Του Νίκου Τσούλια
Το δεύτερο βασικό στοιχείο που χαρακτηρίζει τον κυβερνοχώρο είναι ο εκδημοκρατισμός της γνώσης και της πληροφορίας με ρυθμούς που δεν έχει γνωρίσει ποτέ μέχρι τώρα η ανθρωπότητα. Η αναζήτηση ακόμα και της πιο δυσεύρετης με τα κλασικά εργαλεία πληροφορίας είναι φοβερά εύκολη και η κλασική αίσθηση του «χωροχρόνου» τουλάχιστον σ’ αυτό τον τομέα ανατρέπεται αφού έχουμε μια εντυπωσιακή σμίκρυνσή του. Σ’ αυτό τον τομέα οφείλουμε να παραθέσουμε ότι επικυριαρχεί η σκουπιδοπληροφόρηση και η ανούσια επικοινωνία, αλλά αυτά τα σημεία είναι δείγματα μάλλον της γενικότερης υποκουλτούρας και όχι αυτοφυή γεννήματα του κυβερνοχώρου.
Όμως για την ελληνική κουλτούρα δίνεται μια δυνατότητα που δεν υπήρχε μέχρι τώρα: η εξάπλωση της αρχαίας / κλασικής ελληνικής γραμματείας αλλά και η διάδοση του σύγχρονου πολιτισμού μας. Το πρόβλημα της γλώσσας ήδη φαίνεται να επιλύεται με έναν επαναστατικό τρόπο, αφού οι ιστοσελίδες μετάφρασης από γλώσσα σε γλώσσα βελτιώνονται όλο και περισσότερο. Οι δράσεις των «ελληνικών γραμμάτων» στον ψηφιακό κόσμο απαιτούν σχέδιο και οργάνωση. Ωστόσο και οι ελληνικές ιστοσελίδες καθ’ εαυτές έχουν πολλές δυνατότητες, να συνεργήσουν στη διάδοση της ελληνικής κουλτούρας – και όχι στη διάχυση των «ψηφιοσκουπιδιών» – αφού μη ελληνόφωνοι αναγνώστες συχνά μεταφράζουν και ελληνικά κείμενα αλλά και Έλληνες που βρίσκονται στις εσχατιές της Γης έχουν την ίδια δυνατότητα πρόσβασης στον ψηφιόκοσμο με τους κατοίκους της Ελλάδας!
Τρίτο αξιόλογο στοιχείο είναι η προαγωγή της ασφάλειας στο διαδίκτυο που προφανώς δεν είναι καθόλου δεδομένη. Η εικόνα είναι ήδη απολύτως σοβαρή. Και να γιατί. «Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως γίνονται κάθε μέρα θύματα της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο. Το κόστος της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο μπορεί να φθάνει σε 388 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κέντρου για την εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο που θα συμβάλει στην προστασία των ευρωπαίων πολιτών και των επιχειρήσεων από τις αυξανόμενες απειλές εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο»[i].Προς το σκοπό αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη κάνει συγκεκριμένες ρυθμίσεις, χωρίς βέβαια να υπάρχει απόλυτη επιτυχία. Ως ορόσημα αυτής της προσπάθειας μπορούν να καταγραφούν:
· «30 Μαρτίου 2009: Η Επιτροπή εκδίδει ανακοινωθέν για την Προστασία Πληροφοριών Υποδομών Ζωτικής Σημασίας
· Μάιος 2010: H E.E. εκδίδει ψηφιακή agenda που θέτει την ασφάλεια ως προϋπόθεση για την αφομοίωση των ICT
· Σεπτέμβριος 2010: Η Επιτροπή εκδίδει πρόταση για Οδηγία αναφορικά με επιθέσεις ενάντια σε συστήματα Πληροφορικής
· Σεπτέμβριος 2010: H Επιτροπή καταθέτει πρόταση για ενίσχυση της ENISA
· Νοέμβριος 2010: Εγκαθίδρυση του Working Group ανάμεσα σε ΗΠΑ-Ε.Ε. για την ασφάλεια και το κυβερνοέγκλημα
· Μάρτιος 2011: H Επιτροπή εκδίδει το ανακοινωθέν σχετικά με την Προστασία Πληροφοριών Υποδομής «επιτεύγματα και επόμενα βήματα: μπροστά στην παγκόσμια κυβερνοασφάλεια»
· Τέλος 2011: κοινή άσκηση ΗΠΑ-ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια μέχρι το τέλος του 2011
· 2013: H ENISA ξεκινά το σχέδιο European Information Sharing and Alert System ( EISAS)».[ii]
Το θέμα της ασφάλειας είναι μια πολιτική και κοινωνική υπόθεση παρά προσωπική, αφού οι τεχνολογικές δεξιότητες των χρηστών του κυβερνοχώρου είναι κατά το μάλλον ή ήττον περιορισμένες.
Τέταρτο συστατικό στοιχείο στη μορφολογία του κυβερνοχώρου είναι η προαγωγή ενός σύγχρονου «πολιτισμού των πολιτισμών» και όχι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του διεθνούς κεφαλαίου. Σ’ αυτό το στοιχείο θα κριθεί κυρίως – κατά τη γνώμη μου – ο ιδεολογικός χρωματισμός του κυβερνοχώρου. Οι κοινωνικές δυνάμεις και τα μαζικά κινήματα αλλά και κάθε πολίτης οφείλουν να δώσουν συγκροτημένο αγώνα για το περιεχόμενο και τους προσανατολισμούς του. Σ’ όλες τις φάσεις της ιστορίας και μάλιστα στις πιο καθοριστικές η αντιπαράθεση συμφερόντων αλλά και των συναφών ιδεών και αντιλήψεων είναι εκείνη που θα κρίνει την πορεία των πραγμάτων. Τα πολιτικά κόμματα ιδιαίτερα σε χώρες της περιφέρειας, όπως και η Ελλάδα, οφείλουν να αναπτύξουν εθνικό και πολιτισμικό σχέδιο για τις εποχές του κυβερνοχώρου.
Ο όποιος σκεπτικισμός μας ως προς τον κυβερνοχώρο δεν μπορεί να παίρνει χαρακτηριστικά προσωπικής και συλλογικής τεχνοφοβίας ή εθνικής εσωστρέφειας. Η αρχαία ελληνική σκέψη αν έγινε οικουμενική οφείλεται πρωτίστως στο «ανοιχτό πνεύμα» της, στην καινοτομική και ερευνητική της αντίληψη. Σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο διεθνοποιημένος και διαπολιτισμικός, όλο και πιο προκλητικός και ανταγωνιστικός, μια λύση υπάρχει: να βγούμε στο ξέφωτο των αλλαγών και να συμμετάσχουμε σ’ αυτές, να δώσουμε τον αγώνα μας ως έθνος και ως λαός. Άλλωστε, και στο πεδίο του συμβολισμού η λέξη / έννοια του «κυβερνοχώρου» είναι κατά το ήμισυ ελληνική και είναι ανοιχτή η δυνατότητα οι νέες συστάδες λέξεων και εννοιών αυτού του πεδίου να εμπεριέχουν ελληνικές γλωσσικές ρίζες και σημασιολογήσεις.
Προφανώς δεν αρκεί καμιά προγονοπληξία ούτε τα αρχαία κλέη μας για να εισέλθει η χώρα μας δημιουργικά στις ψηφιακές εποχές του κυβερνοχώρου. Απαιτείται συλλογική προσπάθεια, συγκροτημένο σχέδιο και έρωτας για τη γνώση και την έρευνα.
[i] http://ec.europa.eu/cyprus/news/20120328_cybercrime_centre_el.htm
[ii] http://euractiv.gr/thematikoi-fakeloi/ee-kai-asfaleia-ston-kybernoxoro
