Λυσίας, Υπέρ Μαντιθέου 9-10 (Κριτήριο αξιολόγησης)

Α.ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

[9] Περὶ μὲν τοίνυν αὐτῆς τῆς αἰτίας οὐκ οἶδ᾽ ὅτι δεῖ πλείω λέγειν· δοκεῖ δέ μοι, ὦ βουλή, ἐν μὲν τοῖς ἄλλοις ἀγῶσι περὶ αὐτῶν μόνων τῶν κατηγορημένων προσήκειν ἀπολογεῖσθαι, ἐν δὲ ταῖς δοκιμασίαις δίκαιον εἶναι παντὸς τοῦ βίου λόγον διδόναι. δέομαι οὖν ὑμῶν μετ᾽ εὐνοίας ἀκροάσασθαί μου. ποιήσομαι δὲ τὴν ἀπολογίαν ὡς ἂν δύνωμαι διὰ βραχυτάτων.

[10] Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μέν, οὐσίας μοι οὐ πολλῆς καταλειφθείσης διὰ τὰς συμφορὰς καὶ τὰς τοῦ πατρὸς καὶ τὰς τῆς πόλεως, δύο μὲν ἀδελφὰς ἐξέδωκα ἐπιδοὺς τριάκοντα μνᾶς ἑκατέρᾳ, πρὸς τὸν ἀδελφὸν δ᾽ οὕτως ἐνειμάμην ὥστ᾽ ἐκεῖνον πλέον ὁμολογεῖν ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων, καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἅπαντας οὕτως βεβίωκα ὥστε μηδεπώποτέ μοι μηδὲ πρὸς ἕνα μηδὲν ἔγκλημα γενέσθαι.

 

Παρατηρήσεις:

1. Ποιος είναι ο ρόλος της παραγράφου 9 μέσα στο λόγο;

Μονάδες 8

2. «ἐν µὲν τοῖς ἄλλοις ἀγῶσι, ἐν δὲ ταῖς δοκιµασίαις»: Τι εννοεί µε τις φράσεις αυτές ο Μαντίθεος και ποια η διαφορά τους; Ποιο σκέλος τονίζει περισσότερο και γιατί;

Μονάδες 12

3. Να εντοπίσετε και να αξιολογήσετε το επιχείρημα του Μαντίθεου στην παράγραφο 10.

Μονάδες 10

4. Αφού διαβάσετε το απόσπασμα που ακολουθεί από το λόγο του Λυσία «Κατά Φίλωνος δοκιμασία», να συγκρίνετε τη συμπεριφορά του δοκιμαζόμενου νέου που κατηγορείται (όπως αυτή παρουσιάζεται μες στο απόσπασμα) και τη συμπεριφορά του Μαντίθεου στην ιδιωτική τους ζωή. Ποιος από τους δυο φαίνεται να έχει περισσότερες πιθανότητες να περάσει με επιτυχία τη δοκιμασία και γιατί;

Δεν μπορώ εγώ τουλάχιστον να καταλάβω γιατί πρέπει να έχετε διαφορετική γνώμη για αυτόν από εκείνην την οποίαν έχουν οι συγγενείς του· διότι γνωρίζουν τα αμαρτήματά του, ώστε, και αν δεν είχε διαπράξει κάποιο  άλλο αμάρτημα, να αρκούν αυτά ώστε να μην εγκριθεί η εκλογή του. Αυτά για τα οποία τον κατηγορούσε η μητέρα του, όσο ζούσε, θα παραλείψω. Συμπεραίνοντας όμως εσείς, από όσα έκανε η μητέρα του όταν πέθαινε, εύκολα θα καταλάβετε τη συμπεριφορά του προς αυτήν. Εκείνη δηλαδή δεν είχε καμία εμπιστοσύνη όταν πέθαινε να εμπιστευθεί τον εαυτόν της σ’ αυτόν, αλλά έχοντας εμπιστοσύνη στον Αντιφάνη, χωρίς να είναι συγγενής της καθόλου, έδωσε τρεις μνες για την κηδεία της περιφρονώντας εκείνον αν και ήταν παιδί της. Άρα, λοιπόν, αυτό δεν φανερώνει ότι αυτή γνώριζε καλά ότι ο γιός της ούτε εξαιτίας της συγγένειας δεν θα εκτελούσε τα πρέποντα για τον ενταφιασμό της;

Λυσίας, Κατά Φίλωνος δοκιμασία 20-21

Μονάδες 10

5. Σημειώστε με σωστό ή λάθος το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:

α.Τα ενθυμήματα είναι βραχυλογικοί συλλογισμοί που δίνουν ασφαλή συμπεράσματα.

β.Με τον επίλογο επιτυγχάνεται η ανάμνηση και η παθοποιία.

γ.Οι άτεχνες πίστεις είναι εκείνες που οφείλονται στην τεχνική δεξιότητα του ρήτορα.

δ.Η διήγηση υπάρχει πάντοτε και μόνο στους δικανικούς λόγους.

ε.Οι «κοινοί τόποι» είναι παραδεκτές απόψεις και τρόποι σκέψης.

Μονάδες 10

6. α. Να εντοπίσετε τις λέξεις του κειµένου που είναι οµόρριζες µε τις παρακάτω: δόγµα, γηγενής, ευεξία, δέηση.

β.   Να γράψετε από ένα ομόρριζο για καθεμία από τις λέξεις του κειμένου: εἶναι, διδόναι, καταλειφθείσης, συμφορὰς, ἐνειμάμην, ὁμολογεῖν.

Μονάδες 10

 

Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οι ενέργειες του Φαρναβάζου και του Κόνωνα μετά τη νίκη τους στη ναυμαχία κατά των Λακεδαιμονίων.

 

Καί ὁ μέν δή κατά γῆν πόλεμος οὕτως ἐπολεμεῖτο. Ἐν ᾧ δέ ταῦτα πάντα ἐπράττετο, τά κατά θάλατταν αὖ καί τάς πρός θαλάττῃ πόλεις γενόμενα διηγήσομαι καί τῶν πράξεων τάς μέν ἀξιομνημονεύτους γράψω, τάς δέ μή ἀξίας λόγου παρήσω. Πρῶτον μέν τοίνυν Φαρνάβαζος καί Κόνων, ἐπεί ἐνίκησαν τούς Λακεδαιμονίους τῇ ναυμαχίᾳ, περιπλέοντες καὶ τὰς νήσους καὶ πρὸς τὰς ἐπιθαλαττιδίας πόλεις τούς τε Λακωνικούς ἁρμοστὰς ἐξήλαυνον καὶ παρεμυθοῦντο τὰς πόλεις, ὡς οὔτε ἀκροπόλεις ἐντειχίσοιεν ἐάσοιέν τε αὐτόνομους. Οἱ δ’ ἀκούοντες ταῦτα ἥδοντό τε καὶ ἐπῄνουν καὶ ξένια προθύμως ἔπεμπον τῷ Φαρναβάζῳ. Καὶ γὰρ ὁ Κόνων τὸν Φαρνάβαζον ἐδίδασκεν, ὡς οὕτω μὲν ποιοῦντι πᾶσαι αὐτῷ αἱ πόλεις φίλιαι ἔσοιντο, εἰ δὲ δουλοῦσθαι βουλόμενος φανερός ἔσοιτο, ἔλεγεν, ὡς μία ἑκάστη πολλά πράγματα ἱκανή εἴη παρέχειν καί κίνδυνος εἴη, μή καί οἱ Ἕλληνες, εἰ ταῦτα αἴσθοιντο, συσταῖεν. ταῦτα μὲν οὖν ἐπείθετο ὁ Φαρνάβαζος. ἀποβὰς δ’ εἰς Ἔφεσον τῷ μὲν Κόνωνι δοὺς τετταράκοντα τριήρεις εἰς Σηστὸν εἶπεν ἀπαντᾶν, αὐτὸς δὲ πεζῇ παρῄει ἐπὶ τὴν αὑτοῦ ἀρχήν. καὶ γὰρ ὁ Δερκυλίδας, ὅσπερ καὶ πάλαι πολέμιος ἦν αὐτῷ, ἔτυχεν ἐν Ἀβύδῳ ὤν, ὅτε ἡ ναυμαχία ἐγένετο, καὶ οὐχ ὥσπερ οἱ ἄλλοι ἁρμοσταὶ ἐξέλιπεν, ἀλλὰ κατέσχε τὴν Ἄβυδον καὶ διέσῳζε φίλην τοῖς Λακεδαιμονίοις.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά (4. 8. 1-4)

Λεξιλόγιο

• παρίημι = αφήνω κατά μέρος, παραλείπω
• παραμυθοῦμαι= παρηγορώ
• ξένια= τα φιλικά δώρα (από φιλοξενία)
• πράγματα παρέχω= παρέχω, προξενώ ενοχλήσεις.
• συνίσταμαι= συνασπίζομαι
• ἐντειχίζω= οχυρώνω
• ἥδομαι= ευχαριστιέμαι, ικανοποιούμαι
• ἐῶ= αφήνω

 

Παρατηρήσεις

1. «Καί ὁ μέν δή κατά γῆν πόλεμος…αὐτόνομους.»Να μεταφράσετε το παραπάνω απόσπασμα.

Μονάδες 10

2. Ποια ήταν η αντίδραση των πόλεων στις υποσχέσεις του Φαρναβάζου και του Κόνωνα;

Μονάδες 10

3. α) Να εντοπίσετε τρία ρήματα σε παρατατικό και δύο σε αόριστο και να γράψετε το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή.

β)  ἀποβὰς δ’ εἰς Ἔφεσον τῷ μὲν Κόνωνι δοὺς τετταράκοντα τριήρεις εἰς Σηστὸν εἶπεν ἀπαντᾶν, αὐτὸς δὲ πεζῇ παρῄει ἐπὶ τὴν αὑτοῦ ἀρχήν. καὶ γὰρ ὁ Δερκυλίδας, ὅσπερ καὶ πάλαι πολέμιος ἦν αὐτῷ, ἔτυχεν ἐν Ἀβύδῳ ὤν, ὅτε ἡ ναυμαχία ἐγένετο, καὶ οὐχ ὥσπερ οἱ ἄλλοι ἁρμοσταὶ ἐξέλιπεν, ἀλλὰ κατέσχε τὴν Ἄβυδον καὶ διέσῳζε φίλην τοῖς Λακεδαιμονίοις. Να εντοπίσετετρία ουσιαστικά της α ´ κλίσης και δύο της β´ και να τα μεταφέρετε στην κλητική ενικού αριθμού.

Μονάδες 10

4. Καὶ γὰρ ὁ Κόνων τὸν Φαρνάβαζον ἐδίδασκεν, ὡς οὕτω μὲν ποιοῦντι πᾶσαι αὐτῷ αἱ πόλεις φίλιαι ἔσοιντο, εἰ δὲ δουλοῦσθαι βουλόμενος φανερός ἔσοιτο, ἔλεγεν, ὡς μία ἑκάστη πολλά πράγματα ἱκανή εἴη παρέχειν καί κίνδυνος εἴη, μή καί οἱ Ἕλληνες, εἰ ταῦτα αἴσθοιντο, συσταῖεν. Να αναγνωρίσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου και να δηλώσετε τι προσδιορίζουν.

Μονάδες 10

Αρχαία Ελληνικά

Λυσίου, Ὑπὲρ Μαντιθέου