Απολογισμός ΙΕΠ 2015 – 2019
Το Διοικητικό Συμβούλιο που τον Νοέμβριο 2015 ανέλαβε την ευθύνη για την πορεία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (με πρόεδρο τον Γεράσιμο Κουζέλη, αντιπρόεδρο τον Παύλο Χαραμή και μέλη τους/τις Γεωργία Φέρμελη, Μαρία-Τατιάνα Σπανέλλη, Κώστα Βρατσάλη / Ελένη Τσίκιζα, Παναγιώτη Κανελλόπουλο / Αλιβίζο Σοφό, Κρυσταλλία Χαλκιά / Ιωάννη Ρουσσάκη) αποχωρεί πλέον μετά τον ορισμό νέου προέδρου και την κατ’ αυτόν τον τρόπο αποδοχή εκ μέρους της υπουργού της παραίτησης που το ΔΣ είχε θέσει στη διάθεσή της ήδη στις 17/7/19.
Ανατρέχοντας σε μια περίοδο αυξημένων προβλημάτων και απαιτήσεων, τόσο στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας όσο και ειδικά στη σχολική εκπαίδευση – συμπιεσμένη από την κρίση και τον ασφυκτικό κλοιό των εξωτερικών εποπτικών θεσμών -, η απερχόμενη διοίκηση του ΙΕΠ θέτει το έργο της στην κρίση της εκπαιδευτικής κοινότητας και της ελληνικής κοινωνίας. Έργο που κατά την άποψή μας είναι θετικό και μας κάνει να νιώθουμε περήφανοι.
Κοιτώντας πίσω τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια (Νοέμβριος 2015-Νοέμβριος 2019), εκτιμά πως συνέβαλε ουσιαστικά στην υπεράσπιση του ελληνικού σχολείου και των ανθρώπων του – μαθητών, μαθητριών και εκπαιδευτικών – απέναντι σε δυναμικές αποδιάρθρωσης και απαξίωσής του. Ορίζοντάς τις ως τις δύο κύριες έγνοιες του, προώθησε πολιτικές αφενός για την ενίσχυση της ποιότητας της εκπαίδευσης και αφετέρου για την πλήρη αξιοποίησή της από όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες: να εκπαιδευτούν όλοι και να εκπαιδευτούν καλά.
Αυτό σήμαινε για το απερχόμενο ΔΣ την εξασφάλιση των συνθηκών ενός σχολείου σύγχρονου και ενδιαφέροντος, τόπου συνεργασίας μαθητών και μαθητριών που απολαμβάνουν αυτά που μαθαίνουν και εκπαιδευτικών που χαίρονται τη δουλειά τους. Και με το πρωταρχικό μέλημα μιας εκπαίδευσης δημοκρατικής που διαπαιδαγωγεί δημοκράτες, στήριξε διαδικασίες, μεθόδους και επιλογές περιεχομένων που καλλιεργούν την προσωπική αυτονομία και κρίση μαζί με τη συνεργασία.
Έτσι στα τέσσερα χρόνια που πέρασαν το ΙΕΠ έθεσε ως προτεραιότητά του μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης, την προώθηση της ισότητας ευκαιριών και της κοινωνικής δικαιοσύνης, με έμφαση στις καινοτόμες διδακτικές μεθόδους, την εξασφάλιση σύγχρονων πολυμεσικών εκπαιδευτικών εργαλείων, την καλλιέργεια δημοκρατικών στάσεων, τον σεβασμό στην προσωπικότητα μαθητριών και μαθητών, τις γνωστικές απαιτήσεις του σύγχρονου κοινωνικού περιβάλλοντος, τις τεχνολογικές εξελίξεις και την αειφόρο ανάπτυξη.
Χαρακτηριστικές και κεντρικές πρωτοβουλίες από αυτή τη σκοπιά υπήρξαν:
- η στήριξη του ενιαίου τύπου ολοήμερου δημοτικού σχολείου και νηπιαγωγείου, ως άμεση εφαρμογή της αρχής της εξίσωσης των καλύτερων ευκαιριών και ως στοιχειώδης στήριξη της οικογένειας μέσα στην κρίση·
- ο ουσιαστικός «εξορθολογισμός της ύλης» όλων των τάξεων και όλων των αντικειμένων (αλλά και οι πρώτες αποφάσεις ουσιαστικής ανανέωσης των προγραμμάτων σπουδών της γενικής και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως και τα πρώτα βιβλία αυτών των προγραμμάτων με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το «Πολίτης και Δημοκρατία» της β’ Λυκείου) με έμφαση στην ουσία και όχι στην απομνημόνευση, στην κατανόηση και όχι στην εξεταστική ταξινόμηση·
- η άμεση στήριξη μαθητών και μαθητριών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, είτε λόγω αναγκών είτε λόγω συνθηκών, με την αξιοποίηση ειδικών υλικών, παράλληλης στήριξης, τάξεων υποδοχής, ειδικών ζωνών, διαφοροποιημένης διδασκαλίας και περιγραφικής αξιολόγησης·
- το άνοιγμα του προγράμματος και της καθημερινής ζωής του σχολείου με τη «θεματική εβδομάδα» που, αξιοποιώντας πολλαπλές πηγές και δίκτυα μάθησης και στηριγμένη στο αυθεντικό ενδιαφέρον μαθητών, μαθητριών και εκπαιδευτικών, δημιούργησε χώρους ενημέρωσης και συζήτησης για θέματα απαιτητικά όπως το σώμα, η ταυτότητα και το φύλο ή τα δικαιώματα και η σημερινή δημοκρατία·
- η εισαγωγή μεθοδολογίας για την εκπόνηση «δημιουργικών εργασιών» στο Γυμνάσιο και το Λύκειο·
- πιλοτικές δράσεις όπως εκείνες για τον εγγραμματισμό στις πρώτες σχολικές τάξεις, για την παιδαγωγική Φρενέ ή για την «τσάντα στο σχολείο»·
- η προώθηση μιας διαδικασίας συλλογικής αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου του σχολείου με πρωτοβουλία του συλλόγου διδασκόντων/διδασκουσών και με αποκλειστικό στόχο τη βελτίωσή του.
Ταυτόχρονα το ΙΕΠ προώθησε (με ανάλογη αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου) την εσωτερική δημοκρατική του οργάνωση καθώς και την επιστημονική-ερευνητική του συγκρότηση (το ΙΕΠ αποστέλλει στο Υπουργείο 2.000 περίπου εισηγήσεις κατ’ έτος), ενώ στήριξε μέτρα για τον εκπαιδευτικό διάλογο και τον κριτικό έλεγχο υφιστάμενων συνθηκών και προτεινόμενων μέτρων.
Στην ίδια λογική πρότεινε μέτρα δημοκρατικής και αποτελεσματικής λειτουργίας της σχολικής και εκπαιδευτικής κοινότητας (νέα διατάγματα για τον τρόπο λειτουργίας των δημοτικών σχολείων και των νηπιαγωγείων).
Ιδιαίτερη αξία είχαν για το ΔΣ του ΙΕΠ οι πρωτοβουλίες του για κατοχύρωση πλήρους αρχικής εκπαίδευσης και συστηματικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών (αν και τόσο η πρόταση για θεσμική κατοχύρωση της διδακτικής και παιδαγωγικής επάρκειας όσο και το εθνικό στρατηγικό σχέδιο επιμόρφωσης δεν έχουν εφαρμοστεί).
Το απερχόμενο ΔΣ θεωρεί σημαντικό επίτευγμα του ΙΕΠ την πλήρη ολοκλήρωση των συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προγραμμάτων της περιόδου 2007 – 2013 και την τακτοποίηση των οικονομικών τους εκκρεμοτήτων.
Θεωρεί επίσης εξαιρετικά θετική την πορεία υλοποίησης όλων των νέων ΕΣΠΑ καθώς και όλων των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που έχει αναλάβει ο φορέας.
Εκτιμά δε ότι η ολοκλήρωση της περιόδου ευθύνης του με πλήρως διευθετημένο και πιστοποιημένο από ορκωτούς λογιστές το σύνολο των οικονομικών του δραστηριοτήτων αποτελεί κρίσιμη συμβολή στο μέλλον του φορέα.
Ελπίζουμε πως το μέλλον αυτό θα είναι αντάξιο της δουλειάς που κάνουν τα στελέχη του Ινστιτούτου, εκπαιδευτικοί υψηλού επιστημονικού επιπέδου και ήθους, χάρη στο μεράκι και την προσφορά των οποίων τίποτα από τα παραπάνω δεν θα ήταν δυνατόν.
Τα μέλη του απερχόμενου ΔΣ, εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης και των τριών βαθμίδων, θα συνεχίσουμε να αξιώνουμε ποιοτική και δημοκρατική παιδεία για όλους και να αγωνιζόμαστε για αυτήν από άλλες θέσεις. Κάθε νέα πρωτοβουλία σε αυτή την κατεύθυνση θα μας βρει αρωγούς.
