Νεοελληνική Γλώσσα Γ´ Γυμνασίου: 4η Ενότητα-Η Ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος (Κριτήριο αξιολόγησης)

Κείμενο: Η Ευρωπαϊκή  ταυτότητα του μέλλοντος.

Είναι σημαντική προϋπόθεση για τη δημοκρατία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης η καλλιέργεια της ευρωπαϊκής ταυτότητας δίπλα στις εθνικές ταυτότητες των πολιτών σε όλες τις χώρες-μέλη. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι τα έθνη, κράτη-μέλη της Ένωσης, δεν είναι ίσα ούτε πληθυσμιακά ούτε σε έκταση γεωγραφική ούτε ακόμα περισσότερο οικονομικά και στρατηγικά. Την Ένωση, άρα, παραμονεύει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε ολιγαρχία των ισχυρότερων χωρών της, μολονότι είναι συγχρόνως σπουδαία πρόκληση το όνειρο της Ευρώπης των λαών.

Ο μακρύς και δύσκολος δρόμος της ισότητας και της δημοκρατίας για την πραγματοποίηση του ονείρου μιας Ευρώπης των λαών απαιτεί (όπως όλα περίπου τα ζητήματα) πάλη στο ευρωπαϊκό πεδίο των ιδεών και συμμαχίες για την επίτευξή του. Ανάμεσα σε πολλά άλλα ζητήματα, μια μεγάλη μάχη ιδεών, που πρέπει να δοθεί, αφορά τα πολιτισμικά πρότυπα, την αξιολόγηση των πολιτισμών και τον προσδιορισμό της ευρωπαϊκής ταυτότητας που θέλουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να καλλιεργήσουν δίπλα στις εθνικές ταυτότητες των νέων γενεών.

Τα πολιτισμικά πρότυπα, η αξιολόγηση των πολιτισμών και ο προσδιορισμός της ευρωπαϊκής ταυτότητας αντιμετωπίζονται από τους θεσμούς της Ένωσης σαν δεδομένες πραγματικότητες, που, άρα, πρέπει μόνο να γίνουν αντικείμενα υπεράσπισης και διάδοσης για να τις οικειοποιηθούν οι νέες γενιές. Δεν είναι καθόλου δεδομένη η ευρωπαϊκή (δηλαδή διεθνική) συναίνεση στο τι σημαίνει ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος ούτε ποια είναι η ευρωπαϊκή κουλτούρα που πρέπει να καλλιεργήσουμε δίπλα στην εθνική ταυτότητα και κουλτούρα των νέων γενεών.

Πρώτα πρώτα, η ευρωπαϊκή κουλτούρα έχει παράδοση και ιστορία που μέρος της πρέπει να διαφυλάξουν οι χώρες-μέλη και μέρος της πρέπει να κρίνουν και να ξεπεράσουν, με στόχο τη δημοκρατία και την ενότητα μέσα στην ισότητα. Η ευρωπαϊκή κουλτούρα δεν περιέχει μόνο την αποδοχή της κλασικής αρχαιότητας, τη διαφωτιστική κληρονομιά και τις δημοκρατικές αξίες της γαλλικής επανάστασης. Έχει ακόμα διαμορφώσει, μέσα από την ιστορία της, ιδεολογίες ανταγωνιστικές και ρατσιστικές, που δικαιώνουν τον έλεγχο εδαφών και την κυριαρχία πάνω σε άλλους λαούς, την ταξινόμηση λαών και πολιτισμών, την κυριαρχία των ολίγων.

Αυτές οι αυταρχικές ιδεολογίες, προϊόν του παρελθόντος των επεκτατισμών και της αποικιοκρατίας, στηρίζουν τον ισχυρότατο στην Ευρώπη ιδεολογικό μύθο για τη δήθεν ανωτερότητα των δυτικών και βόρειων Ευρωπαίων και την παράλληλη πολιτισμική «κατωτερότητα» όσων ανήκουν τόσο στην «Ανατολή» (με τη γεωγραφική, αλλά και πολιτική σημασία του όρου), όσο και στον Νότο (με την οικονομική, εκτός από γεωγραφική του, σημασία). Η βαθιά συντηρητική ιδεολογία, που αποδίδει αξία στον Βορρά και υποτιμάει τον Νότο, που βλέπει ανωτερότητα στη Δύση και κατωτερότητα στην Ανατολή, έχει γεννηθεί και διαδοθεί από τον επεκτατισμό και την οικονομική λεηλασία άλλων λαών, είναι ιδεολογία του αιώνα της αποικιοκρατίας. […]

Φραγκουδάκη Άννα, Τα Νέα (διασκευή)

Θέμα 1^ο

α) Να αποδώσετε συνοπτικά και χωρίς δικά σας σχόλια το περιεχόμενο των δύο τελευταίων παραγράφων («Πρώτα πρώτα… της αποικιοκρατίας.») του κειμένου (50-60 λέξεις)

β) Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε το χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο.

1. Απαραίτητη προϋπόθεση για το μέλλον της Ευρώπης είναι η παράλληλη καλλιέργεια της ευρωπαϊκής ταυτότητας και των εθνικών ταυτοτήτων.
2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν απειλείται από κανενός είδους ολιγαρχία.
3. Η ευρωπαϊκή κουλτούρα δεν έχει μόνο θετικές αλλά και αρνητικές εκδηλώσεις.
4. Στις αυταρχικές ιδεολογίες στηρίζεται ο ιδεολογικός μύθος για τη δήθεν ανωτερότητα της «Ανατολής» και την παράλληλη πολιτισμική «κατωτερότητα» των δυτικών και βόρειων Ευρωπαίων.
5. Υπάρχει συναίνεση για το περιεχόμενο της ευρωπαϊκής ταυτότητας του μέλλοντος.

Θέμα 2ο

α) Να βρείτε τη δομή της πρώτης παραγράφου του κειμένου («Είναι σημαντική …. των λαών.») και ένα τρόπο ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου του κειμένου («Ο μακρύς… των νέων γενεών. »)

β) Στα παρακάτω παραδείγματα να εντοπίσετε αν έχουμε κυριολεξία ή μεταφορά:

• η καλλιέργεια της ευρωπαϊκής ταυτότητας
• Ο μακρύς και δύσκολος δρόμος της ισότητας και της δημοκρατίας
• Η βαθιά συντηρητική ιδεολογία

γ) σημαντική, ισχυρότερων, ισότητας, αυταρχικές, ανωτερότητα. Να γράψετε τα αντώνυμα των παραπάνω λέξεων.

δ) αξιολόγηση, κυριαρχία. Να δημιουργήσετε προτάσεις με τις παραπάνω λέξεις.

Θέμα 3ο (Παραγωγή λόγου)

Σε ένα άρθρο σας που θα δημοσιευθεί στο ιστολόγιο του σχολείου σας να αναφερθείτε στα κυριότερα οφέλη που αποκομίζει η χώρας μας ως μέλος της Ενωμένης Ευρώπης καθώς και στους ενδεχόμενους κινδύνους (350 περίπου λέξεις).