Πλάτων, Σωκράτης, Αριστοτέλης, Κουμουνδούρος, Τρικούπης, Δηληγιάννης, Βενιζέλος, Θεοτόκης, Ράλλης, Δυναστεία Βίττελσμπαχ, Δυναστεία Γκύξμπουργκ. Τόσα ονόματα, τόσες προσωπικότητες, τόσα γεγονότα. Για να μην πιάσουμε τους Λατίνους. Η λίστα δεν τελειώνει. Αλλά γιατί; Γιατί τόση σκληρότητα; Γιατί τόσες πληροφορίες, γιατί τόση αποστήθιση; Ψάχνω τις απαντήσεις εδώ και καιρό.
Εν όψει των πανελλαδικών εξετάσεων, για τις οποίες η αντίστροφη μέτρηση έχει φτάσει πλέον σε μονοψήφιο αριθμό (!), είπα να σχολιάσω κι εγώ μερικά σημεία περί του θέματος.
Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι πράγματι μια αγχώδης και ψυχοφθόρα διαδικασία, περιέχει πολλή πίεση και σε μεγάλο βαθμό προσωπική κριτική, που συνήθως είναι η αυστηρότερη όλων. Ωστόσο, η σημασία τους είναι μεγάλη, ίσως μεγαλύτερη απ’όσο νομίζουμε. Πέρα από το γεγονός ότι καθορίζουν θεμελιωδώς την επαγγελματική σταδιοδρομία του εξεταζόμενου, ο ίδιος έρχεται αντιμέτωπος με μια ρεαλιστικότερη πτυχή της ζωής από εκείνη που μέχρι τώρα γνωρίζει. Ο ανταγωνισμός και η σκληρότητα των πανελλαδικών εξετάσεων αποτελούν το πιο ακριβές και εύστοχο δείγμα για το τι έπεται. Η αγορά εργασίας είναι το ίδιο ανταγωνιστική, το ίδιο αγχώδης και το ίδιο σκληρή. Η καθημερινή ζωή στην ολότητά της απαρτίζεται σχεδόν μόνο από παρόμοια αισθήματα. Γιατί λοιπόν να υπάρχει ένα σύστημα δυσανάλογο προς τα δεδομένα της (ενήλικης) ζωής;
Και προχωρώ στο δεύτερο ερώτημα που έθεσα στον εαυτό μου. Γιατί να αποστηθίσω τόσα πράγματα; Με καθιστά πιο έξυπνη το να παπαγαλίσω 150 σελίδες ιστορίας απ’έξω; Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Το θέμα είναι ότι και η απάντηση στην ερώτηση «οι πανελλήνιες απαιτούν μόνο παπαγαλία;» είναι επίσης αρνητική. Η δομή και τα ζητούμενα των διαγωνισμάτων είναι έτσι διαμορφωμένα ώστε ο «στεγνός παπαγάλος» να αποτυγχάνει. Ίσως κατά ένα μέρος να είναι σε θέση να ανταπεξέλθει, ίσως πιάσει τη βάση αν είναι τυχερός. Προαπαιτούμενο όμως για βαθμολογίες άνω του 10 είναι η ικανότητα ισχυρής και τεκμηριωμένης επιχειρηματολογίας, κριτικής και αφαιρετικής σκέψης, συνδυασμού και επεξεργασίας φαινομενικά ανόμοιων πληροφοριών.
Ακόμη, θεωρώ ότι η αναφορά στον αξιοκρατικό χαρακτήρα των πανελλαδικών είναι περιττή, όλοι γνωρίζουμε το αδιάβλητο της διαδικασίας.
Στο σημείο αυτό να ευχηθώ επιτυχία στους υποψηφίους, ταυτόχρονα συμμαθητές και φίλους μου. Όποιος πάλεψε με επιμονή και υπομονή δεν έχει να φοβηθεί. Τα λέμε σε τέσσερις μέρες!
