ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΛΙΑΣ
ως Πρόεδρος της ΟΛΜΕ
Δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, 07/02/2001
Στο σημερινό διαρκώς διαστελλόμενο μορφωτικό στερέωμα αναδύονται οι αντιλήψεις: α) της διά βίου μάθησης, β) της ισχυρής βιβλιοφιλικής κουλτούρας, γ) της τέχνης να μαθαίνουμε τους νέους να μαθαίνουν μόνοι τους, δ) της ευθύνης του σχολείου να οργανώνει και την εξωσχολική γνώση και ε) της καλλιέργειας της πολλαπλής πρόσβασης στη γνώση. Ιδιαίτερα δε το εκπαιδευτικό μας σύστημα που χαρακτηρίζεται από μια συμπαγή και ομοιόμορφη δομή και λειτουργία, ο αέρας αυτών των καινοτομικών προσεγγίσεων είναι ζωτικής σημασίας.
Έχουμε αναδείξει την ανάγκη πολλαπλής πρόσβασης στη γνώση. Σήμερα επιμένουμε ακόμα περισσότερο, γιατί το σχολείο είναι υποχρεωμένο όσο ποτέ άλλοτε να ανοίγει διαρκώς νέα παράθυρα στον κόσμο και στη ζωή υιοθετώντας μια πολυμορφία στις παιδαγωγικές αντιλήψεις και πρακτικές. Και το πολλαπλό βιβλίο υπηρετεί αυτές τις θεωρήσεις γιατί: 1)Αμφισβητεί την κρατούσα λειτουργία της μονομέρειας του ενός βιβλίου και της αποστήθισης. 2) Διαμορφώνει στον μαθητή την άποψη ότι οι όποιες απαντήσεις δεν δίδονται από «εκείνη έως την άλλη γραμμή» του σχολικού εγχειριδίου, αλλά ότι προκύπτουν από την μαθησιακή αφομοιωτική ικανότητα και από την κριτική σκέψη του ίδιου του μαθητή. 3) Ενισχύει την ποιότητα του περιεχομένου των σχολικών βιβλίων, ακριβώς γιατί είναι απόρροια συγκρισιμότητας πολλών βιβλίων και διαδικασίας διαγωνισμού των βιβλίων που τηρούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις. 4) Ανατροφοδοτεί το σχολικό βιβλίο με τη σχολική πράξη, αφού οι εκπαιδευτικοί μέσω των επιλογών και των παρατηρήσεών τους έχουν έμμεσα άποψη και λόγο. 5) Δημιουργεί κινητικότητα γενικά στο χώρο του παιδαγωγικού και διδακτικού βιβλίου και μια τέτοια εξέλιξη κινεί το συγγραφικό οίστρο, με ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες, σε διαρκώς καλύτερα αποτελέσματα. 6) Ωθεί την βιβλιοφιλική διάθεση του νέου και την ερευνητική ματιά σε άλλες πηγές και συνδέεται με την πολιτική ανάπτυξης των σχολικών βιβλιοθηκών, αφού η πολλαπλή πρόσβαση στη γνώση «νομιμοποιείται» και αποκτά θεσμικές εκφράσεις.
Οι ενστάσεις για το πολλαπλό βιβλίο είναι δευτερεύουσας σημασίας και αφορούν λειτουργικά ή οικονομικά προβλήματα: α) το υψηλό κόστος: Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης εκλογικεύουν τις δαπάνες συνδυάζοντάς το με την επιστροφή των βιβλίων στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς και με την υιοθέτηση κοινών εκδόσεων της ύλης διαφόρων τάξεων π.χ. με κοινή έκδοση βιβλίου Φυσικής για την Α’ και Β’ τάξη Λυκείου. β) Οι δυσκολίες διακίνησης: Εδώ και σαφώς πρέπει να αναζητηθούν πιο αποτελεσματικοί και πιο αποκεντρωμένοι τρόποι διανομής των βιβλίων. Τέλος αναφέρεται ότι υπάρχει δυσκολία στις πανελλαδικές εξετάσεις, επειδή τα σχολεία έχουν διαφορετικά βιβλία. Κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί, ακριβώς γιατί όλα τα βιβλία έχουν στηριχθεί στο ίδιο αναλυτικό πρόγραμμα και δεν έχουν ουσιαστική διαφορά στο περιεχόμενό τους.
Η όποια επανασύνταξη της λειτουργίας του πολλαπλού βιβλίου πρέπει να αποτελέσει αφετηρία μιας δυναμικής ανάπτυξής του. Γιατί το πολλαπλό βιβλίο μπορεί να αποβεί πεδίο απελευθέρωσης δημιουργικών δυνάμεων του σχολείου και του βιβλίου, σε μια κατεύθυνση καλλιέργειας του πλουραλισμού της μάθησης που δεν συρρικνώνεται σε κάποιες γραμματοσειρές αλλά αναπτύσσεται στους τόπους της κριτικής σκέψης και της αφομοιωτικής δύναμης του νου. Ποιος ξέρει; Ίσως το πολλαπλό βιβλίο να φέρνει και κάποιες σταγόνες βροχής στους τόπους ανάδειξης της γοητείας της γνώσης, που καθιστά τον νέο διαρκώς διεγερμένο από τις ανησυχίες και τις αναζητήσεις και εραστή των ερωτημάτων που απασχολούν αδιάλειπτα την ανθρώπινη σκέψη.
http://www.tanea.gr/news/greece/article/1596747/?iid=2
