Του Νίκου Τσούλια
Κάθε φορά σε ξαφνιάζει, σε συνεπαίρνει, σε πηγαίνει σε κόσμους μαγικούς. Όχι, οι επιρροές των εκπαιδευτικών δεν είναι η γενεσιουργός αιτία – λίγο ως πολύ αυτές δεν μπορούν να αλλάζουν τα χαρακτηριστικά τους. Είναι η καινούργια «γενιά» των μαθητών που έρχεται από το Γυμνάσιο με ορμή και ανατρέπει κάθε φορά την εικόνα. Είναι η ορμή του μέλλοντος…
Περιμένεις τη διαφορετικότητα, πολλαπλασιάζεις κάθε φορά τις προσδοκίες σου κι όμως το συμβάν είναι πέραν τούτων. Ανατρεπτικές οι παραστάσεις, ριζοσπαστικός ο λόγος, απόλυτα ξεχωριστό το μουσικό μικροσύμπαν: όλα συνθέτουν τη μαγιά για το νέο κύμα των μαθητών / μαθητριών που θα σε συνοδεύσουν στα τρία χρόνια της παρουσίας τους στο λύκειο.
Κι εσύ ταξιδεύεις με τους ταξιδευτές των ονείρων και των άμετρων φιλοδοξιών, χωρίς να σε νοιάζει που απλώς είναι μια ψευδαίσθηση – βλέπεις άλλωστε τα σημάδια των καιρών πάνω σου παρά το γεγονός ότι απέναντί σου έχεις τις ίδιες και τις ίδιες ηλικίες, την πάντα αιώνια πνοή της νιότης. Με τόσες και τόσες ψευδαισθήσεις δεν ζούμε άλλωστε – τι πειράζει μια παραπάνω όταν μάλιστα είναι τόσο γενναιόδωρη;
Εκστασιάζεσαι με την απαγγελία των ποιημάτων, των γνωστών ποιημάτων, και νιώθεις τη καινούργια ανάγνωση να είναι εντελώς διαφορετική, να μεταμορφώνει το ίδιο το ποίημα χωρίς να του πειράζει την ουσία! Αλλά μήπως αυτό δεν είναι το παιχνίδι της διαχρονικότητας, της κλασικής ποίησης του Σολωμού και του Ρίτσου που διαπερνά καιρούς και εποχές αφήνοντας τα ξεχωριστά σημάδια τους σε κάθε γενιά ανθρώπων;
Βιώνεις το λόγο, για το περιεχόμενο της Γιορτής, από τη μαθήτρια της τρίτης τάξης και βιώνεις μια μοναδική εμπειρία. Λόγος εικονοκλαστικός και ρηξικέλευθος ανακατώνει την παραδοσιακή πρόσληψη του ιστορικού γεγονότος και μια νέα ερμηνεία ζητά τη δική της θέση στη ροή του χρόνου, στη συλλογική αφήγηση του λαού και της νεολαίας. Να ποια είναι η νέα προσέγγιση της Γιορτής της 28ης Οκτωβρίου και του αγώνα των Ελλήνων στα βουνά της Αλβανίας, η νέα θεώρηση της Γιορτής του Πολυτεχνείου (…), στο γύρισμα της μεταπολίτευσης και με τη βαριά σκιά της κρίσης. Να ποια είναι η κριτική στη γενιά μας, η νέα μορφή της αμφισβήτησης των νέων, η κουλτούρα που έρχεται από το μέλλον.
Ψυχανεμίζεσαι με το μεγαλείο της μουσικής, μεταφέρεσαι αλλού – δεν ξέρεις ακριβώς που είσαι, σε χώρους νοσταλγίας ή σε τόπους ονειροπλασίας, στο μακρύ παρελθόν σου ή στο μέλλον σου, που αν και λιγοστεύει όλο και πιο πολύ, εσύ το διαστέλλεις; Όχι, δεν είναι οι ίδιοι μαθητές που έχεις στην τάξη. Τα ίδια ονόματα, τα ίδια πρόσωπα αλλά άλλη η εικόνα τους, άλλη η πρόσληψη της μορφής τους. Τι ακριβώς συμβαίνει; Ποια είναι η αυθεντική εικόνα; Όχι, δεν πρόκειται για τη γνωστή πλάνη των εκπαιδευτικών – που τα πάντα ζυγιάζουν με της αίθουσας το μοιρογνωμόνιο. Η Δέσποινα, ο Γεράσιμος, η Μαρία άλλωστε είναι διαμάντια παντού, στα Γράμματα, στην τέχνη, στο ήθος, στη ζωή. Αλλά πώς αλλάζει η Μορφή τους στο «Σπιούνο» του Μπρεχτ; Ποιο μαγικό ραβδί τους μεταμορφώνει; Είναι η δύναμη του θεάτρου, που κάνει παιδιά – και ανθρώπους, γιατί αλλάζουμε και εμείς οι θεατές – πιο γοητευτικά και πιο ανθρώπινα; Ή μήπως η μαγιά της νιότης και της ομορφιάς αλλάζει τον κόσμο – έστω προσωρινά – και γευόμαστε όλοι μαζί τη θεία δωρεά της δημιουργικότητας;
Αλλά τα ίδια θα συμβούν και με το Μάρκο, με τον Άλκη, με το Ραφαήλο… και τα άψυχα όργανα της μουσικής, που βρέθηκαν στα χέρια τους, θα πάρουν ολοκληρωτικά την ψυχή μας για να αγγίξει ουρανούς και γαλαξίες, να βρει το αρχέγονο φως της πρώτης δημιουργίας, να μας ταξιδέψει στο χωροχρόνο των ονείρων μας, που καμιά σκουριά του χρόνου δεν τα αγγίζει. Και πιάνεις τον εαυτό σου να έχει φτάσει εκεί στα μαθητικά σου χρόνια και να ονειρεύεται τα τότε όνειρά σου: το πώς θα είναι η κοπέλα που θα ερωτευθείς, το πόσο μεγάλος και τρανός θα γίνεις, το σε ποιες χώρες και σε ποιες πολιτείες θα πας. Και κάνεις και βεβηλώσεις σε εκείνη την ηθική που στομώνει την απόλυτη ελευθερία του έρωτα: αν ήμουνα μαθητής τώρα, ποια μαθήτρια θα λάτρευα;
Κάθε φορά η Σχολική Γιορτή είναι μια ευκαιρία, μια ευκαιρία για μια νέα ανάγνωση της Ζωής και του Κόσμου, για μια καινούργια απόπειρα αναδημιουργίας του εαυτού σου ή, πάντως, έτσι νομίζεις…
