Γράφει η Λαμπρινή Νικούδη
Την ώρα που σε διάφορες γωνιές του πλανήτη
εκπαιδευτικοί και μη προσπαθούν να «διατηρήσουν» το μάθημα των αρχαίων ελληνικών στα εκπαιδευτικά τους συστήματα, στη χώρα μας οι κλασικές σπουδές και μελέτες βρίσκονται σε μία περίοδο διαρκούς αμφισβήτησης και υποτίμησης.
Έτσι, καλούμαστε να αναλογιστούμε τη χρησιμότητα ή μη των αρχαίων ελληνικών τόσο στη μέση εκπαίδευση όσο και στην καθημερινότητα μας.
Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν
πως τα αρχαία ελληνικά δεν χρειάζεται να διδάσκονται στα σχολεία. Άλλοι υποστηρίζουν πως θα πρέπει τουλάχιστον να μειωθούν οι διδακτικές ώρες του μαθήματος. Ίσως το συχνότερο επιχείρημα τους βασίζεται στην άποψη πως τα αρχαία ελληνικά είναι μια «νεκρή γλώσσα».
Πώς γίνεται όμως μια γλώσσα που παράγει συνεχώς την αναγνωστική εμπειρία στους μαθητές, που το έχουν τόσο πολύ ανάγκη, μέσα από το εύρος των κειμένων της να χαρακτηρισθεί νεκρή; Έχει τόση σημασία πως δεν τη μιλάει κανείς στον κόσμο και δεν τη γράφει πια κανείς; Ίσως και όχι.
Ο στόχος της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών
δεν είναι να μάθει το παιδί να τα μιλάει αποστηθίζοντας τη γραμματική και το συντακτικό, μαθαίνοντας απ’έξω τύπους και κανόνες. Ο ουσιαστικότερος σκοπός είναι να φτάσει στο σημείο να εξοικειωθεί τόσο ώστε να μπορεί να έχει αναγνωστική εμπειρία. Δεν είναι να μάθει «νεράκι» τον παρακείμενο του εκάστοτε ρήματος, αλλά να είναι σε θέση να μπορεί να τον αναγνωρίσει όταν τον συναντήσει σε κάποιο κείμενο.
Η παραγκώνιση και αμφισβήτηση των αρχαίων ελληνικών είναι πολιτισμικό πρόβλημα. Διότι, ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός αποτελεί την κοιτίδα του ευρωπαϊκού, ο οποίος βασίστηκε στον πρώτο για να αναπτυχθεί.
Για να αντιληφθούμε τη διαχρονική αξία των αρχαίων ελληνικών
πρέπει να τονίσουμε πως θεμελίωσαν τον πνευματικό πολιτισμό της Ευρώπης, και αποτέλεσαν από την Αναγέννηση και μετά τα πρότυπα, με βάση τα οποία αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε η ευρωπαϊκή λογοτεχνία, αλλά και ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός.
Σχετικά με την αναγκαιότητα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, αναφέρω ενδεικτικά ορισμένους λόγους:
- Η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να αποκτήσουν βαθύτερη γνώση της νεοελληνικής, να κατανοήσουν τη διαχρονική και νομοτελειακή εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας καθώς παράλληλα παρακολουθούν τη διεργασία, διαμέσου της οποίας παράγονται νέες λέξεις από ρίζες των αρχαίων ελληνικών.
- Οι περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν πλήθος αρχαίων ελληνικών και λατινικών λέξεων, έτσι οι Έλληνες μαθητές που μαθαίνουν κάποιες άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν αυτό το σημαντικό πλεονέκτημα. Δηλαδή, τους βοηθάει και στην ευκολότερη εκμάθηση άλλων γλωσσών, πέρα της νεοελληνικής.
- Η εξοικείωση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της εθνικής τους συνείδησης, της ταυτότητας, η οποία δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς την ενεργό γνώση του παρελθόντος. Ο κάθε λαός καλό θα είναι να γνωρίζει το παρελθόν του για να εξελίξει το μέλλον του.
- Ο αρχαίος πολιτισμόςαναπτύσσει την κριτική σκέψη των μαθητών: καθώς τους φέρνει σε επαφή με έναν «άλλο» πολιτισμό και κόσμο, και με την τριβή μαζί του, οδηγούνται στην αυτογνωσία και αυτοσυνειδησία. Γιατί τίποτε δεν ορίζεται πραγματικά, παρά εκ του αντιθέτου. Είναι γι’ αυτό που ο ελληνισμός χρησιμοποιήθηκε ως η λυδία λίθος για όλες τις μορφές ευρωπαϊκής εκπαίδευσης.
- Μαθαίνουν και εξοικειώνονται με άλλες κεντρικές αξίες του αρχαιοελληνικού πολιτισμού – όπως ο ανθρωπισμός, η πολιτική η ελευθερία, η δημοκρατία, ο κριτικός στοχασμός – που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα και δεν έχασαν ποτέ τη σημαντική θέση τους.
Το ελληνικό πνεύμα παραμένει ακόμη και σήμερα μια παγκόσμια αξία,
καθώς μόνο αυτό θεμελιώνεται πάνω στον άνθρωπο καθεαυτό (δηλαδή στον άνθρωπο αυτοπροσδιοριζόμενο, και όχι ετεροπροσδιοριζόμενο). Κατά συνέπεια, δεν είναι ακραίος ο ισχυρισμός ότι ο ελληνισμός και η ελληνικότητα αφορούν και αγγίζουν όλους τους ανθρώπους πάνω στη γη και αξίζει να μελετώνται, ως πηγή έμπνευσης για να κάνουμε καλύτερο, σοφότερο και πιο ανθρώπινο το παρόν αλλά και το μέλλον μας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση.
Πηγή εικόνας: espressonews.gr
