Του Νίκου Τσούλια
Και εγένετο η αποκάλυψη! Μετά από δύο χρόνια ακατάσχετης και προκλητικής δημαγωγίας περί κατάργησης των Πανελλαδικών εξετάσεων ήλθε η στιγμή όχι μόνο για να επιβεβαιωθούν με τον πιο πανηγυρικό τρόπο οι Πανελλαδικές εξετάσεις αλλά να πολλαπλασιαστούν και έτι περαιτέρω να αποδομήσουν συνολικά το ελληνικό λύκειο.
Βέβαια μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πολύ βάσιμα ότι στους παρακμιακούς καιρούς μας και στην εποχή της διακυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ. είχαμε τη μεγαλύτερη εξαπάτηση της ελληνικής κοινωνίας περί κατάργησης των δύο πρώτων μνημονίων με την ψήφιση άλλων δύο μνημονίων (!) και θα είχε η λαϊκίστικη σύμπραξη αριστεράς και ακροδεξιάς αναστολή στο μη εμπαιγμό της εκπαιδευτικής κοινότητας;
Το λύκειο που ξέραμε ξεθεμελιώνεται και με πρόσχημα τα αρνητικά του στοιχεία αποδομείται ο βασικός μορφωτικός χαρακτήρας του. Και να ποια είναι τα κύρια στοιχεία της βίαιης αποδόμησής του.
α) Αίρεται η βασική αποστολή του λυκείου ως εκπαιδευτικού θεσμού Γενικής Παιδείας. Συρρικνώνεται το μαθησιακό περιεχόμενό του με την κατάργηση γνωστικών αντικειμένων και μαθημάτων με μια – άνευ καμιάς αιτιολογίας – επιλογή εμβάθυνσης σε επιμέρους μαθήματα, προκειμένου να υπηρετηθεί το σύστημα πρόσβασης. Το λύκειο ως τελευταίος θεσμός της Γενικής Παιδείας – αντί να ενισχύει και να ολοκληρώνει το περιεχόμενό της – εγκαταλείπει αυτή τη βασική αποστολή του και προσαρμόζεται απόλυτα στις λογικές του συστήματος πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και εκεί που ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και ο «Συνασπισμός» είχαν κάνει σημαία τους την αυτονομία του λυκείου από τις εισαγωγικές εξετάσεις, το προσδένουν ασφυκτικά σ’ αυτές!
β) Το λύκειο αντί να διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μειωθεί η μεγάλη φροντιστηριακή ζήτηση εκ μέρους των μαθητών μεταμορφώνεται αυτό το ίδιο σε σχήμα φροντιστηρίου με τη διδασκαλία πολλών ωρών για το ίδιο μάθημα υιοθετώντας δηλαδή τη βασική έννοια του φροντιστηρίου! Γίνεται φροντιστήριο για να μην έχουν ανάγκη οι μαθητές το φροντιστήριο!! Αλλά πέραν αυτής της αντιμορφωτικής μεταμόρφωσης του λυκείου είναι βέβαιο ότι η ζήτηση των φροντιστηρίων θα ενισχυθεί αφενός γιατί υπάρχει πάντα ο ανταγωνισμός για τις σχολές υψηλής ζήτησης που στη συνέχεια επεκτείνεται παντού και αφετέρου γιατί η διαμόρφωση Πανελλαδικών εξετάσεων στη μέση της χρονιάς θα ενισχύσει την φροντιστηριακή ανάγκη και σε πιο πρώιμο στάδιο.
Το ότι οι βαθμοί των Πανελλαδικών του Α΄ τετραμήνου θα μετράνε μόνο θετικά είναι στοιχείο που θα τροφοδοτήσει ακόμα περισσότερο τη φροντιστηριακή στήριξη, αφού οι μαθητές θα προσβλέπουν πιο έντονα στην ενίσχυση της βαθμολογικής τους κατάστασης σ’ αυτό το προνομιακό κατ’ αρχήν πεδίο. Αλλά με δεδομένο ότι όλοι οι μαθητές θα κινηθούν με την ίδια λογική όχι μόνο θα ενισχυθεί η φροντιστηριακή ζήτηση αλλά θα είναι τελικά και δώρο άδωρο αφού θα περιλαμβάνει όλους τους μαθητές. Η ιδέα αυτή δεν είναι άγνωστη, αφού είχε υιοθετηθεί στην περίοδο που ήταν Υπουργός Παιδείας ο κ. Ευθυμίου και αφορούσε τις Πανελλαδικές εξετάσεις της Β’ Λυκείου. Και τότε είχαμε δει να φουντώνουν τα φροντιστήρια, και όταν μετρούσαν οι βαθμοί της Β΄ Λυκείου με απόλυτο τρόπο – περίοδος Γ. Αρσένη – και όταν μετρούσαν μόνο θετικά – περίοδος Π. Ευθυμίου.
γ) Το λύκειο αντί να κινηθεί προς έναν προσανατολισμό μιας αυτόνομης εκπαιδευτικής βαθμίδας ενσωματώνεται με πιο έντονο τρόπο στο σύστημα πρόσβασης με την επέκταση των πανελλαδικών εξετάσεων όχι μόνο στο τέλος της λειτουργίας του αλλά και κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Αυτή η φαεινή ιδέα να τεμαχιστεί η διδακτική λειτουργία στη μέση της χρονιάς θρυμματίζει το όλο εκπαιδευτικό έργο, αφού αυτό γίνεται ακόμα πιο εξετασιοκεντρικό και η εστίαση μαθητών και εκπαιδευτικών στις πανελλαδικές θα ξεκινάει από την αρχή της χρονιάς.
δ) Το λύκειο του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. δεν είναι καν λύκειο με όποιο προσδιορισμό κι αν επιλέξουμε. Η Α΄ λυκείου είναι ανέγγιχτη, η Γ΄ λυκείου παραδίδεται όλη στο σύστημα πρόσβασης και απομένει μόνο η Β΄ τάξη για να σηκώσει το βάρος του περιεχομένου του πιο κρίσιμου θεσμού της εκπαίδευσης! Το ήδη συρρικνωμένο περιεχόμενο του λυκείου στην πρόταση του Υπουργείου Παιδείας θα υποστεί και άλλον ακρωτηριασμό, αφού οι πολλές επιλογές μαθημάτων που προτείνονται – και οι οποίες αντικειμενικά δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν παρά μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα λόγω των πολλών σχολείων της περιφέρειας που δεν έχουν μεγάλο αριθμό μαθητών – δεν θα αναπτυχθούν ποτέ.
ε) Ο εξοστρακισμός των γνωστικών αντικειμένων θα προκαλέσει περίσσεια εκπαιδευτικών μιας σειράς ειδικοτήτων. Και για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα ήδη έχει πάρει το δρόμο υλοποίησης η πρακτική της τρίτης ανάθεσης στη διδασκαλία των μαθημάτων, η οποία όμως πέραν των ανατροπών στο εργασιακό στάτους των εκπαιδευτικών πλήττει ευθέως την επιστημονική αρτιότητα και την παιδαγωγική δυναμική της διδασκαλίας με έναν τρόπο που είναι εκτός των προσδιορισμών των πανεπιστημιακών σπουδών.
Αλλά είναι πολιτικό θέμα να αποφασίζονται από το Υπουργείο Παιδείας οι διδακτικές δυνατότητες των εκπαιδευτικών αγνοώντας το περιεχόμενο των σπουδών τους; Είναι προφανές ότι αυτή η υποβάθμιση θα τροφοδοτήσει ως ξεχωριστός παράγοντας τη φροντιστηριακή ζήτηση, αφού τα φροντιστήρια θα διαφημίζουν ότι τη Βιολογία, για παράδειγμα, θα τη διδάσκουν Βιολόγοι και όχι Χημικοί ή Φυσικοί κλπ κλπ
στ) Το γεγονός ότι δεν συζητείται παράλληλα και ταυτόχρονα το Επαγγελματικό λύκειο δεν είναι μόνο μεθοδολογικό ολίσθημα αλλά και επιβεβαίωση της αντιεκπαιδευτικής πολιτικής που έχει ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στο στρατηγικό του στόχο για κατάργηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Όσον αφορά το στοιχείο της «ανταλλαγής μεταξύ των δύο τύπων λυκείου» πέραν του ότι είναι ανεδαφικό, θα προσθέσει – αν ποτέ εφαρμοστεί – και «άνισες ευκαιρίες» θεσμικού χαρακτήρα, αφού σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να έχει πανελλαδική εφαρμογή.
Το όλο σχήμα του Λυκείου του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι από τη σύλληψή του θνησιγενές, όχι μόνο γιατί δεν ανταποκρίνεται στα «σημεία των καιρών» αλλά και γιατί επιχειρεί μια αντιμορφωτική σύλληψη αυτής της βαθμίδας, που διαμορφώνει και ολοκληρώνει εκ των πραγμάτων τις εκπαιδευτικές αποσκευές των μαθητών για μια δημιουργική κοινωνική και επαγγελματική εξέλιξη. Και δεν πρόκειται να ευδοκιμήσει. Βέβαια αν τελικά εφαρμοστεί, θα επιφέρει πλήγματα έστω και συγκυριακά στην εκπαίδευση και στην κοινωνία.
Υ.Γ.
1. Θα επανερχόμαστε επί του θέματος ξανά και ξανά, αφού το τερατούργημα της φροντιστηριακής και εξετασιοκεντρικής σύλληψης του «αριστερού λυκείου» θα αποκαλύπτει συνεχώς την εκτρωματική μορφή του.
2. Θέλω να πιστεύω ότι η ΟΛΜΕ θα αναλάβει τις θεσμικές και κινηματικές ευθύνες της, για να δώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση των εκπαιδευτικών – όπως έκανε παλιότερα με πολύ συγκροτημένο τρόπο. Άλλωστε, η πρόκληση είναι ιστορική!
