Του Νίκου Τσούλια
Εθισμένοι να «συζητάμε» με μανιχαϊκό και με δογματικό τρόπο, με διπολισμούς και με αφορισμούς, με μονολόγους και με αυτοεπιβεβαιώσεις, με σαθρές απολυτότητες και με αόριστες διακηρύξεις δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε και να αναλύσουμε την πραγματικότητα! Και όλα αυτά σε ένα ζήτημα που ταλαιπωρεί και καταδυναστεύει την παιδεία και τη θεσμική εκπαίδευση στη χώρα μας για όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης…
Μα φυσικά δεν είναι στη βαθμολογία η ουσία του επίμαχου πεδίου, περί του αν πρέπει δηλαδή να υπάρχει η βάση του 10 για την εισαγωγή των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά στο σχολικό και μαθησιακό περιεχόμενο, στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, στη δυναμική των μορφωτικών προσόντων. Άλλωστε, το 10 ένας αριθμός είναι και έναν συμβολισμό και μόνο έχει.
Το φοβερό με το δημόσιο (μη) διάλογό μας είναι ότι ως συνήθως διαμορφώνουμε στρατόπεδα με κομματικά λάβαρα και παρά το γεγονός ότι το ζήτημά μας είναι και ιδεολογικό και πολιτικό και κοινωνικό εκτός από εκπαιδευτικό, δεν γίνεται αντιπαράθεση επί της ουσίας αλλά στα συνθήματα. Έτσι και εδώ. «Οι αριστεροί θέλουν να σπουδάσουν όλα τα παιδιά και οι δεξιοί θέλουν επιλεκτική εκπαίδευση». Κι όλοι οι υπόλοιποι θα πρέπει να ενταχθούμε σε ένα από τα δύο ρεύματα της πολιτικά φασκιωμένης σκέψης. Τόσο απλά, τόσο μαγικά…
Έχουν εξοριστεί από τη (μη) συζήτηση ουσιώδη ερωτήματα. Μπορούν όλοι οι μαθητές – απόφοιτοι του λυκείου να ανταποκριθούν στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση; Η απάντηση είναι γνωστή σε όλους τους καθηγητές του λυκείου, και είναι αρνητική. Γιατί ένα σημαντικό μέρος των μαθητών μας (πάνω από 20%) χαρακτηρίζεται από λειτουργικό αναλφαβητισμό και δεν κατέχει ούτε τις απαραίτητες γνώσεις του λυκείου. (Τώρα γιατί οι εν λόγω μαθητές παίρνουν απολυτήριο έχει γνωστή απάντηση). Και αντί να διαμορφώσουμε ένα συγκροτημένο σχέδιο για την αντιμετώπιση αυτού του τόσο σημαντικού προβλήματος, ερίζουμε στο αν θα εισαχθούν στο πανεπιστήμιο. Να κάνουν τι;
Και ερχόμαστε στο άλλο μείζον εκπαιδευτικό πρόβλημά μας, στην εγκατάλειψη των σπουδών από ένα μεγάλο ποσοστό των φοιτητών, που αγγίζει το 30%. Για την έκταση του μεγέθους μπορούμε να αναλογιστούμε στο εξής. Υπάρχει ελληνική οικογένεια που δεν έχει στον περίγυρό της περίπτωση φοιτητή με εγκατάλειψη των σπουδών του; Και ενώ έχουμε ένα σοβαρό κοινωνικό, οικογενειακό και προσωπικό πρόβλημα, κλείνουμε τα μάτια για να μην το δούμε όταν είναι «προ οφθαλμών» μας. Προφανώς υπάρχουν αρκετοί σοβαροί λόγοι για αυτή την αρνητική εξέλιξη, που σημαίνει μεγάλο και πολλαπλό κόστος κυρίως για τους άμεσα ενδιαφερόμενους, αλλά μέσα σε αυτούς τους λόγους ενυπάρχει και η έλλειψη της απαραίτητης επιστημονικής επάρκειας / δυνατότητας.
Αλλά πόσο δύσκολο είναι να αναλογιστούμε. Δεν είναι επώδυνο να χάνει 2 και 3 χρόνια ένας νέος και να εγκαταλείπει την προσπάθειά του; Και ακόμα, έχει κανένα νόημα να αποκτούμε πτυχίο χωρίς τα ουσιαστικά στοιχεία του, όταν ακόμα και με ένα ουσιαστικό πτυχίο έχουμε δυσκολίες στην αγορά εργασίας και όταν επιπρόσθετα το μέτωπο του αγώνα έχει μεταφερθεί στο μεταπτυχιακό ακόμα και στο μεταδιδακτορικό πεδίο;
Τι προτείνω; Να σταματήσουμε την απαράδεκτα συνεχή ενασχόληση με το σύστημα πρόσβασης με τη δημιουργία ενός τύπου Εθνικού Απολυτηρίου, που θα είναι για κάθε χρήση: εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, καριέρα στο εξωτερικό, στην αγορά εργασίας κλπ, όπως γίνεται στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Να αρχίσουμε τη συζήτηση για το περιεχόμενο της θεσμικής εκπαίδευσης, για την προαγωγή της παιδαγωγικής αντίληψης στο σχολείο, για την εισαγωγή καινοτομιών και μεταρρυθμίσεων σε έναν κόσμο που αλλάζει χρόνο με το χρόνο… Αλλά αυτά απαιτούν ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πρόταση. Και δεν νομίζω ότι υπάρχει.
Γι’ αυτό συνεχίζουμε να συζητάμε για το σύστημα πρόσβασης, για ένα τεχνικό ζήτημα, ένα «εξωτερικό» στοιχείο της εκπαίδευσης για να φτιάχνουμε «άσπρα – μαύρα» στερεότυπα, που στομώνουν την ερευνητική σκέψη και τον στοχασμό. Αλλά για να έχεις μακρόπνοο σχέδιο και μεταρρυθμιστική προοδευτική πρόταση για την εκπαίδευση είναι απαραίτητο να έχει πρόταση για την εθνική στρατηγική της χώρας οπότε…
