Πλάτωνος Συμπόσιον – Μάθημα 43ον: Οι επτά αναβαθμοί της ερωτικής μυήσεως της ψυχής
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν τον κύκλο μαθημάτων: ΠΛΑΤΩΝΟΣ “ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ”, με την διδάκτορα κ. ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ. Τίτλος 43ου μαθήματος: “Οι επτά αναβαθμοί της ερωτικής μυήσεως της ψυχής”. (Δ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 210a-210c6)
Το μάθημα παραδόθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ., στις 5 Μαΐου 2018.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 43ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Δ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 210a-210c6
Η Διοτίμα θα μυήσει τον Σωκράτη στα μυστήρια της εποπτείας, δηλαδή στους επτά αναβαθμούς, μέσω των οποίων η ψυχή θα μπορέσει να ενωθεί με τον νου, έτσι ώστε ο νους και το νοητόν να γίνουν ένα. Τότε η ψυχή καθίσταται αυτογέννητη και ικανή να κατακτήσει την αθανασία.
Όπως λοιπόν, το έργο του «Συμποσίου» διαιρείται σε επτά λόγους, οι οποίοι βαίνουν εκ των άνω, δηλαδή από τον νοητό κόσμο και κατέρχονται προς τα κάτω, δηλαδή προς τον αισθητό κόσμο, έτσι και ο λόγος της Διοτίμας διαιρείται σε επτά αναβαθμούς, οι οποίοι, όμως, βαίνουν με αντίστροφη φορά και ξεκινούν εκ των κάτω, δηλαδή από τον αισθητό κόσμο και ανέρχονται προς τα άνω, δηλαδή προς τον νοητό κόσμο.
Με αυτήν την έννοια, η Διοτίμα θα αναλύσει τον τρόπο με τον οποίον το «είδωλον» του νοητού κόσμου, που είναι ο αισθητός κόσμος, θα μεθέξει στον κόσμο των Ιδεών. Ο λόγος της Διοτίμας είναι τριμερής και διακρίνει τρεις κατηγορίες του κάλλους:
Η πρώτη κατηγορία είναι το αισθητόν κάλλος, δηλαδή το κάλλος του υλικού σώματος. Το είδος αυτό του κάλλους δεν είναι από την φύση του καλόν, αλλά γίνεται καλόν, μέσω της μεθέξεώς του στην νοητή Ιδέα του κάλλους.
Η δεύτερη κατηγορία είναι το ψυχικόν κάλλος, δηλαδή το κάλλος της ψυχής. Το είδος αυτό του κάλλους είναι ενδιάμεσο μεταξύ του αισθητού κάλλους και του νοητού κάλλους. Το ψυχικόν κάλλος είναι ο ενδιάμεσος εκείνος αναβαθμός, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η μέθεξις του αισθητού κάλλους προς το νοητόν κάλλος.
Τέλος, η τρίτη κατηγορία είναι το νοητόν κάλλος, δηλαδή το κάλλος της Ιδέας. Το είδος αυτό του κάλλους είναι άϋλον και, ως εκ τούτου, είναι από την φύση του καλόν και δεν χρειάζεται την μέθεξη σε κάτι άλλο, ανώτερο από αυτό, για να προσλάβει την ποιότητα του καλού. Με αυτήν την έννοια, το κάλλος της Ιδέας είναι αύταρκες και αμιγές και, γι’ αυτόν τον λόγο, χαρακτηρίζεται ως «καθαυτό καλόν».
Η πρώτη κατηγορία, αυτή του αισθητού κάλλους, διακρίνεται σε δύο επιμέρους αναβαθμούς:
Ο πρώτος αναβαθμός είναι η αναγωγή της ψυχής από την θέαση των πολλών καλών σωμάτων προς την θέαση του ενός καλού σώματος, έτσι ώστε η ψυχή να μπορέσει να διακρίνει το αισθητόν κάλλος της μορφής.
Ο δεύτερος αναβαθμός είναι η αναγωγή της ψυχής από την θέαση του ενός καλού σώματος προς τα πολλά καλά σώματα, έτσι ώστε η ψυχή να μπορέσει να αντιληφθεί τον κοινό λόγο, δηλαδή την κοινή αναλογία που συνδέει το ένα καλόν σώμα με τα πολλά καλά σώματα και, ως εκ τούτου, να καταστεί ικανή να διακρίνει το νοητόν κάλλος της μορφής.
Η δεύτερη κατηγορία, αυτή του ψυχικού κάλλους, διακρίνεται σε τρεις επιμέρους αναβαθμούς:
Ο πρώτος αναβαθμός προϋποθέτει την στροφή της ψυχής προς το εσωτερικόν κάλλος του ψυχικού της κόσμου. Μέσω αυτής της στροφής η ψυχή καθίσταται ικανή να αναγνωρίσει ότι το ψυχικόν κάλλος, που είναι εσωτερικό και αόρατο είναι ανώτερο του σωματικού κάλλους, που είναι εξωτερικό και ορατό.
Ο δεύτερος αναβαθμός είναι η αναζήτηση του κάλλους που υπάρχει στις συνήθειες και στους νόμους, έτσι ώστε η ψυχή να καταστεί ικανή να αντιληφθεί το κάλλος του πρακτικού βίου. Με άλλα λόγια, σε αυτόν τον δεύτερο αναβαθμό η ψυχή καθίσταται ικανή, όχι μόνο για την θεωρία, αλλά και για τον τόκο του «εὖ πράττειν». Η αναγνώρισις και ο τόκος του κάλλους του «εὖ πράττειν» πραγματοποιούνται, όταν η ψυχή θυμηθεί την αναλογία που υπάρχει μεταξύ του κάλλους των νόμων της ανθρώπινης πολιτείας και του κάλλους των νόμων της πολιτείας του σύμπαντος.
Προτείνεται η ανάγνωση δύο άρθρων της διδάκτορος κας Άννας Χ. Μαρκοπούλου, με αναφορά στους επτά αναβαθμούς της ψυχής:
α΄) Οι διαβαθμίσεις της ιδέας του Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των θεωρητικών αρετών : https://drive.google.com/file/d/0B5n9…
β΄) Η ψυχή θεωρός και δημιουργός του νοητού Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των αρετών της νοερώς ενεργούσης ψυχής: https://drive.google.com/file/d/0B5n9…
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ
Βιογραφικό σημείωμα Δρ. Άννας Χ. Μαρκοπούλου: https://drive.google.com/file/d/1pg-H…
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά το ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ. για την πρόσκληση τηλεοπτικής καταγραφής.
- Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook Φιλολογικός Ιστότοπος για να ενημερώνεστε για όλα τα εκπαιδευτικά θέματα.
