Μὲ τὸ ὄνομα Hyginus εἶναι γνωστὸ ἕνα λατινικὸ μυθογραφικὸ ἐγχειρίδιο, τοῦ ὁποῖου ὁ συγγραφέας εἶναι ἄγνωστος καὶ ὁ χρόνος συγγραφῆς του ἀνάγεται στὸν 2ο μ.Χ., αἰώνα. Στὴν οὐσία πρόκειται γιὰ μία διασκευὴ ἑνὸς ἑλληνικοῦ ἔργου, τὸ ὁποῖο περιέχει γενεαλογικὰ δένδρα θεῶν καὶ ἡρώων, μύθους ἀπὸ διαφόρους κύκλους καὶ μία σύνοψη ὅλου τοῦ ὑλικοῦ ὑπὸ μορφὴ καταλόγου. Τὸ ἔργο ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸν J Micyllus (Βασιλεία, 1535) μὲ τὸν τίτλο Fabulae, περιέχον 277 μύθους.
Β. Μῦθος 143, 1-3 (ἐπιγραφόμενος Phoroneus= Φορωνεύς):
Inachus Oceani filius ex Ar(g)ia sorore proecreavit sorore sua Phononeum, qui primus mortalium dicitur regnasse. Homines ante secula multa sine oppidis legibusque vitam exegerunt, una lingua loquentes, sub Iovis potestate, sed postquan Mercurius sermones hominum interpretatus est, unde ἑρμηνευτής dicitur (esse) interpres Mercurius enim Graece Ἑρμῆς vocatur; idem nationes distribuit, tum discordia inter mortales esse coepit, quod Iovi placitum non est. Itaque exordium regnandi tradidit Phoroneo, ob id beneficium, quod Iunoni sacra primus fecit.
ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ
Ἴναχος, ὁ τοῦ Ὠκεανοῦ υἱός, ἐξ Ἀργείας τῆς αὑτοῦ ἀδελφῆς ἐγέννησε Φορωνέα, ὃς πρῶτος τῶν θνητῶν βασιλεῦσαι λέγεται. ἅνθρωποι πρὸ αἰώνων πολλῶν ἄνευ πόλεων καὶ νόμων βίον διήγαγον, λαλοῦντες μίαν γλῶσσαν, ὑπὸ τῷ Διί, ἀλλ’ ἐξ ὅτου Μερκούριος τοῖς ἀνθρώποις γλώσσας ἐξήγησε (διέσπειρε), διὸ “ἑρμηνευτής” λέγεται εἶναι, ἐπεὶ Μερκούριος ἑλληνιστί “Ἑρμῆς” καλεῖται. ὅθεν αὐτὸς δὲ ἔθνη διέκρινε. ὅθεν ἔρις τοῖς θνητοῖς ἤρξατο εἶναι, ὅπερ οὐκ ἀρεστὸν τῷ Διὶ ἐγένετο. ὅθεν τὴν βασιλείαν τῷ Φορωνεῖ τὸ πρῶτον παρέδωκε, ὃς πρῶτος διὰ ταύτην τὴν εὐεργεσίαν τῇ Ἥρᾳ ἱερούργησε.
Σημείωση: Οἱ λέξεις “ἑρμηνευτής” καί “Ἑρμῆς” εἶναι γραμμένες ἑλληνιστὶ στὸ λατινικὸ κείμενο.
