ο βαθμός επίτευξης των διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων, σε σχέση με τους προκαθορισμένους ως τελικούς στόχους. Ουσιαστικά συγκρίνεται το μαθησιακό επίπεδο κάθε μαθητή με αυτό που διέθετε πριν και η ομαδική επίδοση της τάξης σε σχέση με την προσδοκώμενη και επιδιωκόμενη»
«Στις τεχνικές αξιολόγησης περιλαμβάνονται οι γραπτές ή προφορικές εξετάσεις με ερωτήσεις κλειστού ή ανοιχτού τύπου, ο ημιδομημένος δυναμικός διάλογος μεταξύ των συμμετεχόντων στη μαθησιακή διαδικασία, οι συνθετικές δημιουργικές-διερευνητικές εργασίες (σχέδια εργασίας), η συστηματική παρατήρηση κλπ»
«Οι μαθητές με αναπηρίες αξιολογούνται με βάση τις γενικές αρχές της αξιολόγησης. Όσον αφορά τους σκοπούς της αξιολόγησης των ατόμων αυτών, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στις δυνατότητες που ανέπτυξε και αξιοποιεί ο μαθητής σε σχέση με την καθημερινή ζωή. Επίσης, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται α) στην αρχή της ολόπλευρης εκτίμησης της παρουσίας του μαθητή, ώστε η αξιολόγηση να μην εστιάζεται μόνο στις αδυναμίες του, β) στην παρωθητική αρχή της αξιολόγησης (ενθάρρυνση της προσπάθειας) και γ) στη συσχέτιση των δεδομένων της αξιολόγησης με το εξατομικευμένο πρόγραμμα του κάθε μαθητή»
γ) Σύμφωνα με την 3η σχετική «Αξιολόγηση των μαθητών του Ενιαίου Λυκείου»
«Οι μαθητές με δυσλεξία εξετάζονται προφορικά. Σε όσα μαθήματα εξετάζονται ενδοσχολικά, εξετάζονται ταυτόχρονα με τους μαθητές της τάξης στην οποία ανήκουν και στα ίδια θέματα. Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση Γ6/106/03-04-1992, η αξιολόγηση των δυσλεξικών μαθητών πρέπει να γίνεται πάντοτε με κατανόηση, διακριτικότητα, αγάπη και εξάντληση της επιείκειας από όλους τους εκπαιδευτικούς, με απώτερο στόχο την ενίσχυση και ενθάρρυνση του δυσλεξικού μαθητή […] Επισημαίνεται όμως ότι δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να διαφαίνεται από την πλευρά του καθηγητή προς τον δυσλεκτικό μαθητή η επιβαλλόμενη διακριτική μεταχείριση»
δ) Σύμφωνα με την 4η σχετική «Καθήκοντα και αρμοδιότητες εκπαιδευτικού προσωπικού ειδικής αγωγής», οι εκπαιδευτικοί Παράλληλης Στήριξης
……«Αξιολογούν τις εκπαιδευτικές δυνατότητες του μαθητή και συντάσσουν εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε συνεργασία με το ΚΔΑΥ και το σχολικό σύμβουλο ειδικής αγωγής. Για την υλοποίησή του συνεργάζονται με το διευθυντή, τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς του τμήματος και τους άλλους εκπαιδευτικούς του σχολείου για την ενιαία αντιμετώπιση των προβλημάτων του συγκεκριμένου μαθητή»
«Υλοποιούν το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μέσα και έξω από την τάξη και είναι συνολικά υπεύθυνοι για όλες τις δραστηριότητες της σχολικής ζωής (διαλείμματα, επισκέψεις, εκδηλώσεις κ.λπ.) στις οποίες συμμετέχει ο μαθητής»……
ε) Σύμφωνα με την 5η σχετική «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Ατόμων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες»
«Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) είναι το σύνολο των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους μαθητές με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η πολιτεία δεσμεύεται να κατοχυρώνει και να αναβαθμίζει διαρκώς τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ως αναπόσπαστο μέρος της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας και να μεριμνά για την παροχή δωρεάν δημόσιας ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στους αναπήρους όλων των ηλικιών και για όλα τα στάδια και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Δεσμεύεται επίσης να διασφαλίζει σε όλους τους πολίτες με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ίσες ευκαιρίες για πλήρη συμμετοχή και συνεισφορά στην κοινωνία, ανεξάρτητη διαβίωση, οικονομική αυτάρκεια και αυτονομία, με πλήρη κατοχύρωση των δικαιωμάτων σε σχολεία Προσχολικής, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης»
στ) Σύμφωνα με την 6η σχετική «Φοίτηση και αξιολόγηση των μαθητών του Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑΛ)»
«Επίσης, όσοι μαθητές με δυσλεξία μετά από αίτησή τους επιλέγουν να εξεταστούν γραπτά με την ίδια διαδικασία των «φυσικώς αδυνάτων» δύναται να αξιολογούνται αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Ακόμη, οι ίδιοι μπορούν να επεξηγούν προφορικά τις απαντήσεις τους όταν υπάρχουν ενδεχόμενες ασάφειες μπροστά στην τριμελή επιτροπή. Οι καθηγητές αξιολογητές μπορούν να εκτιμούν την επάρκεια των γνώσεων μέσω του τρόπου που οι μαθητές αποτυπώνουν την «ενεργό σκέψη τους και απαντούν με επιχειρήματα στα υπό εξέταση γραπτά ζητήματα, χωρίς να κρίνουν ως σημαντικά τα ορθογραφικά και συντακτικά λάθη, τις δυσγραφίες, τις μουτζούρες ή τους παρατονισμούς»
ζ) Σύμφωνα με την 7η σχετική «Εξέταση μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες»
«Οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που αναφέρονται στο Ν. 3699/2008 (ΦΕΚ 199 τ. Α΄) εξετάζονται προφορικά ή γραπτά, κατά περίπτωση, ανάλογα με τις δυνατότητές τους». Ειδικότερα:
α) Εξετάζονται προφορικά κατόπιν αίτησής τους οι μαθητές που αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση επειδή: ι) είναι τυφλοί, σύμφωνα με τον ν. 958/1979 (ΦΕΚ 191 Α΄) ή έχουν ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή είναι αμβλύωπες με ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67%, ιι) έχουν κινητική αναπηρία τουλάχιστον 67% μόνιμη ή προσωρινή, που συνδέεται με τα άνω άκρα, ιιι) πάσχουν από σπαστικότητα των άνω άκρων, ιν) πάσχουν από κάταγμα ή άλλη προσωρινή βλάβη των άνω άκρων που καθιστά αδύνατη τη χρήση τους για γραφή, ν) παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία. Όταν ο μαθητής της περίπτωσης αυτής επιθυμεί να απαντήσει και γραπτά σε κάποια ερωτήματα, αυτά αξιολογούνται κατά τη βαθμολόγηση.
β) Οι μαθητές με φάσμα αυτισμού εξετάζονται: ι) γραπτά ή ιι) προφορικά.
γ) Εξετάζονται γραπτά οι μαθητές που έχουν ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα ακοής (κωφοί, βαρήκοοι) σε ποσοστό 67% και πάνω και όσοι παρουσιάζουν προβλήματα λόγου και ομιλίας (δυσαρθρία, τραυλισμός) καθώς και προβλήματα επιληψίας, τα οποία πιστοποιούνται από την οικεία υγειονομική Επιτροπή ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου.
δ) Ειδικά για τους μαθητές που είναι τυφλοί, σύμφωνα με τον Ν. 958/1979 (ΦΕΚ 191 Α΄) ή έχουν ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή είναι αμβλύωπες με ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα ακοής (κωφός, βαρήκοος), γνωματεύσεις χορηγούνται και από τις Ιατροπαιδαγωγικές Υπηρεσίες του Κέντρου Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ) και του Εθνικού Κέντρου Κωφών εφόσον πιστοποιηθούν από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής ως Ιατροπαιδαγωγικές Υπηρεσίες.
- 2. Οι μαθητές του άρθρου αυτού οποιασδήποτε τάξης του Λυκείου, σε όσα μαθήματα εξετάζονται ενδοσχολικά, εξετάζονται ταυτόχρονα με τους μαθητές της τάξης στην οποία ανήκουν και στα ίδια θέματα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσης.
Ειδικά, οι μαθητές του εδαφίου α και οι μαθητές της περίπτωσης ιι του εδαφίου β της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου εξετάζονται ενώπιον επιτροπής, την οποία συγκροτεί για το σκοπό αυτό ο Διευθυντής του Λυκείου και την αποτελούν ο ίδιος ή ο Υποδιευθυντής, ως Πρόεδρος, και δύο (2) καθηγητές της ίδιας ή συναφούς με τα εξεταζόμενα μαθήματα ειδικότητας, ως μέλη. Ο μέσος όρος (Μ.Ο.) των βαθμών των δύο (2) καθηγητών είναι ο βαθμός του μαθητή στο εξεταζόμενο μάθημα. Κατά τις ολιγόλεπτες ή ωριαίες δοκιμασίες των τετραμήνων η προφορική εξέταση των μαθητών αυτών γίνεται από τον οικείο καθηγητή.
η) Σύμφωνα με την 8η σχετική: «Ενδοσχολικές (προαγωγικές, πτυχιακές/απολυτήριες εξετάσεις, ενδιάμεσες γραπτές εξετάσεις κατά τη διάρκεια των τετραμήνων των μαθητών των ΕΠΑ.Λ, των ΕΠΑ.Σ με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες»
(αναφέρονται τα ίδια που αναφέρονται στην 7η σχετική)
θ) Σύμφωνα με την 9η σχετική «Εξέταση μαθητών Ημερήσιων και Εσπερινών Γυμνασίων, με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες»
«Οι μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που αναφέρονται στο Ν. 3699/2008 (ΦΕΚ 199 Α΄) εξετάζονται προφορικά ή γραπτά, κατά περίπτωση και ανάλογα με τις δυνατότητές τους». Ειδικότερα:
Α) Εξετάζονται προφορικά κατόπιν αίτησής τους οι μαθητές που αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση επειδή:
ι) Είναι τυφλοί, σύμφωνα με τον Ν.958/1979 (Φ.Ε.Κ. 191 Α΄) ή έχουν ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή είναι αμβλύωπες με ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67%,
ιι) έχουν κινητική αναπηρία τουλάχιστον 67% μόνιμη ή προσωρινή, που συνδέεται με τα άνω άκρα,
ιιι) πάσχουν από σπαστικότητα των άνω άκρων,
ιν) πάσχουν από κάταγμα ή άλλη προσωρινή βλάβη των άνω άκρων που καθιστά αδύνατη τη χρήση τους για γραφή,
ν) παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία. Όταν ο μαθητής της περίπτωσης αυτής επιθυμεί να απαντήσει και γραπτά σε κάποια ερωτήματα, αυτά αξιολογούνται κατά τη βαθμολογία».
ι) Σύμφωνα με τη 10η σχετική «Εξέταση των μαθητών με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας»
«Οι μαθητές με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης απαλλάσσονται των γραπτών εξετάσεων και εξετάζονται προφορικά, εφόσον υποβάλουν γνωμάτευση ότι έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση. Η γνωμάτευση χορηγείται από το οικείο Κέντρο Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) ή τα πιστοποιημένα από το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα (ΙΠΔ), ύστερα από προσκόμιση είτε ιατρικής βεβαίωσης Δημόσιου Νοσοκομείου, που κοινοποιήθηκε σε δικαστικές αρχές, σε περίπτωση κακοποίησης του μαθητή λόγω γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή ενδοοικογενειακής βίας, είτε βεβαίωσης από δικαστική αρχή ή εισαγγελέα ανηλίκων, σε περίπτωση παραβατικής συμπεριφοράς»
κ) Σύμφωνα με την 11η σχετική «Κύρωση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες και του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες»
«Εύλογη προσαρμογή σημαίνει τις κατάλληλες τροποποιήσεις και ρυθμίσεις, οι οποίες δεν επιβάλλουν ένα δυσανάλογο ή αδικαιολόγητο βάρος, όπου απαιτείται σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, προκειμένου να διασφαλιστούν, για τα άτομα με αναπηρίες, η απόλαυση ή άσκηση, σε ίση βάση με τους άλλους, όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών»
«Σε όλες τις ενέργειες που αφορούν τα παιδιά με αναπηρίες, το συμφέρον του παιδιού είναι πρωταρχικής σημασίας»
«Την ενθάρρυνση, σε όλα τα επίπεδα του εκπαιδευτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και όλων των παιδιών από νεαρή ηλικία, μιας στάσης σεβασμού των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες»
λ) Σύμφωνα με την 12η σχετική «Αξιολόγηση μαθητών Α΄ και Β΄ τάξεων Ημερησίου Γενικού Λυκείου και Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος 2014-2015»
Άρθρο 7, γραπτές προαγωγικές εξετάσεις των μαθητών:
«Για τις Α΄ και Β΄ τάξεις Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου τα θέματα των προαγωγικών εξετάσεων ορίζονται αποκλειστικά από τους διδάσκοντες το μάθημα και είναι κοινά για όλα τα τμήματα της τάξης. Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατόν να δοθούν χωριστά θέματα, εάν συντρέχει αποχρών λόγος, ο οποίος αναγράφεται σε σημείωση στο έγγραφο που περιέχει τα θέματα και παράλληλα συντάσσεται και σχετική πράξη στο βιβλίο πράξεων του Διευθυντή του σχολείου»
μ) Σύμφωνα με τη 13η σχετική οι γενικές επισημάνσεις προς τους αξιολογητές-βαθμολογητές για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις Ατόμων με Αναπηρίες και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες Λυκείων 2016, μπορεί να αποτελέσουν οδηγό και για τους εκπαιδευτικούς των γυμνασίων και λυκείων, κατά την αξιολόγηση-βαθμολόγηση των μαθητών-μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
«Οι υποψήφιοι με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει κατά τη διάρκεια της εξέτασης να αντιμετωπίζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σε καλή ψυχολογική κατάσταση και να αποδώσουν σύμφωνα με τις γνώσεις και τις ικανότητές τους. Η αξιολόγηση με προφορικές δοκιμασίες στα Κέντρα Εξέτασης υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συνιστά μια διαφοροποιημένη προσέγγιση που απορρέει από τις διαφοροποιημένες διδακτικές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί προκειμένου να υποστηρίξουν μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Πρόκειται για μαθητές ικανούς/ές να παρακολουθήσουν το πλήρες Αναλυτικό Πρόγραμμα της τάξης τους και εμποδίζονται από δυσκολίες στη διαχείριση του χρόνου, του γραπτού λόγου και στην απόδοση των γνώσεών τους με τους κοινούς τρόπους εξέτασης. Η προφορική διαδικασία εξέτασης των μαθητών/τριών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες δίνει την ευκαιρία στους μαθητές/τριες να αποδώσουν σύμφωνα με τις γνώσεις τους και την προσπάθειά τους»
Α) Όσον αφορά τους/τις μαθητές/τριες με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος ( Δ.Α.Φ.) προτείνονται τα εξής:
Κατά την τρίωρη αξιολόγηση των μαθητών/τριών με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος επιτρέπονται οι ρουτίνες που επιθυμούν και δεν παραβιάζουν τους γενικούς κανονισμούς (π.χ. ένα συγκεκριμένο αντικείμενο πάνω στο θρανίο ή μια συγκεκριμένη θέση σε σχέση με το φωτισμό κλπ). Επίσης φροντίζουμε για την αποφυγή ερεθισμάτων που παρενοχλούν τους μαθητές με Δ.Α.Φ. να συγκεντρωθούν και αφορούν την ιδιαίτερη λειτουργικότητά τους ως προς τις αισθήσεις τους (θόρυβοι ή συζητήσεις στο φόντο της αίθουσας, αποφυγή βλεμματικής επαφής, μεταβολές του φωτισμού κλπ).
Κατά την αξιολόγηση-βαθμολόγηση οι μαθητές/τριες με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος έχουν ανάγκη από πολύ συγκεκριμένες και προβλέψιμες διαδικασίες οι οποίες βοηθούν στη μέγιστη απόδοσή τους (π.χ. μπορεί να ζητήσουν να σταθούν όρθιοι/ες ή να καθίσουν πιο πλάγια, μπορεί να αποδιοργανώνονται από το επίμονο βλέμμα, μπορεί να χρειάζονται να συμβουλεύονται το γραπτό τους). Οι ερωτήσεις που απευθύνονται από τον/τη βαθμολογητή/τρια χρειάζεται να είναι σύντομες και συγκεκριμένες, να δίνονται κατά μικρότερες περιόδους και να αποφεύγονται οι γενικού τύπου ερωτήσεις-παρατηρήσεις. Χρειάζεται να απευθύνονται παραινετικές ερωτήσεις, σε κάθε φάση της αξιολόγησης-βαθμολόγησης και να μεσολαβεί μικρός χρόνος αναμονής ή σιωπής προκειμένου ο/η μαθητής/τρια να απαντήσει.
Οι μαθητές/τριες με Δ.Α.Φ. που συνοδεύονται από Εκπαιδευτικό Παράλληλης Στήριξης (Π.Σ.) δικαιούνται να συνοδεύονται από τον/τη συγκεκριμένο/η εκπαιδευτικό και στην αξιολόγηση-βαθμολόγηση, ώστε να επιτυγχάνουν την εξοικείωση που χρειάζονται. Οι εκπαιδευτικοί Π.Σ. δεν παρεμβαίνουν, δεν εξηγούν, δεν βοηθούν τον/την εξεταζόμενο/η αλλά μπορούν να υποστηρίζουν τον/τη μαθητή/τρια με τις μη λεκτικές παραινέσεις και τους οπτικούς δείκτες που έχουν καθιερώσει μεταξύ τους προκειμένου να επιτυγχάνεται η συνεργασία.
Β) Όσον αφορά τους/τις μαθητές/τριες με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ε.μ.δ.) προτείνονται τα εξής:
Οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία) αντιμετωπίζουν κυρίως δυσκολίες στη διαχείριση του γραπτού λόγου και στην αυθόρμητη παραγωγή γραπτού και ρέοντος λόγου (π.χ. δυσκολίες στην ανάγνωση μεγάλων κειμένων, ασυνέπειες ως προς την ορθή γραφή και τη σύνταξη, αγνόηση των συμβόλων τονισμού και στίξης, κλπ). Για τον λόγο αυτό άλλωστε αξιολογούνται με προφορικές δοκιμασίες. ΄Εχουν βέβαια το δικαίωμα κατά το στάδιο της προετοιμασίας του θέματος να χρησιμοποιούν πρόχειρο, όπου θα καταγράφουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να αναπτύσσουν προφορικά τις απαντήσεις τους. Επίσης δικαιούνται στην περίπτωση που επιθυμούν να απαντήσουν γραπτά σε κάποια ερωτήματα, αυτά να αξιολογούνται κατά τη βαθμολόγηση.
Συχνά συνεμφανίζουν δυσκολίες στην Συγκέντρωση και στην Επικέντρωση Προσοχής και απορροφούνται από τους θορύβους του «φόντου» (συζητήσεις στον διάδρομο, θορυβώδης κινητικότητα κλπ). Οι επιτηρητές προτείνεται να βοηθούν τους μαθητές/τριες με παραινέσεις ως προς τη συγκέντρωση και ως προς την τήρηση του χρόνου και να εξασφαλίζουν την αδιατάρακτη ροή της διαδικασίας.
Κατά την αξιολόγηση-βαθμολόγηση των μαθημάτων των θετικών επιστημών καταβάλλεται προσπάθεια να αξιολογηθούν οι γνώσεις, η ανάπτυξη σκεπτικού και στρατηγικής επίλυσης των προβλημάτων πέραν των υπολογιστικών και διαχειριστικών δυσκολιών (π.χ. αναριθμητισμό) που άλλωστε συνιστούν μέρος των δυσκολιών των μαθητών με ε.μ.δ. Οι μαθητές/τριες που αντιμετωπίζουν ε.μ.δ. του τύπου δυσαριθμησίας, αστοχούν πολλές φορές στη χρήση των συμβόλων και των προσήμων. Προκειμένου να μην καταναλώσουν όλο τον χρόνο τους στη λάθος κατεύθυνση μπορεί να υποδειχθεί με μια γενική παραίνεση να προσέξουν τα σύμβολα και τα πρόσημα. Αν στην απάντηση κάποιου θέματος απαιτείται γραφική παράσταση και ο υποψήφιος αδυνατεί να γράψει, ο εξεταστής μπορεί να σχεδιάσει τη γραφική παράσταση καθ΄ υπόδειξη του εξεταζόμενου.
Όταν ο εξεταζόμενος καλείται να απαντήσει σε θέματα όπως είναι η Ιστορία, η Βιολογία κ.λ.π., εφόσον ο εξεταστής διαπιστώνει ότι ο εξεταζόμενος αδυνατεί να αποδώσει το εξεταζόμενο αντικείμενο με συνεχή λόγο, μπορεί να τον εξετάσει με την υποβολή ερωτήσεων, οι οποίες θα τον διευκολύνουν στην διατύπωση των γνώσεων αλλά δεν θα πρέπει να είναι τέτοιας μορφής που θα υποδεικνύουν την απάντηση. Αν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των θεμάτων ή κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο εξεταζόμενος ζητήσει την ανάγνωση κάποιου θέματος, τότε ο επιτηρητής ή ο εξεταστής αντίστοιχα θα μπορούσε να επαναλάβει άλλη μία φορά την ανάγνωση κάποιου θέματος. Κατά την αξιολόγηση-βαθμολόγηση προτείνεται οι υποψήφιοι να συμβουλεύονται ιδιαιτέρως τις σημειώσεις στο πρόχειρό τους. Στην περίπτωση των υποψηφίων με δυσλεξία ή δυσορθογραφία και εκτός από την περίπτωση των ασκήσεων γραμματικής δεν λαμβάνονται υπόψη τα ορθογραφικά λάθη.
Επισημαίνεται ότι η ιδιαίτερη μεταχείριση των εξεταζόμενων δε συνιστά σε καμία περίπτωση επιεική αξιολόγηση ή άλλης μορφής ιδιαίτερη μεταχείριση, αλλά σκοπεύει μόνο στην παροχή της δυνατότητας να εξωτερικεύσουν τις γνώσεις, τις οποίες λόγω της πάθησής τους αδυνατούν να εξωτερικεύσουν με το γραπτό λόγο. Είναι αυτονόητο ότι, όλοι οι συμμετέχοντες στην επιτροπή εξέτασης των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν επιτρέπεται να συμπεριφέρονται περιφρονητικά ή απαξιωτικά έναντι των εξεταζόμενων.
ν) Σύμφωνα με τη 14η σχετική «Μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες: Προαγωγή ή απόλυση μαθητών ημερήσιου Γυμνασίου με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες»
Για τις κατηγορίες των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που αναφέρονταν εκεί, περιλαμβάνονται στο νέο Νόμο 3699/2008 άρθρο 1, παρ 2 και 3
“ισχύουν τα μειωμένα βαθμολογικά όρια προαγωγής και απόλυσης για τους εν λόγω μαθητές, που προβλέπονται από το άρθρο 5 του Π.Δ. 191/92, (δηλαδή κρίνονται άξιοι προαγωγής ή απόλυσης όταν υστερούν σε ένα μέχρι τέσσερα μαθήματα της Α΄ ομάδας και έχουν μέσο όρο όλων των μαθημάτων της Α΄ομάδας τουλάχιστον 12, όχι πλήρες, δηλαδή 11 και 1/2, σύμφωνα με την προαναφερθείσα εγκύκλιο Γ2/1293/2-5-84/ του ΥΠΕΠΘ)”
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, παρακαλούμε όπως οι εκπαιδευτικοί Γενικής και Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της δεοντολογίας της συνεργασίας, συνεργάζονται αρμονικά και ισότιμα κατά τη διάρκεια των προαγωγικών και απολυτήριων εξετάσεων, όπως προβλέπεται στις αντίστοιχες κανονιστικές πράξεις και τεκμηριώνεται επιστημονικά στη βιβλιογραφία.
Η παρουσία των συναδέλφων εκπαιδευτικών της Παράλληλης Στήριξης, στις προαγωγικές ή απολυτήριες εξετάσεις κοντά στους μαθητές, θεωρείται αναγκαία και απαραίτητη για συναισθηματική στήριξη ή διευκρίνιση, αλλά όχι για καθοδήγηση ή/και επίλυση των θεμάτων.
Εκπαιδευτικοί Παράλληλης Στήριξης, που υποστηρίζουν πάνω από έναν μαθητή και οι οποίοι δεν μπορούν να παρευρίσκονται στο σχολείο την ημέρα που οι μαθητές τους εξετάζονται στο αντίστοιχο μάθημα, καλό είναι να επιλέγουν, με κριτήριο τη σοβαρότητα της αναπηρίας ή/και της ειδικής εκπαιδευτικής ανάγκης, σε ποιον μαθητή ή ποια μαθήτρια θα παρευρίσκονται στις εξετάσεις.
Παρακαλούμε οι διευθυντές/ντριες των Σχολικών Μονάδων, όπως μεριμνήσουν για την ενημέρωση των συναδέλφων εκπαιδευτικών.
Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ε.Α.Ε ΚΡΗΤΗΣ & ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΔΡ ΤΡΙΠΟΛΙΤΑΚΗΣ ΚΩΣΝΤΑΝΤΙΝΟΣ
