Του Νίκου Τσούλια
Ως πρόεδρος της ΟΛΜΕ
Το εκπαιδευτικό κίνημα στις σημερινές εποχές έχει έναν βασικό πολιτικό-ιδεολογικό στόχο, να αγωνιστεί για να μετεξελιχθεί η σημερινή οικονομία της πληροφορίας σε κοινωνία της γνώσης και της μάθησης. Και αυτό μπορεί να γίνει, κατά τη γνώμη μου, με τη διαμόρφωση ορισμένων συνθηκών:
α) Το εκπαιδευτικό κίνημα δεν μπορεί να προκαλέσει δημοκρατικές αλλαγές αν δεν συνδεθεί με ευρύτερα κοινωνικά κινήματα, αν δεν εκφράσει ουσιαστικές αγωνίες των λαϊκών στρωμάτων, αν δεν αποκτήσει δυναμική μορφωτικού κινήματος. Και αυτή η δυναμική δεν έχει καμιά σχέση με τα συνηθισμένα «μετωπικά» σχήματα κορυφής, με τις παρεμβάσεις που εξαντλούνται στα επιμέρους στοιχεία της εκπαιδευτικής λειτουργίας. Η συμπύκνωση των σημερινών μαθησιακών τάσεων σε μορφωτικούς και πολιτισμικούς ομίλους, σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, είναι προϋπόθεση για να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν ευρείες κοινωνικές δυναμικές με στόχο την πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου. Και εδώ βαρύνουσα σημασία έχει το σύστημα αξιών που προάγουμε. Γιατί οι εκπαιδευτικοί, ως παιδαγωγοί, είναι (ή πρέπει να είναι) κυρίως διανοούμενοι και πρέπει να καλλιεργούν την πνευματικότητα του νέου. Η ίδια η ουσία της παιδείας είναι σε ευθεία αντιπαράθεση με την γενικευμένη υποκουλτούρα του καταναλωτισμού, της εμπορευματοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού, που υπονομεύουν όχι μόνο την ποιότητα ζωής αλλά και το ίδιο το νόημά της.
β) Το εκπαιδευτικό κίνημα στη σημερινή συγκυρία των ευρέων ανακατατάξεων δεν μπορεί παρά να έχει μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα, να παρεμβαίνει στις αλλαγές, δίνοντας τη δική του πρόταση προοπτικής. Δεν μπορεί να δίνει μάχες intra muros. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να θεωρείται προοδευτική άποψη (!) η αντίληψη «καμιά αξιολόγηση στο σχολείο». Γιατί και αυτό διατυπώνεται στις ημέρες μας!! Το «ναι στην αξιολόγηση» δεν προκύπτει μόνο από μια ευρεία κοινωνική και πολιτική νοοτροπία. Υπήρχε και υπάρχει ως βασικό στοιχείο της παιδαγωγικής πράξης, ως χαρακτηριστικό των εκπαιδευτικών που έχουν «ανοιχτή» σκέψη και έμπρακτη αγωνία για να κάνουν διαρκώς καλύτερο το σχολείο. Οι άγονες συγκρούσεις χωρίς ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ κάποιων επιμέρους συμφερόντων δεν αφορούν την κοινωνία, είναι χαρακτηριστικό δράσης περιχαρακωμένων πολιτικών αντιλήψεων και πάντως δεν έχουν σχέση με καμιά μορφωτική δυναμική.
γ) Το εκπαιδευτικό κίνημα πρέπει να είναι αποτελεσματικό και δημιουργικό. Η έννοια της διεκδίκησης για να έχει νόημα, πρέπει να δίνει λύσεις στα μικρά και στα μεγάλα προβλήματα του σχολείου και των εκπαιδευτικών. Με αυτόν τον τρόπο εμπνέεις. Οι παρεμβάσεις μας στις πρόσφατες ρυθμίσεις του ασφαλιστικού – συνταξιοδοτικού αιτήματος των καθηγητών και του «ανοίγματος» του συστήματος των διορισμών στους αναπληρωτές δίνουν πνοή εμπιστοσύνης στους συνδικαλιστικούς μας θεσμούς… Οι μεγαλόσχημες διακηρύξεις, οι οποίες συνήθως δεν έχουν κανένα περιεχόμενο, ανήκουν στην πρώιμη φάση του συνδικαλιστικού κινήματος.
Το εκπαιδευτικό κίνημα μπορεί να αποτελέσει πολιτική και ιδεολογική έκφραση των σύγχρονων ανανεωτικών κοινωνικών στρωμάτων. Ακριβώς γιατί οι ανασυντάξεις των σημερινών εποχών της γνώσης διαμορφώνουν άλλη σχέση της εκπαίδευσης με την οικονομία και τον πολιτισμό. Η κοινωνική πλειοψηφία στη χώρα μας έχει μεταρρυθμιστική δυναμική. Σε αυτή τη δυναμική θα συνδέσει το εκπαιδευτικό κίνημα με το πάθος για τη γνώση, το γοητευτικό παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου, την προσήλωση του ανθρώπου στις ανθρωπιστικές αξίες. Στο χώρο της παιδείας, άλλωστε, δεν διαδραματίζεται διαχρονικά ένα κρίσιμο μέρος της χειραφέτησης του ίδιου του ανθρώπου;
Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα
«ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ», 15 Ιουνίου 2002
