Με αφορμή την αναβίωση από τον ΘΟΚ φέτος τον Οκτώβριο της ιστορικής “Σαμίας” του Εύη Γαβριηλίδη, η οποία ανέβηκε για πρώτη φορά το 1993-1994, οι “Λωτοφάγοι” επιθυμούν να μεταφέρουν στο θεατρόφιλο κοινό λίγες βασικές πληροφορίες για τον Μένανδρο και το είδος της κωμωδίας που υπηρέτησε, τη λεγόμενη “Νέα” Κωμωδία.
Η παράσταση του Γαβριηλίδη θεωρείται δικαίως ένα από τα ιστορικά επιτεύγματα του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Ο Γαβριηλίδης προβληματίστηκε πολύ για τον αποδοτικότερο τρόπο παράστασης των ιδιοσυγκρασιών του Μενάνδρου ενώπιον ενός σύγχρονου κοινού. Κατέληξε στην επιλογή, πρώτον, να μεταγράψει την Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ στην Αθήνα της belle époque, δηλαδή την περίοδο από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και δεύτερον, να ντύσει το είδος της μετακλασικής κωμωδίας που υπηρέτησε ο Μένανδρος με τον “παραστασιακό μανδύα”, κατά την έκφρασή του, του κωμειδυλλίου.
Η παράσταση, αν και σαφώς ελευθεριάζουσα σε σχέση με τα ιστορικά χαρακτηριστικά της Νέας Κωμωδίας ως είδους, σημείωσε λαμπρή επιτυχία. Η μετάφραση του πρόσφατα και πρόωρα χαμένου Γιάννη Βαρβέρη (1955-2011), με τον ειδικά σχεδιασμένο ήπιο καθαρευουσιανισμό της, συνέλαβε αυτό ακριβώς το κλίμα της αστικής, ολίγον τι εστέτ, ελαφρότητας που συνδέεται με την μπελ επόκ. Χαρακτηριστική του ύφους της παράστασης είναι η ακόλουθη ωδή – προσθήκη των Βαρβέρη και Γαβριηλίδη στο πρωτότυπο κείμενο του Μενάνδρου:
Η επαναφορά των λέξεων αιδοίον και παιδίον, όσο κι αν ακούγεται ομολογουμένως κάπως κιτς, υπογραμμίζει χιουμοριστικά τη θεματική της κωμωδίας, τουλάχιστον όπως την προσέλαβε ο Γαβριηλίδης: ρομαντική κωμωδία ηθών με διακύβευμα τη σεξουαλική ακεραιότητα των γυναικών, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για τη νόμιμη αναπαραγωγή του οἴκου. Υπάρχει βέβαια, όπως μπορείτε να φανταστείτε, πολύ μεγαλύτερο βάθος σε αυτή τη θεματική από ό,τι αντιλαμβάνεται κανείς με γυμνό μάτι – αλλά σε αυτό θα επανέλθουμε σε κατοπινό μας κείμενο. Σε αυτό το κείμενο εδώ θα περιοριστούμε σε κάποιες γενικές ιστορικές πληροφορίες για το είδος της Νέας Κωμωδίας και τις τύχες του στην αρχαία και τη σύγχρονη εποχή.
Διαβάστε τη συνέχεια στη σελίδα antonispetrides.wordpress.com
