Αδίδακτο κείμενο: Δημοσθένους Πρὸς Σπουδίαν 23-24
∆ημοσθένους Πρὸς Σπουδίαν 23-24
Οι σύζυγοι των θυγατέρων του Πολύευκτου αντιδικούν για ζητήματα που αφορούν προικώα περιουσία.
Ἀλλὰ μήν, ὦ ἄνδρες δικασταί, τοῦτό γε δεινὸν δήπου, εἰ πρὸς τὰ συγκεχωρημέν’ ὑπ’ αὐτῶν τούτων ἐξέσται νῦν ἀντιλέγειν, καὶ μηδὲν σημεῖον ὑμῖν ἔσται, διότι πάντες ἄνθρωποι πρὸς τὰ μήτ’ ἀληθῆ μήτε δίκαια τῶν ἐγκλημάτων οὐ κατασιωπᾶν, ἀλλὰ παραχρῆμ’ ἀμφισβητεῖν εἰώθαμεν, μὴ ποιήσαντες δὲ ταῦτα, ἂν ὕστερον ἀντιδικῶσιν, πονηροὶ καὶ συκοφάνται δοκοῦσιν εἶναι. ταῦτα μὲν τοίνυν Σπουδίας οὐδὲν ἧττον ἐμοῦ γιγνώσκων, ἀλλ’ οἶμαι μὲν καὶ ἀκριβέστερον, ὅσῳ καὶ πυκνότερον ἐνταυθοῖ παρέρχεται, πᾶσιν ἐναντία τοῖς πεπραγμένοις αὑτῷ λέγων οὐκ αἰσχύνεται. καίτοι πολλάκις ὑμεῖςἓν μόνον σκευώρημα συνιδόντες, τούτῳ κατὰ τῶν ἄλλων τῶν ἐγκαλουμένων ἐχρήσασθε τεκμηρίῳ.
Μετάφραση: Αλλά, όμως, κύριοι δικαστές, αυτό είναι βέβαια φοβερό, αν δηλαδή θα είναι δυνατό τώρα να διαφωνούν με αυτά που έχουν συμφωνηθεί από αυτούς τους ίδιους, κι εσείς να μην έχετε καμία απόδειξη, διότι όλοι οι άνθρωποι συνηθίζουμε να μη σωπαίνουμε μπροστά στις αναληθείς και τις άδικες κατηγορίες, αλλά αμέσως τις αμφισβητούμε· όσοι, όμως, δεν κάνουν αυτά, αν ύστερα είναι αντίδικοι, φαίνονται φαύλοι και συκοφάντες. Αυτά, λοιπόν, ο Σπουδίας τα γνωρίζει όχι λιγότερο από μένα, αλλά νομίζω και με μεγαλύτερη ακρίβεια, όσο συχνότερα, λοιπόν, έρχεται εδώ, δεν ντρέπεται να λέει σε όλους τα αντίθετα από αυτά που έχει κάνει. Κι όμως εσείς πολλές φορές, έχοντας αντιληφθεί μία μόνο απάτη, αυτή χρησιμοποιήσατε ως απόδειξη και για τους άλλους κατηγορούμενους.
1α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
ἐξέσται: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού.
= ἐξῆν
κατασιωπᾶν: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής.
= κατασιωπῶσι(ν)
ἀμφισβητεῖν: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου της ίδιας φωνής.
= ἠμφεσβητήσατε – ἠμφισβητήσατε
αἰσχύνεται: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής παθητικού αορίστου.
= αἰσχυνθείημεν – αἰσχυνθεῖμεν
ἐχρήσασθε: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα.
= χρῆται
1β. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
ἄνδρες: την κλητική ενικού αριθμού.
= ἄνερ
μηδέν: τη δοτική πληθυντικού αριθμού, στο αρσενικό γένος.
= μηδέσι
τὰ ἀληθῆ: την αιτιατική ενικού αρσενικού γένους.
= τόν ἀληθῆ
ἧττον: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού του αρσενικού γένους στον ίδιο βαθμό.
= ἥττονες – ἥττους
ἐμοῦ: τη γενική πληθυντικού αριθμού του ιδίου προσώπου.
= ἡμῶν
- Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων: δικασταί, ἀντιλέγειν, σημεῖον, τοῖς πεπραγμένοις, αὑτῷ, τεκμηρίῳ.
δικασταί: Επιθετικός προσδιορισμός στο ἄνδρες
ἀντιλέγειν: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα ἐξέσται
σημεῖον: Υποκείμενο του ρήματος ἔσται
τοῖς πεπραγμένοις: Επιθετική μετοχή που λειτουργεί ως δοτική αντικειμενική μέσω του ἐναντία
αὑτῷ: Δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου στο τοῖς πεπραγμένοις
τεκμηρίῳ: Κατηγορούμενο του αντικειμένου (τούτῳ) του ρήματος ἐχρήσασθε
- ἐξέσται, ἀντιδικῶσιν: να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήματα και να τις αναγνωρίσετε ως προς το είδος τους.
– «εἰ πρὸς τὰ συγκεχωρημέν’ ὑπ’ αὐτῶν τούτων ἐξέσται νῦν ἀντιλέγειν»: Δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, η οποία εισάγεται με τον σύνδεσμο εἰ καθώς εκφράζει αβέβαιη ή υποθετική αιτιολογία. Λειτουργεί ως επεξήγηση στο τοῦτο.
– «ἂν ὕστερον ἀντιδικῶσιν»: Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση (αν + υποτακτική), η οποία με απόδοση την κύρια «δοκοῦσιν εἶναι» σχηματίζει υποθετικό λόγο που εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον.
