Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης
Εκπαιδευτικός – Ερευνητής
Αντιπρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.
6.10.2017
Εάν λάβει υπόψη του κανείς την τεράστια οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας και την δέσμευση από το 3ο μνημόνιο για επέκταση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, θα έπρεπε το μαθητικό δυναμικό των ΕΠΑ.Λ. να έχει ξεπεράσει τις 100.00 από 86.641 πέρσι.
Σύμφωνα με τους πίνακες επιτυχόντων κατά το τρέχον εξάμηνο 2017 Β΄ στα Δημόσια Ι.Ε.Κ. (Δ.ΙΕΚ), όπως ανακοινώθηκαν από τη Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς του ΥΠΠΕΘ, έχουν επιτύχει και έχουν δυνατότητα εγγραφής 20.942 καταρτιζόμενοι.
Οι αιτήσεις εγγραφής για τις θέσεις που προαναφέραμε έφτασαν τις 26.500 περίπου.
Κατά το αντίστοιχο εξάμηνο του 2016 οι επιτυχόντες ήταν 16.576.
Από τους επιτυχόντες ένα ποσοστό περίπου 25% κάθε χρόνο, δεν εγγράφονται ή εγκαταλείπουν την κατάρτισή τους σύντομα, μετά την έναρξη των μαθημάτων.
Να σημειωθεί ότι φέτος οι εγγραφές στα Δ.ΙΕΚ έγιναν μέσα σε ένα δεκαπενθήμερο ενώ τα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. είχαν τον διπλάσιο χρόνο εγγραφών και επιπλέον δεν υπήρξε κανενός είδους διαφήμιση όπως έγινε για τα ΕΠΑ.Λ. με τη γνωστή διαφήμιση «Επιλέγω ΕΠΑ.Λ.»
Με βάση τα στοιχεία που αναφέραμε συμπεραίνεται ότι παρά τα ποικίλα χρόνια προβλήματα των Ι.Ε.Κ. παρουσιάζεται αισθητή αύξηση του αριθμού των καταρτιζόμενων σε αυτά.
Αντίθετα στο χώρο των ΕΠΑ.Λ., όπου έχει προϋπάρξει και συνεχίζεται μια προσπάθεια εκ μέρους του ΥΠΠΕΘ για την αύξηση του μαθητικού τους δυναμικού και την ελκυστικότητα του σχολείου αυτού, τα αποτελέσματα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά.
Στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής έχει πραγματοποιηθεί η εισαγωγή αποφοίτων ΕΠΑ.Λ. σε ποσοστό 1% στα πανεπιστήμια, συνεχίστηκε η εισαγωγή στα ΤΕΙ με το γνωστό ποσοστό 20% και επεκτάθηκε ο θεσμός της μαθητείας.
Για το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας έχουν εκδοθεί σε διάστημα οκτώ μηνών 23 κανονιστικά κείμενα (2 Νόμοι, 7 ΚΥΑ, 14 ΥΑ), ένας πραγματικός άθλος, όπως αναφέρθηκε από τον διευθυντή του γραφείου του υφυπουργού στο συνέδριο του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (26/9/2017).
Επιπλέον με το πολυνομοσχέδιο, άρθρο 79, ιδρύθηκε Εθνική Επιτροπή και Τεχνική Επιτροπή Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ).
Πέραν αυτών προβλήθηκε η γνωστή διαφήμιση «Επιλέγω ΕΠΑ.Λ.» ακόμη και στην τηλεόραση σε ώρες μεγάλης τηλεθέασης.
Εάν λάβει υπόψη του κανείς την τεράστια οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, την τεράστια ανεργία των νέων και την δέσμευση από το 3ο μνημόνιο για επέκταση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, θα έπρεπε το μαθητικό δυναμικό των ΕΠΑ.Λ. να έχει ξεπεράσει τις 100.00 από 86641 που ήταν το προηγούμενο σχολικό έτος.
Φαίνεται όμως ότι όλες αυτές οι προσπάθειες έπεσαν ουσιαστικά στο κενό. Το ΥΠΠΕΘ δεν έχει ανακοινώσει τον τελικό αριθμό των μαθητών ΕΠΑ.Λ. όπως έχει δεσμευτεί ο υφυπουργός κ. Δ. Μπαξεβανάκης σε συνάντηση με το ΔΣ της ΟΛΜΕ.
Η αγωνία του ΥΠΠΕΘ για την αύξηση του αριθμού μαθητών των ΕΠΑ.Λ. αποτυπώνεται στις αλλεπάλληλες ανακοινώσεις του περί της πορείας των εγγραφών, γεγονός που συμβαίνει για πρώτη φορά στα εκπαιδευτικά χρονικά της χώρας.
Για τον αριθμό εγγραφών στα ΕΠΑ.Λ. του σχολ. έτους 2017 – 2018 το ΥΠΠΕΘ έχει προβεί στις εξής ανακοινώσεις:
1. Στις 21/6/2017 το γραφείο του υφυπουργού απαντώντας σε καταγγελία της ΟΛΜΕ περί μείωσης των ειδικοτήτων στα ΕΠΑ.Λ. ανακοίνωσε ότι οι δηλώσεις προτίμησης ξεπέρασαν τις 33.000.
2. Στις 27/6/2017 ο υπουργός κ. Γαβρόγλου σε εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ στη Ν. Φιλαδέλφεια δήλωσε ότι οι εγγραφές στα ΕΠΑ.Λ. ξεπέρασαν τις 67.000 και ότι αυτό αποτελεί αριθμό ρεκόρ, γεγονός που σημαίνει ότι η κοινωνία αποδέχεται τις προτεραιότητές που έχουν τεθεί για την ΤΕΕ.
Η δήλωση αυτή αποτελεί ένα fake new, διότι οι εγγραφές στα ΕΠΑ.Λ. δεν ήταν ποτέ τόσο λίγες.
3. Νέα ανακοίνωση του ΥΠΠΕΘ στις 11/7/2017 ότι οι δηλώσεις προτίμησης ξεπέρασαν τις 76.000.
4. Νεότερη δήλωση του υφυπουργού παιδείας κ. Δ Μπαξεβανάκη (14/9/2017) σε συνάντησή του με το ΔΣ της ΟΛΜΕ, ότι οι εγγραφές στα ΕΠΑ.Λ. ανήλθαν σε 80.000 και υπάρχουν 7.000 δηλώσεις προτίμησης από τις οποίες ελπίζει ότι ένα μεγάλο ποσοστό θα ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες.
Βέβαια, κάποιες δηλώσεις προτίμησης θα γίνουν οριστικές εγγραφές, αλλά κάποιες άλλες που αφορούν ολιγομελή τμήματα τα οποία δεν θα λειτουργήσουν, οι μαθητές θα αναγκαστούν να αλλάξουν τομέα – ειδικότητα (δεν θα γίνει δηλ. συνειδητή επιλογή όπως εξαγγέλλει το ΥΠΠΕΘ), ή θα αλλάξουν σχολείο ή θα εγκαταλείψουν τις σπουδές τους. Οι περιπτώσεις των εγγραφών αυτών θα αφαιρεθούν από τον οριστικό αριθμό εγγραφών.
Ο οριστικός αριθμός εγγραφών δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη, πιθανόν διότι αυτός διαψεύδει τις προσδοκίες του ΥΠΠΕΘ.
Να επισημάνουμε εδώ ότι ο τελικός αριθμός εγγραφών της Α΄ τάξης, όποτε και να δοθεί στη δημοσιότητα, είναι αυτός ο οποίος θα αποτυπώσει το αποτέλεσμα της προσπάθειας του ΥΠΠΕΘ για την επέκταση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
Τα μηνύματα για τις εγγραφές που έρχονται από τα ΕΠΑ.Λ. δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Οι εργώδεις προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι αρμόδιοι για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στο ΥΠΠΕΘ είναι χωρίς αμφιβολία άξιες συγχαρητηρίων, αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν προδιαγεγραμμένο, εάν λάβει υπόψη κανείς τις βεβιασμένες αλλαγές που έγιναν σε λάθος κατεύθυνση.
Ποια είναι η κύρια αιτία αποτυχίας των προσπαθειών αυτών;
Κατ΄ αρχήν η αποτυχία θα αποτυπωθεί με τα στατιστικά στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι δεν υπήρξε αύξηση των μαθητικών ροών μετά το Γυμνάσιο προς τα ΕΠΑ.Λ.
Η κύρια αιτία, κατά τη γνώμη μας, εστιάζεται στο γεγονός ότι μετά τις αλλαγές Μπαλτά – Κουράκη, η προαγωγή και η απόλυση στο Γενικό Λύκειο, έχουν γίνει μια εύκολη υπόθεση και επειδή το ΓΕ.Λ. είναι το σχολείο που οδηγεί στο πανεπιστήμιο συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των μαθητών και φυσικά των γονέων τους.
Η λύση στο πρόβλημα δεν είναι να γίνει το ΓΕ.Λ. δύσκολο σχολείο για να αναγκαστούν κάποιοι μαθητές να έλθουν στο ΕΠΑ.Λ., μιας και τα δύο Λύκεια αποτελούν «συγκοινωνούντα δοχεία».
Το ΓΕ.Λ. θα πρέπει να μην είναι ένας τόσο εύκολος διάδρομος για τα ΑΕΙ, να επανέλθει στην εκπαιδευτική κανονικότητα να παρέχει δηλ. «στέρεη γενική παιδεία», την οποία δεν παρέχει, να καλλιεργεί την κριτική σκέψη, την οποία δεν καλλιεργεί, να αποφεύγεται από τους μαθητές του η αποστήθιση στην οποία αναγκάζονται να καταφεύγουν συχνά κ.λ.π.
Υπάρχουν σήμερα αρκετοί μαθητές με διαφορετικές αντιληπτικές ικανότητες, οι οποίοι έχουν εγκλωβιστεί στο Γενικό Λύκειο χωρίς να έχουν ιδιαίτερη κλίση στη θεωρητική γνώση αλλά στην εφαρμοσμένη γνώση και ως εκ τούτου εμφανίζουν χαμηλές σχολικές επιδόσεις, ακριβώς διότι το σχολείο αυτό προάγει κατ΄ αποκλειστικότητα τη θεωρητική γνώση.
Σχετικά με τον επηρεασμό του ενός Λυκείου από το άλλο, όσον αφορά το μαθητικό τους δυναμικό κ.λ.π. ο υφυπουργός κ. Δ. Μπαξεβανάκης στην ομιλία του στο συνέδριο του ΚΑΝΕ/ΓΣΕΕ (26/9/2017) ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής: «Θέλουμε η επιλογή της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης να γίνει συνειδητή… Το φαινόμενο που έχουμε διαπιστώσει είναι ότι όσο το Γενικό Λύκειο γίνεται πιο εύκολο, βάλτε όσα εισαγωγικά θέλετε, τα παιδιά που κατευθύνονται στην Τεχνική Εκπαίδευση λιγοστεύουν, όταν το Γενικό Λύκειο δυσκολεύει και έχει περισσότερες απαιτήσεις παρατηρείται το αντίστροφο φαινόμενο. Άρα η επιλογή και στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι συνειδητή».
Στη συνέχεια ο υφυπουργός ανέφερε ότι το υπουργείο παιδείας με θεσμικές παρεμβάσεις στοχεύει να αυξήσει την ελκυστικότητα του ΕΠΑ.Λ., με διεύρυνση των εκπαιδευτικών και εργασιακών προοπτικών των αποφοίτων του.
Ολόκληρο το video του συνεδρίου έχει αναρτηθεί στο you tube και μπορεί να παρακολουθήσει κανείς την ομιλία του υφυπουργού και τις ομιλίες των υπολοίπων.
Να προσθέσουμε εμείς ότι σήμερα το Γενικό Λύκειο έχει γίνει πιο εύκολο, με όσα εισαγωγικά θέλετε, και αυτή είναι η κύρια αιτία που λιγοστεύουν οι μαθητές στα ΕΠΑ.Λ. Όσο και να αυξηθεί η ελκυστικότητα του ΕΠΑ.Λ., που δεν είναι εύκολη υπόθεση, πολλοί μαθητές θα διαλέγουν πάλι το «εύκολο σχολείο».
Πάνω στο ακανθώδες πρόβλημα της αναβάθμισης της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης προσθέτουμε και τα εξής:
Όσες θεσμικές παρεμβάσεις και να πραγματοποιήσει το υπουργείο παιδείας με Νόμους, ΚΥΑ, ΥΑ κ.λ.π. δεν πρόκειται να φέρει ουσιαστικό αποτέλεσμα εάν προηγουμένως δεν λύσει το πρόβλημα του συνωστισμού που παρατηρείται στις πύλες των πανεπιστημίων, στα φροντιστήρια και στα «ιδιαίτερα».
Δεν πρόκειται να σταματήσει η ακύρωση των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, όπως συχνά αναφέρει ο κ. Γαβρόγλου, δεν πρόκειται να αναβαθμιστεί η Ανώτατη Εκπαίδευση εάν προηγουμένως δεν σταματήσει το φαινόμενο να εισέρχονται μαθητές σε ανώτατες σχολές με βαθμούς κάτω από τη βάση έως και πολύ κάτω από τη βάση. Η εισαγωγή στα πανεπιστήμια με βαθμολογίες πολύ κάτω από τη βάση, ερμηνεύεται ότι κάποιοι δεν πρέπει να εισάγονται στα ΑΕΙ και το υπουργείο παιδείας τους κλείνει πονηρά το μάτι και τους εισάγει.
Η επαναφορά της βάσης του 10 είναι μια από τις προϋποθέσεις, κατά τη γνώμη μας, για την αναβάθμιση του Λυκείου και της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Υπάρχουν και δύο άλλες προϋποθέσεις για την συνολική αναβάθμιση, οι οποίες μάλιστα περιλαμβάνονται και στα πορίσματα του εθνικού διαλόγου για την παιδεία.
Πρόκειται για την επαναφορά της τράπεζας θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και την ενίσχυση του Επαγγελματικού Προσανατολισμού.
Για τα δύο αυτά θέματα το ΥΠΠΕΘ δεν έχει ανακοινώσει τίποτα και τηρεί εκκωφαντική σιγή.
Η αύξηση των καταρτιζόμενων στα Ι.Ε.Κ. και η μείωση των μαθητών στα ΕΠΑ.Λ., όπως αναφερθήκαμε στην αρχή, εξηγείται εύκολα εάν λάβουμε υπόψη ότι η μείωση των μαθητών που προτιμούν τα ΕΠΑ.Λ. μετά το Γυμνάσιο μειώνονται, διότι η πλειονότητα των αποφοίτων Γυμνασίου ακολουθεί τη διαδρομή ΓΕ.Λ. – πανελλαδικές – ΑΕΙ και σε περίπτωση αποτυχίας στις πανελλαδικές εγγραφή στα Ι.Ε.Κ.
Οι ανακοινώσεις του ΥΠΠΕΘ ότι οι απόφοιτοι Λυκείου μπορούν να εγγραφούν στη Β΄ τάξη ΕΠΑ.Λ. δεν έχουν απήχηση διότι δεν ξαναγυρίζουν εύκολα «πίσω» αυτοί που τέλειωσαν το Λύκειο.
Η πορεία που ακολουθεί το ΥΠΠΕΘ για την αύξηση της ελκυστικότητας του ΕΠΑ.Λ. χωρίς όμως εξαλείψει τις αιτίες που έχουν καταντήσει το ΕΠΑ.Λ. σχολείο Β΄ κατηγορίας είναι αδιέξοδη.
Είναι προφανές ότι κάποιοι ιθύνοντες στο ΥΠΠΕΘ δεν έχουν ή δεν θέλουν να κατανοήσουν επαρκώς ότι η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση έχει διεξόδους τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στη συνέχεια σπουδών.
Αυτός είναι και ο λόγος που το ΕΠΑ.Λ. παρέχει εκπαιδευτικό τίτλο (Απολυτήριο) και ταυτόχρονα επαγγελματικό τίτλο (Πτυχίο ειδικότητας), ενώ το ΓΕ.Λ. παρέχει μόνο εκπαιδευτικό τίτλο (Απολυτήριο).
Εάν γίνει κατανοητό αυτό και ληφθεί υπόψη ότι η ελληνική οικογένεια επιμένει στις πανεπιστημιακές σπουδές, τότε η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να ανοίξει περισσότερο το δρόμο που οδηγεί στο πανεπιστήμιο μέσω των ΕΠΑ.Λ.
Όταν όμως ανοίγει διάπλατα το δρόμο που οδηγεί στη μαθητεία και αφήνει μια χαραμάδα για τα πανεπιστήμια με το ποσοστό 1%, τότε είναι σίγουρο ότι το αποτέλεσμα θα είναι απογοητευτικό.
Πάντως μέχρι στιγμής η πορεία που ακολουθεί το ΥΠΠΕΘ θυμίζει τη γνωστή λαϊκή ρήση «ή στραβός ειν΄ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε», και επειδή ο γιαλός (το ΕΠΑ.Λ) είναι σήμερα δεδομένος, ισχύει το δεύτερο.
Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει μετά από όσα αναφέραμε είναι: Η πορεία που ακολουθείται καθοδηγείται από τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για «Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και πράξης» και κατάργηση της ΤΕΕ από τη λυκειακή βαθμίδα ή είναι δέσμευση στο 3ο μνημόνιο; Ο χρόνος θα δείξει.
Ίδωμεν
