XV: Equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt ac pedibus proeliantur: ephippiorum usus res turpis et iners habetur. Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt quod ea re, ut arbitrantur, remollescunt homines atque effeminantur.
XX: Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Discurrens miles pedes eius animadvertit; eum latentem adgnovit; extractum imperatorem eum salutavit. Hinc ad commilitones suos eum adduxit. Ab his in castra delatus est tristis et trepidus, dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur.
ΧΧΙ: Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Rοmanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator estfactus; is Gallos iam abeuntes secutus est:
XXIV:Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasῑcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasica se domi non esse, etsi domi erat.Tum Ennius indignātus quod Nasῑca tam aperte mentiebātur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?” Visne scire quid Nasῑca responderit? “Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?”
Α. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα
Β1. Να γράψετε τους ονοματικούς τύπους που ζητούνται:
equestribus: την αιτιατική πληθυντικού του ουδετέρου
proeliis: την κλητική ενικού
equis: τη γενική πληθυντικού
ephippiorum: τη γενική ενικού και αιτιατική πληθυντικού
turpis: την αφαιρετική ενικού
caedis: τη γενική πληθυντικού
foribus: την αιτιατική πληθυντικού
discurrens: την αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού
tristis: τον υπερθετικό βαθμό στην αφαιρετική ενικού
aequo: το επίρρημα στο θετικό και συγκριτικό βαθμό
iure : την κλητική ενικού και αιτιατική πληθυντικού
absens: την αφαιρετική ενικού και αιτιατική πληθυντικού στο ουδέτερο
domi: την αφαιρετική ενικού και τη γενική πληθυντικού
vocem: την κλητική ενικού
Β2. Να γράψετε τους ρηματικούς τύπους που ζητούνται:
desiliunt: το β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα Ε.Φ.
proeliantur: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
sinunt: το γ’ πληθυντικό οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα Ε.Φ. και Π.Φ.
exterritus: το γ’ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα Ε.Φ.
praetenta: το γ’ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα Ε.Φ.
delatus est: το β’ ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα στην ίδια φωνή
moriturum: το β’ ενικό σε όλους τους χρόνους στην υποτακτική (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
miseratur: το β’ ενικό υποτακτικής παρατατικού
acceperunt: το απαρέμφατο ενεστώτα Π.Φ.
absens: το απαρέμφατο παρακειμένου
est factus: το β’ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού στην Π.Φ.
abeuntes: γ’ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα
scire: το β’ ενικό και πληθυντικό μέλλοντα προστακτικής
visne: το β’ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και το β’ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
Γ1. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις.
Γ2. «quid Nasῑca responderit»:Να χαρακτηριστεί πλήρως η δευτερεύουσα πρόταση.
Γ3. α. «Paucis post diēbus»: να εκφράσετε με διαφορετικό τρόπο την έννοια του χρόνου, αλλάζοντας τη σύνταξη του post.
β. «exclamāvit Nasica se domi non esse»:να αντικαταστήσετε τη λέξη domi απ’ τις λέξεις: Αsia, Athenae, Romaώστε να δηλώνεται η ίδια επιρρηματική έννοια
Γ4. Να μετατρέψετε τη σύνταξη από ενεργητική σε παθητική ή το αντίθετο.
α. ephippiorum usus res turpis et iners habetur. (a Germanis)
β. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
Γ5. Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε απαρεμφατική, με εξάρτηση την πρόταση στην παρένθεση:
α. Postero die Claudius imperator factus est. (Claudius dicit)
β. Discurrens miles pedes eius animadvertit (Claudius dicit)
Γ6. Να μετατραπούν οι προσδιορισμοί σε δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις:
α. immensam pecuniam
β. aequo iure
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:
Α. Η μετάφραση δεν δίνεται για λόγους οικονομίας χώρου.
Β1. Equestria, proelium, equorum, ephippii, ephippia, turpi, caedium, fores/-is, discurrenti (ως επιθετική) – discurrente (ως επιρρηματική χρονική), tristissimo, aeque, aequius, ius, iura, absente, absentia, domo, domuum-domorum, vox.
B2. desili, proeliari, proeliaturos esse, proeliatos esse, proeliatos fore, siverint, siti erunt, exterrebunt, praetendunto, deferris-re, defereris-re, moriaris-re, morereris-re, moriturus sis, mortuus sis, mortuus esses, miserareris-re, accipi, afuisse, fieretis, abeunto, scito, scitote, vultisne, velitisne.
Γ1. Proeliis: αφαιρετική του χρόνου στο desiliunt, ephippiorum:γενική αντικειμενική στο usus, latentem:κατηγορηματική μετοχή, που εξαρτάται από το adgnovit, συνημμένη στο eum, eum:αντικείμενο ρήματος και υποκείμενο μετοχής latentem, tristis:επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ρήμα delatus est και αναφέρεται στο εννοούμενο υποκείμενο Claudius, Brenno duce:ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη που δηλώνει χρόνο. Tο Brennoλειτουργεί ως υποκείμενο και το duceως κατηγορηματικός προσδιορισμός που δηλώνει αξίωμα, στο υποκείμενο, deletis:επιρρηματική χρονική μετοχή, ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν, in exilio:εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατάσταση στο fuerat, scire:αντικείμενο του ρήματος vis και τελικό απαρέμφατο (ταυτοπροσωπία), ipsi:ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη mihi.
Γ2. Δευτερεύουσα ονοματική, πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, η οποία λειτουργεί ως αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου scire της προηγούμενης κύριας πρότασης. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου (responderit). Επομένως, εφόσον ο ρηματικός τύπος εξάρτησης (scire), [έμμεση εξάρτηση από το vis] είναι αρκτικού χρόνου, τότε η πλάγια ερωτηματική πρόταση που εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.
Γ3. α.paucos post dies / β.in Asia, Athenis, Romae
Γ4. α. (Germani) ephippiorum usum rem turpem et inertem habent.
β. A discurrenti (-e, αν θεωρηθεί χρονική μετοχή) milite pedes eius animadversi sunt.
Γ5. α. Claudius dicit se postero die imperatorem factum esse.
β. Claudius dicit discurrentem militem pedes eius animadvertisse.
Γ6. α. pecuniam, quae immensa erat.
β. iure, quod aequum erat.
Επιμέλεια:
Μαυρακάκης Μανόλης •Ξημεράκη Κατερίνα •Ρολάκη Μαρία • Ψαράκη Μάρω
