Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν το 6ο Διεπιστημονικό Συνέδριο «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ». Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τιμά τον Αριστοτέλη 2400 χρόνια μετά την γέννησή του.
Ομιλία: «ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ». Ομιλήτρια: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΡΑΓΓΙΑΝΟΥ, Καθηγήτρια Φιλοσοφίας, Τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ομιλία εδόθη την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου 2017, στο πλαίσιο της 5ης Συνεδρίας: “Ζητήματα Αριστοτελικής Φιλοσοφίας”.
Το συνέδριο έλαβε χώρα στις 18-19-20 Οκτωβρίου 2017, στο κεντρικό κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνδιοργανώθηκε από την Διεθνή Επιστημονική Εταιρεία Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας και την Ένωση Ελλήνων Φυσικών, ενώ ετέθη υπό την αιγίδα της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ήταν παρούσες ως χορηγός επικοινωνίας και οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης του συνεδρίου.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ Στη φιλοσοφία τίποτε δεν γεννιέται από το μηδέν. Έτσι αρκετοί Προσωκρατικοί, αλλά και ο Πλάτων, επηρέασαν τους διαδόχους τους, κυρίως δε τον Αριστοτέλη. Ο Αναξίμανδρος μίλησε πρώτος για τη δικαιοσύνη, την ισορροπία και την ισονομία των τεσσάρων βασικών στοιχείων, με τρόπο που θυμίζει την αντίστοιχη αριστοτελική διδασκαλία, σύμφωνα με την οποία στη δημοκρατία οι αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις εναλλάσσονται στην εξουσία ή οι πολίτες που θεωρούνται ίσοι, καταλαμβάνουν εναλλάξ τα διάφορα αξιώματα. Επί πλέον η ισορροπία που επικρατεί στη φύση, προϋποθέτει την έννοια του μέτρου, άποψη που θα υποστηρίξουν επίσης ο Ηράκλειτος και ο Δημόκριτος. Το μέτρο πάλι συναρτάται στενά με την μεσότητα, την οποία ο Αριστοτέλης θα συνδέσει με την αρετή που ευρίσκεται μεταξύ δύο κακιών: της υπερβολής και της έλλειψης. Στη συνέχεια, η σημασία που απέδιδαν οι Πυθαγόρειοι και ο Πλάτων στη φιλία υιοθετείται πλήρως από τον Αριστοτέλη. Όσον αφορά τις κύριες αρετές (σοφία, σωφροσύνη, φρόνηση, ανδρεία, δικαιοσύνη, φιλία), αλλά και την ιδέα του αγαθού, που συνιστούν τη βάση της πλατωνικής και της αριστοτελικής ηθικής, αυτές αποτελούν εξέλιξη των ηθικών απόψεων τόσο του Ξενοφάνους όσο και του Ηρακλείτου ή του Δημοκρίτου. Την ίδια σύμπτωση απόψεων μεταξύ του Ηρακλείτου, του Δημοκρίτου, του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους ευρίσκουμε και στις πολιτικές τους απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες οι πολίτες πρέπει να υπακούουν στις αποφάσεις του αρίστου άρχοντα. Σχετικά με τους νόμους οι σοφιστές πιστεύουν ότι αυτοί είναι συνθήκες μεταξύ των πολιτών, όπως και ο Αριστοτέλης. Αλλά και η πεποίθηση του Δημοκρίτου ότι, αν η πόλη ευημερεί, όλοι οι πολίτες είναι ευδαίμονες, ενώ αν αυτή καταστραφεί όλοι καταστρέφονται, προαναγγέλλει την αριστοτελική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η πόλη προηγείται σε σπουδαιότητα του κάθε πολίτη. Όσον αφορά το ζήτημα της ευδαιμονίας ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης συμφωνούν απολύτως. Ως προς το ζήτημα, τέλος, της παιδείας, ο Αριστοτέλης, όπως και ο Πλάτων, πιστεύει ότι δια μέσου αυτής ο άνθρωπος γίνεται από το αγριότερο όλων, το πιο ήμερο και θεϊκό πλάσμα και ότι η άσκηση, από κοινού με τις φυσικές ικανότητες των μαθητών, συντελεί στην τέλεια διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων. Ο Πρωταγόρας θεωρούσε ακόμη τους νόμους ως παιδαγωγούς, όπως και ο Αριστοτέλης. Ύστερα από όσα προαναφέρθηκαν καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι σπουδαιότερες από τις ηθικές και πολιτικές απόψεις του Αριστοτέλους αποτελούν επεξεργασία και ανάπτυξη παρόμοιων θέσεων, οι οποίες διατυπώθηκαν από τους Προσωκρατικούς και τον Πλάτωνα.
Προσωκρατική κ΄ πλατωνική επίδραση στην ηθική κ΄ πολιτική φιλοσοφία του Αριστοτέλη
