Γράφει η Νικολέτα Θάνου
Ζούμε σε μια χώρα που έχει χάσει τον προσανατολισμό της στην εκπαίδευση. Σε μια χώρα όπου οι έννοιες Παιδεία – Εκπαίδευση χρήζουν άμεσης αναθεώρησης και επαναπροσδιορισμού σε μία βάση περισσότερο ανθρωπιστική και λιγότερο ωφελιμιστική. Αποτελούν έννοιες που έχουν εκφυλιστεί, ποδοπατηθεί και υπεραναλυθεί όσο καμία άλλη. Μιλάμε για ένα χρόνιο νόσημα – πρόβλημα που δεν προβλέπεται άμεσα τουλάχιστον να οδηγηθεί στη θεραπεία του, γιατί πάντα η οποιαδήποτε αλλαγή θα ξενίζει, πάντα κάποιος θιγμένος εριστικός συνδικαλιστής θα αντιδρά, πάντα η μαθησιακή διαδικασία και ο μαθητής θα είναι τα μεγάλα θύματα και οπωσδήποτε πάντα κανείς εκπαιδευτικός της δημόσιας εκπαίδευσης δεν θα είναι αρκούντως προσγειωμένος ή μάλλον ειλικρινά διατεθειμένος να παραδεχτεί το προφανές: Ότι οι ίδιοι οι μαθητές, το καλό των οποίων επικαλούνται στο σύνολό τους τα εκπαιδευτικά στελέχη, έχουν χάσει πλέον την εμπιστοσύνη τους σ’ αυτό το σηψαιμικό σύστημα, που αγωνίζεται να επιβιώσει μέσα από τη λαίλαπα των καταχραστών της δύναμης που τους προσφέρει ο εκπαιδευτικός θώκος. Μόνο που αυτός ο θώκος από τα αρχαία χρόνια είχε εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό, πιο ανθρωποκεντρικό θα έλεγα (με την έννοια της ηθικής ολοκλήρωσης, της διαμόρφωσης πολιτικής σκέψης και της συναισθηματικής και ψυχικής αγωγής) και όχι τόσο χρησιμοθηρικό. Αλλά αυτά στις κοινωνίες του σήμερα αποτελούν ψιλά γράμματα και τον ξέχειλο ανθρωπισμό μας τον έχουμε εξαντλήσει απέναντι στους αλλοδαπούς, ενώ το μέλλον των δικών μας παιδιών το υποθηκεύουμε με το χειρότερο τρόπο επιτρέποντας τους ολετήρες της δημόσιας εκπαίδευσης να εξακολουθούν να ασελγούν πάνω στο ρημαγμένο κουφάρι της, χωρίς να εστιάζουμε στο βασικό ζητούμενο που είναι η επαναφορά της κλασικής παιδείας στις σχολικές αίθουσες, η απουσία της οποίας έχει στερήσει από τους μαθητές τις βασικότερες δεξιότητες: αυτές του σκέπτεσθαι, του λέγειν, του γράφειν και του συναισθάνεσθαι.
Μερικές φορές φρονώ πως επιβάλλεται να κοιτάζουμε την αλήθεια κατάματα ακόμη κι αν αυτό είναι οδυνηρό, επώδυνο, μειωτικό.. πείτε το όπως θέλετε. Δημόσια εκπαίδευση με όλο το βάρος και τη σημασία της έννοιας έχει πάψει να υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Αισθάνομαι ότι κυβερνώντες και διδάσκοντες βρίσκονται μακράν της παιδευτικής λειτουργίας του σχολείου , με τους πρώτους να εστιάζουν στην απόκτηση δεξιοτήτων και τη χρήση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας σε μια εκπαίδευση με διαλυμένες δομές και με τους δεύτερους να έχουν απολέσει αυτήν την τιμητική ιδιότητα, του αξιοσέβαστου φορέα της γνώσης εισπράττοντας τα τελευταία χρόνια μόνο βία και απαξίωση… Ίσως οι σύγχρονες συνθήκες να έχουν κουράσει τον εκπαιδευτικό, ίσως να αδυνατεί πλέον να εμπνεύσει, ίσως η αίσθηση ότι για την επιτυχία των μαθητών στις πανελλήνιες δεν εισπράττει την αναμενόμενη και πολυπόθητη ευγνωμοσύνη, εφόσον η επιτυχία πιστώνεται πλέον στο φροντιστήριο… Οπότε τι απομένει; Η αναστολή κάθε δημιουργικής διάθεσης του εκπαιδευτικού, εφόσον πέφτει στο κενό, η γκρίνια του για την οικονομική εξαθλίωση – λες και μόνο ο εκπαιδευτικός κλάδος δοκιμάζεται – για τις εκάστοτε αλλαγές που ποτέ – μα ποτέ – δεν ικανοποιούν, και το σημαντικότερο, η κοντόφθαλμη αντιμετώπιση ενός προβλήματος που όλοι οφείλουν να αναρωτηθούν γιατί δεν επιλύεται τόσα χρόνια από την Πολιτεία. Μήπως γιατί κάποιοι δεν το επιτρέπουν; Μήπως η έξωθεν και έσωθεν χειραγώγηση κατακερματίζει τον εκπαιδευτικό θεσμό αλλοιώνοντας το ρόλο του; Μήπως το χώρο της εκπαίδευσης τον λυμαίνονται οι λίγοι, οργίλοι και αψίκοροι, που κατατρύχονται από ένα παρωχημένο εξουσιαστικό σύνδρομο το οποίο παραπέμπει σε άλλες εποχές; Αναμφίβολα το πρόβλημα έχει πάψει εδώ και χρόνια να είναι ακραιφνώς εκπαιδευτικό και έχει φορτιστεί με πρόσημο πολιτικό.
Οι εποχές που διάγουμε είναι δύσκολες και οφείλουμε να νερώσουμε όλοι το κρασί μας λειτουργώντας δημιουργικά και όχι διχαστικά. Οι καιροί ου μενετοί. Οφείλουμε να τολμήσουμε ακόμη κι αν αποτύχουμε, από το να είμαστε καταδικασμένοι στην οπισθοδρόμηση και η κατάσταση να κακοφορμίζει. Στον εκπαιδευτικό κλάδο έχει επέλθει κορεσμός και κούραση. Η συνεχόμενη οικονομική κρίση έχει εξαντλήσει, αλλά η προσπάθεια δεν πρέπει να εξαντλείται ποτέ, έστω και με λιγότερα μέσα, έστω και με μειωμένες δυνάμεις ή δυναμικό. Εξάλλου, αυτό δεν επιβραβεύουμε πρωτίστως στους μαθητές μας, την προσπάθεια; Υπάρχουν τρόποι, αρκεί να υπάρχει θέληση. Και αυτό, γιατί ο απώτερος στόχος είναι να παταχθεί όλη αυτή η παραφροσύνη της ασυνεννοησίας, να ανοιχτούν ουσιαστικοί δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στην Πολιτεία και την εκπαιδευτική κοινότητα για μια μαθησιακή διαδικασία που θα μορφώνει και δε θα αλλοτριώνει, ο δάσκαλος να επανακτήσει την απολεσθείσα αξιοπρέπειά του και μακροπρόθεσμα να υλοποιηθεί αυτό το δυσπρόσιτο πλέον όραμα : να θεραπευτεί ο μεγάλος ασθενής, η εκπαίδευση.
