Του Νίκου Τσούλια
Μπορεί να μου ήλθε ο κόσμος ανάποδα με την αφυπηρέτησή μου – όπως πολύ σωστά λένε οι Κύπριοι εκπαιδευτικοί – και με την αναγκαστική αποδοχή της πραγματικότητας, αλλά δεν πρόκειται να δεχτώ την ανατροπή του ειδώλου μου που τεχνοτροπούσα χρόνια και χρόνια είτε στη σχολική αίθουσα είτε σε θέσεις ευθύνης του εκπαιδευτικού κινήματος.
Και οφείλω να τονίσω ότι ξεχωριστή ομορφιά έχει η σχολική αίθουσα και η αύρα της νεότητας των μαθητών και των μαθητριών αλλά και η θέση του Προέδρου της ΟΛΜΕ είχε μια πολύ ιδιαίτερη γοητεία. Γιατί το να εκπροσωπείς τον κλάδο των 90.000 των εκπαιδευτικών για μακρά περίοδο (1996-2003), δεν είχες μόνο την αίσθηση της βαριάς ευθύνης αλλά και της ξεχωριστής δωρεάς να εκφράζεις θεσμικά το πιο καλλιεργημένο ίσως τμήμα της ελληνικής κοινωνίας.
Προφανώς δεν μπορεί να αντικατασταθεί η αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά ευτυχώς πάντα ερμηνεύεται. Και μέσα από την ερμηνεία της κάθε άνθρωπος διαμορφώνει τη δική του θέαση του Κόσμου και βιώνει το μίγμα της αντικειμενικότητας και υποκειμενικότητας με το δικό του προσωπικό τρόπο, με τον ορθολογισμό του και με το συναίσθημά του, με τις φαντασιώσεις του αλλά και, γιατί όχι, και με τις ψευδαισθήσεις του. Υπάρχει και μια μοναδικότητα στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος, που του προσδίδει μια αύρα ζωής και δεν εξατμίζεται με το πέρας της τυπικής / θεσμικής λειτουργίας του. Ο εκπαιδευτικός είναι υπό διαρκή δημιουργία όλα τα χρόνια της λειτουργίας του. Το σχολείο και η ιδιαίτερα η σχολική αίθουσα λειτουργούν ως ένας συνεχής εκπαιδευτικός και μορφωτικός οργανισμός όχι μόνο για τους μαθητές / τις μαθήτριες αλλά και για τους εκπαιδευτικούς. Μέχρι την τελευταία ώρα διδασκαλίας του ο εκπαιδευτικός είναι υπό διαμόρφωση. Πώς γίνεται να αποβάλλει ό,τι του συνέβαινε για τρεις και πλέον δεκαετίες;
Θα είμαι πάντα εκπαιδευτικός, γιατί έτσι αισθάνομαι και δεν μπορώ να καταπιέζω την πιο αυθεντική έκφραση του εαυτού μου να μην εκδηλώνεται ή και να μην υπάρχει! Θα είμαι πάντα εκπαιδευτικός, γιατί υπάρχουν παντού χιλιάδες μαθητές και μαθήτριές μου που με προσεγγίζουν με αυτή την εικόνα μου και δεν μπορώ να τους διαψεύδω, γιατί κάτι τέτοιο είναι ανορθολογικό και συγκρούεται με την πραγματικότητά τους. Άλλωστε, συμβαίνει και το εξής περίεργο. Όταν εμείς οι εκπαιδευτικοί συναντάμε τους εκπαιδευτικούς που είχαμε ως μαθητές, νιώθουμε ότι αυτοί είναι οι πραγματικοί εκπαιδευτικοί και συνειδητοποιούμε ότι υποχωρεί η ούτως ή άλλως υπαρκτή δική μας εκπαιδευτική μας ιδιότητα και αναδύεται η πάλαι ποτέ μαθητική μας ιδιότητα. Με έναν πρώην καθηγητή μας μπορούμε να θεωρούμαστε και τυπικά και ουσιαστικά συνάδελφοι αλλά πάντα κατισχύει η παλιότερη σχέση καθηγητή – μαθητή. Το νιώθω – αν και λιγότερο έντονα – και από την απέναντι πλευρά! Όταν συναντώ παλιούς μαθητές / παλιές μαθήτριές μου που είναι τώρα καθηγητές / καθηγήτριες, μου μιλάνε ως μαθητές μου!
Θα είμαι πάντα εκπαιδευτικός γιατί στο μικροπεριβάλλον μου έχουν δημιουργήσει μια ισχυρή στερεότυπη εικόνα που δεν διαλύεται από την όποια σκιά της αφυπηρέτησης. Υπάρχει και το χωριό μου, η μεγάλη οικογένειά μου, ο μικρός μου Κόσμος, ο πρώτος και πιο όμορφος Κόσμος μου. Μόνο όσοι είναι από χωριό θα μπορούν να κατανοήσουν τη συνέχεια. Όταν λοιπόν σε αντικρίζει ο συγχωριανός, θα σε προσφωνήσει με τον «τίτλο» του καθηγητή. Και τότε τι θα κάνεις; Αλλά κάνω και μια άλλη προσέγγιση. Όταν συναναστρέφομαι με εν ενεργεία συναδέλφους μου, δεν νιώθω να έχω κάτι λιγότερο απ’ αυτούς!
Θα είμαι πάντα εκπαιδευτικός, για να μπορώ να αντλώ από τα μεγάλα μορφωτικά διδάγματά του φοβερές ηθικές και αισθητικές αξίες και, ει δυνατόν, παιδαγωγική στάση ζωής. Γιατί η θεσμική λειτουργία του εκπαιδευτικού, ως το κύριο πεδίο της διαπαιδαγώγησης σε κάθε κοινωνία και σε κάθε εποχή, είναι μια αστείρευτη πηγή για τις πιο εξευγενισμένες συμπεριφορές του ανθρώπου, για την καλλιέργεια του συναισθήματος και του ορθολογισμού, για την πιο στέρεα προαγωγή της ετερογνωσίας και της αυτογνωσίας.
Θα είμαι πάντα εκπαιδευτικός γιατί μου αρέσει, γιατί αυτό το πηγαίο και κραταιό συναίσθημα του εκπαιδευτικού ειδώλου μου δημιουργεί μια διαρκή πνευματική έκσταση, μια ξεχωριστή ψυχική ευφορία. Πώς μπορείς να αρνηθείς ό,τι έχεις κατακτήσει ως όνειρο ζωής αλλά και ό,τι σου έχει χαριστεί ως ο πιο όμορφος τρόπος θέασης του Κόσμου και ως γοητευτικό εργαστήρι δημιουργίας του δικού σου Κόσμου;
