Του Νίκου Τσούλια
Δύσκολα θα βρούμε πολίτη που να μην έχει στην ανάμνηση των μαθητικών του χρόνων κάποιο εκπαιδευτικό, τον οποίο θυμάται για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Αυτή η διαπίστωση έχει και μια άλλη όψη, που αφορά τους εκπαιδευτικούς. Δύσκολα, πολύ δύσκολα θα βρούμε εκπαιδευτικό, που δεν θυμάται κάποιο μαθητή ή μαθήτριά του και πάλι για κάποια ιδιαιτερότητα.
Μπορώ να ισχυριστώ μάλιστα ότι όπως συμβαίνει στην περίπτωση του πολίτη που μπορεί να θυμάται έναν εκπαιδευτικό που τον επηρέασε με έναν ξεχωριστά θετικό τρόπο στη ζωή του, το ίδιο και ακόμα πιο έντονα και πιο συχνά υπάρχει και κάτι ανάλογο για τον εκπαιδευτικό. Στη μακρόχρονη εκπαιδευτική του διαδρομή θα συναντήσει «μαθητές – διαμάντια», μαθητές και μαθήτριες που όχι απλά και μόνο θα τους / τις θυμάται, αλλά και θα έχει επηρεαστεί ή θα έχει διαπαιδαγωγηθεί απ’ αυτούς με έναν πολύ θαυμαστό τρόπο.
Προσωπικά, έχω βιώσει τέτοιες μοναδικά όμορφες περιπτώσεις. Θα μείνω στην χρονικά τελευταία εκδοχή. Ήταν φοβερή μαθήτρια. Είχε ήδη διαμορφώσει μια εντυπωσιακή πορεία στο Γυμνάσιο και έφτασε στο Λύκειο με πλήρη τη μορφωτική της αποσκευή. Στην αίθουσα η παρακολούθηση του μαθήματος – κάθε μαθήματος και σε κάθε εκπαιδευτικό – ήταν εντυπωσιακά ενεργητική. Σημείωνε τα σημεία που έκρινε απαραίτητα, πάντα έθετε ουσιαστικά ερωτήματα και καίριες απορίες, στοιχεία που συνεργούσαν στην καλύτερη διδασκαλία μου. Διαπίστωνα με τον πιο εμφανή τρόπο το πώς η αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού και εκπαιδευόμενου είναι τόσο καθοριστική για την προαγωγή της γνώσης και της μάθησης.
Παρατήρησα μια περαιτέρω ουσιαστικοποίηση της διδακτικής μου τέχνης και τεχνικής, που ως έναν βαθμό μου ήταν άγνωστη μέχρι τότε, παρά το γεγονός ότι ήμουνα προς το τέλος της εκπαιδευτικής μου καριέρας. Ξαφνιάστηκα και από τη μέχρι τότε έστω επιμέρους ελλειμματικότητά μου και κυρίως από τις τόσες και τόσες δυνατότητες που σου δίνει κάθε φορά η σχολική αίθουσα ακόμα και στην τελευταία ώρα της διδασκαλίας σου. Όταν έλειπε, το μάθημα είχε άλλη πορεία, λιγότερη φιλόδοξη… Είχε άριστο μαθησιακό επίπεδο σ’ όλα τα μαθήματα. Ήταν μοναδική ως προς τούτο – μπορούσε να δώσει Πανελλαδικές Εξετάσεις σ’ όποιον τομέα επιλογής ήθελε και να επιτύχει στις πρώτες, στις περιζήτητες Σχολές με την ίδια αποτελεσματικότητα. Ήταν δηλαδή μια «homo universalis μαθήτρια».
Αλλά δεν ήταν μόνο το μαθησιακό και το ερευνητικό πνεύμα της, που αναδιαμόρφωνε με απόλυτα θετικό τρόπο την όλη διαδικασία της διδακτικής τέχνης. Ο χαρακτήρας της ήταν τέλειος. Είχε μια εξευγενισμένη συμπεριφορά ως συστατικό στοιχείο του προσωπικού της κόσμου, ένα ήθος που αποτελούσε «παιδαγωγικό παράδειγμα». Σεβόταν κάθε μαθητή ως απόλυτα ισάξιό της. Άκουγε την κάθε απορία των άλλων σαν να ήταν δική της απορία. Αν έκανα κάποιο λάθος, με διόρθωνε με τόση διακριτικότητα, που ένιωθα περισσότερο την ευγένειά της και την καλοσύνη της παρά το ίδιο το λάθος μου. Ήταν τόσο σεμνή, που διαπίστωνες ότι όχι μόνο δεν προέβαλλε τον εαυτό της αλλά τουναντίον συμπεριφερόταν με μια πρωτόγνωρη ταπεινότητα που δύσκολα την έβρισκα στους τόσους και τόσους γνωστούς μου ανθρώπους, συναδέλφους, φίλους, συγγενείς κλπ
Κάθε φορά που είχα μάθημα στο τμήμα της ένιωθα μια ξεχωριστή ευχαρίστηση. Ένιωθα ότι κάθε φορά κάτι θα παίρνω από την όλη λειτουργία της. Και δεν ήταν μόνο μια χρησιμοθηρική πρόσληψη μιας ειδικής σχέσης. Ήταν ένα απτό παράδειγμα νέας που διαπαιδαγωγεί, που έχει τον αξιακό της γαλαξία ως καθημερινή έκφραση του εαυτού της, ως κατάκτηση της ίδιας της ζωής της. Για έναν εκπαιδευτικό έχει φοβερή σημασία να έχει «ζωντανή εικόνα» αγωγής και όχι ένα θεωρητικό / εννοιολογικό πλαίσιο περιγραφής ενός προτύπου. Μόνο που σε έβαζε σε ένα πεδίο υψηλής διακινδύνευσης˙ δεν μπορούσα να την αναφέρω ως πρόσωπο προς μίμηση, γιατί θα στεναχωριόταν και θα την έφερνα σε πολύ δύσκολη θέση. Η ευγενική της εικόνα εκφραζόταν με τον ίδιο γενναιόδωρο τρόπο και στη «σωματική της εκδοχή». Ήταν χαρισματική. Ήταν εκπληκτικά όμορφη˙ το βλέμμα της εκδήλωνε με ακόμα πιο γενναιόδωρο τρόπο τη μοναδική γοητεία της. Μπορούσε να γίνει Μούσα για τον καθένα που θα την ερωτευόταν.
Δεν ήταν όμως μόνο η θαυμαστή φυσιογνωμία της επί της σχολικής αίθουσας. Συμμετείχε πολύ ενεργά στις εκδηλώσεις του λυκείου. Η παρουσία της στη θεατρική ομάδα σε όλα τα χρόνια του σχολείου, ακόμα και στην Γ΄ Τάξη που οι υποψήφιοι «δεν παίρνουν ανάσα», ήταν εντυπωσιακή. Τη θαύμαζα με τόσο ξεχωριστό τρόπο, που φοβόμουνα μήπως η υπερβολή μου γίνει αρκετά ορατή και χάσω την εκ μέρους μου εικόνα της ίσης αντιμετώπισης των μαθητών και των μαθητριών μου. Αλλά όταν σε ένα θεατρικό έργο και στο πρωταγωνιστικό ρόλο είχε φτάσει σε μια εικόνα εξαίσιας υποκριτικής, όταν ένιωσα ότι βρισκόμουνα σε κατάσταση έκστασης και θαυμασμού ακόμα και μετά το θεατρικό έργο, απελευθερώθηκα από την περίεργη ενοχή μου…
Όταν στην Α΄ Λυκείου και από τον πρώτο μήνα που την είχα μαθήτρια διαπίστωσα ότι ήταν «ένα αστέρι», αισθάνθηκα μια περίεργη φιλοδοξία. Να συνδεθώ έστω κατ’ ελάχιστο τόσο με την ήδη διαφαινόμενη από τότε επιτυχία της στις Πανελλαδικές εξετάσεις όσο και με τον κόσμο των μελλοντικών μαθητικών αναμνήσεών της. Είχα νιώσει από την πρώτη στιγμή ότι ήμουνα τυχερός που την είχα μαθήτρια!
