Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Λυκείου: Τράπεζα θεμάτων – Αποδελτίωση 2ου θέματος(Θεματική ενότητα: Διάλογος)

Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Λυκείου: Τράπεζα θεμάτων – Αποδελτίωση 2ου θέματος(Θεματική ενότητα: Διάλογος)

1. 1. Στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 ο συγγραφέας καταλήγει σε ένα συμπέρασμα. Ποιο είναι αυτό και από ποιες λογικές σκέψεις απορρέει;

    

   Από τα πιο αντιπαραγωγικά για τον διάλογο πράγματα είναι όταν λέγονται ανακρίβειες και χονδροειδή ψεύδη είτε ασυνείδητα, είτε, ακόμη χειρότερα, εν γνώσει και προκαλούν τέτοια εντύπωση, ώστε φαντάζουν αδιάψευστες αλήθειες. Έτσι, όταν το κοινό εκπαιδεύεται για χρόνια σε αυτόν τον τρόπο αντιπαράθεσης, είναι σχεδόν νομοτελειακό ότι θα αναπαράγει αυτό το μοντέλο απέναντι σε πολλά ζητήματα με την ίδια ισοπεδωτική στάση. Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται, τόσο στους μεγάλους, όσο και στα παιδιά, μια κουλτούρα που είναι αντι-διαλογική και μια πεποίθηση πως κάθε φορά η συζήτηση-αντιπαράθεση θα γίνεται με όρους εντυπωσιασμού, με επιθετική ρητορική και δογματικές απόψεις.[…]

   (Η κουλτούρα του διαλόγου, 14440)

    

   Απάντηση

   Συμπέρασμα: Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται, τόσο στους μεγάλους, όσο και στα παιδιά, μια κουλτούρα που είναι αντι-διαλογική και μια πεποίθηση πως κάθε φορά η συζήτηση-αντιπαράθεση θα γίνεται με όρους εντυπωσιασμού, με επιθετική ρητορική και δογματικές απόψεις.

   Λογικές σκέψεις: α) όταν λέγονται ανακρίβειες και χονδροειδή ψεύδη…ώστε φαντάζουν αδιάψευστες αλήθειες.

   β) όταν το κοινό εκπαιδεύεται για χρόνια σε αυτόν τον τρόπο αντιπαράθεσης …θα αναπαράγει αυτό το μοντέλο απέναντι σε πολλά ζητήματα με την ίδια ισοπεδωτική στάση.

    

   2. Να επιλέξεις τη σωστή απάντηση σε καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις, οι οποίες βασίζονται στο Κείμενο 1 (μια μόνο από τις τέσσερις προτεινόμενες απαντήσεις είναι σε κάθε περίπτωση ορθή):

   1.«όταν το κοινό εκπαιδεύεται για χρόνια σε αυτόν τον τρόπο αντιπαράθεσης» (παράγραφος 2) στη φράση η λέξη «αντιπαράθεσης» στο παραπάνω γλωσσικό περιβάλλον έχει ως συνώνυμή της τη λέξη:

   α. συνεννόησης

   β. διένεξης

   γ. αντιδικίας

   δ. διαφωνίας

   2.«Πολλές φορές η ικανότητα κριτικής τους εξαντλείται στη συμπεριφορά των νέων ανθρώπων» (παράγραφος 4): στη φράση «εξαντλείται» η λέξη στο παραπάνω γλωσσικό περιβάλλον έχει ως συνώνυμή της τη λέξη:

   α. αξιοποιείται

   β. εντοπίζεται

   γ. περιορίζεται

   δ. επικεντρώνεται

   3. Η ρητορική ερώτηση «Οπότε, πώς κατηγορείς τους νέους για κάτι που δεν έχουν διδαχθεί;»(παράγραφος 4):

   α. στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των γονιών

   β. αποσκοπεί στον προβληματισμό του αποδέκτη του κειμένου

   γ. εκφράζει την απορία του πομπού για τη συμπεριφορά των γονιών

   δ. προσδίδει ζωντάνια και παραστατικότητα

   4.Στην πρόταση «εγώ τα ξέρω όλα, εσύ δεν ξέρεις τίποτε» (παράγραφος 5) πρόθεση του λέγοντος είναι να:

   α. αποδοκιμάσει τον αποδέκτη του μηνύματος

   β. επικρίνει τον αποδέκτη του μηνύματος

   γ. ειρωνευτεί τον αποδέκτη του μηνύματος

   δ. υποβιβάσει/μειώσει τον αποδέκτη του μηνύματος

   5.Η επιλογή «Δεν είναι φράση που την λες πάνω στα νεύρα σου» (παράγραφος 5) από τον συντάκτη του κειμένου παραπέμπει:

   α. στη γλώσσα των νέων

   β. στον προφορικό λόγο

   γ. στον γραπτό λόγο

   δ. σε ειδικό λεξιλόγιο

   (Η κουλτούρα του διαλόγου, 14440)

   Απάντηση

   1. β

   2.δ

   3.γ

   4.γ

   5.β

    

   3. Στην 3η παράγραφο του κειμένου 1 η αρθρογράφος διατυπώνει ορισμένα ερωτήματα. Να εξηγήσεις με ποιον τρόπο συμβάλλουν στη σύνδεση των νοημάτων του κειμένου.

    

   Έχουμε στα αλήθεια πολλά να πούμε; Τι τάξεως θέματα μάς ενδιαφέρει να συζητήσουμε; Ας μιλήσουμε, που λέει και η διαφήμιση, αλλά γιατί και πώς; Ζούμε στην πιο επικοινωνιακή εποχή και κατά παράδοξο τρόπο η επικοινωνία είναι πιο ρηχή από ποτέ.

   (Αντηχήσεις, 14444)

   Απάντηση

   Η συντάκτρια του Κειμένου 1 χρησιμοποιεί ερωτήματα στην τρίτη παράγραφο (Έχουμε στα αλήθεια πολλά να πούμε; Τι τάξεως θέματα μάς ενδιαφέρει να συζητήσουμε; Ας μιλήσουμε, που λέει και η διαφήμιση, αλλά γιατί και πώς;). Πρόκειται για ευθέα ερωτήματα, που κάνουν το λόγο πιο άμεσο, προσελκύουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς νιώθει πως απευθύνονται σε εκείνον. Στο σημείο που τίθενται τα ερωτήματα ενισχύουν τη συνοχή του κειμένου, γιατί αποτελούν το έναυσμα, για να δώσει στη συνέχεια η συντάκτρια τις απαντήσεις και τη θέση της για το ζήτημα (Η παράγραφος με τα ερωτήματα λειτουργεί ως μεταβατική. Από τις παρατηρήσεις της συντάκτριας για την καθημερινή ζωή στη 2η παράγραφο τα ερωτήματα βοηθούν στη μετάβαση σε ένα προσωπικό της βίωμα).

    

   4. Το ύφος λόγου της αρθρογράφου στο μεγαλύτερο μέρος της 5ης παραγράφου του Κειμένου 1 («Υπάρχει άραγε μέσα στην τόση επιστημοσύνη… καλύτερες «επικοινωνιακές μέρες»;) είναι ειρωνικό. Να εντοπίσεις δύο λέξεις ή φράσεις και ένα σημείο στίξης που διευκολύνουν την πρόθεσή της.

   Υπάρχει άραγε μέσα στην τόση επιστημοσύνη κάποιος τρόπος να επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, να ανταλλάσσουν ιδέες που δεν είναι κακέκτυπο τηλεοπτικών διαλόγων; Το γεγονός ότι στο δρόμο οι περαστικοί διατυπώνουν ιδέες δημοσίως χωρίς να ντρέπονται πια το μικρόφωνο, χωρίς να φοβούνται την κάμερα, με απίστευτη άνεση, αυτοπεποίθηση, εξοικείωση υπόσχεται και καλύτερες «επικοινωνιακές μέρες»; Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Τα «πολλά» που έχουμε να πούμε καταχωνιάζονται ακόμη πιο βαθιά, ενώ τα λίγα και τα επαναλαμβανόμενα επιπλέουν.

   (Αντηχήσεις, 14444)

   Απάντηση

   Το σημείο στίξης που επαναλαμβάνεται στην 5η παράγραφο και συμβάλλει στη δημιουργία ειρωνικού ύφους είναι το ερωτηματικό. Η συντάκτρια διατυπώνει δύο ερωτήματα (που απαντώνται αμέσως μετά), με τα οποία διατυπώνει τη θέση της για την κακή ποιότητα της σύγχρονης επικοινωνίας. Οι φράσεις «τόση επιστημοσύνη» και «κακέκτυπο τηλεοπτικών διαλόγων» φανερώνουν συναισθηματική φόρτιση και ειρωνεία, εφόσον, κατά τη συντάκτρια, επιφανειακά επιδεικνύουμε γνώσεις και στην πραγματικότητα μιμούμαστε τηλεοπτικές συζητήσεις.

    

   5. Το Κείμενο 1 αποτελείται δομικά από δύο θεματικές ενότητες. Η πρώτη εκτείνεται στις 3 πρώτες παραγράφους και η δεύτερη στις υπόλοιπες δύο. Να δώσεις έναν τίτλο για καθεμία θεματική ενότητα του κειμένου και να εξηγήσεις πώς συνδέονται μεταξύ τους νοηματικά.

   Απάντηση

   Πρώτη θεματική ενότητα: Τα χαρακτηριστικά/ οι προϋποθέσεις του διαλόγου- Τα ζητούμενα στο διάλογο

   • Δεύτερη θεματική ενότητα: Ο δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα της κρίσης (την εποχή κατά την οποία γράφτηκε το κείμενο)
   • Νοηματική σχέση: Στην πρώτη ενότητα παρατίθενται οι βασικές αρχές του διαλόγου διαχρονικά, με στόχο, στη δεύτερη ενότητα, να ελεγχθεί/ διαπιστωθεί σε ποιο βαθμό ισχύουν

    

   6. Ας πάμε λίγο πίσω κι ας δούμε την πηγή αυτής της «εφεύρεσης» του Πρωταγόρα. (3^η παράγραφος)

   Επειδή πάνω στο αξίωμα αυτό στηρίζεται η δημοκρατία, ας προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τα παραπάνω στην εποχή μας (4^η παράγραφος)

   Στα υπογραμμισμένα σημεία από την αρχή της 3ης και της 4ης παραγράφου του Κειμένου 1 ο συντάκτης προβαίνει σε δύο γλωσσικές επιλογές. Ποιες είναι αυτές; Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σου, το υφολογικό αποτέλεσμα που προκύπτει με αυτές τις επιλογές;

   (Ο διάλογος στην Ελλάδα, 14468)

   Απάντηση

   Προτροπή/προτρεπτική υποτακτική (ας…) και α´ πληθυντικό πρόσωπο

   • Με τη χρήση τους το ύφος καθίσταται πιο οικείο. Ο συγγραφέας φανερώνει τη διάθεσή του να επικοινωνήσει με πιο άμεσο τρόπο με τον αναγνώστη του.

   Εκφράζει μια καθολικότητα στο νόημα, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει τον δέκτη.

    

   7. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται στην 1η παράγραφο του Κειμένου 1 η θέση πως η επικοινωνία είναι μια ζωτικής σημασίας πραγματικότητα;

   Η καθημερινή επικοινωνία είτε αναπτύσσεται μέσα στο χώρο της οικογένειας είτε μέσα στο χώρο της εργασίας, σε οποιοδήποτε περιβάλλον και αν αυτή διεξάγεται, διαμορφώνει ένα ευρύ πλέγμα σχέσεων, το οποίο, με τη σειρά του, συμβάλλει καταλυτικά στη διαμόρφωση ενός νέου πλέγματος σχέσεων κ.ο.κ. Κατά συνέπεια, η διαρκής διαμόρφωση και ανάπτυξη νέων πλεγμάτων σχέσεων καθιστούν την επικοινωνία μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία και παράλληλα μια ζωτικής σημασίας πραγματικότητα, χωρίς την οποία δε θα μπορούσαν να προαχθούν και να ευδοκιμήσουν ούτε οι ανθρώπινες σχέσεις ούτε καν και η στοιχειώδης ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών. Για να ειπωθεί αυτό με πιο απλά λόγια, χωρίς επικοινωνία, παραδείγματος χάριν, τα ζευγάρια δε θα μπορούσαν να συνάψουν οικογενειακές σχέσεις, οι εργοδότες δεν θα μπορούσαν να βρουν εργαζόμενους για τις δουλειές τους, η εκπαιδευτική διαδικασία δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κ.λπ.

   (Ο ρόλος της επικοινωνίας στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων, 14797)

    

   Απάντηση

   Ο βασικός τρόπος ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου είναι το αίτιο και αποτέλεσμα, διότι ως αίτιο τίθεται η ανάπτυξη της επικοινωνίας και ως αποτέλεσμα η δημιουργία ενός νέου πλέγματος σχέσεων […] χωρίς την οποία δε θα μπορούσαν να προαχθούν και να ευδοκιμήσουν ούτε οι ανθρώπινες σχέσεις ούτε καν και η στοιχειώδης ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών.

    

   8. Να μετασχηματίσεις το παρακάτω τμήμα του Κειμένου 1, χωρίς να αλλάξεις το νόημά του, ώστε ο λόγος να γίνει πιο απλός και κατανοητός για ένα ευρύτερο κοινό.

   Γενικότερα, χωρίς επικοινωνία θα επικρατούσαν καταστάσεις φαυλότητας, οι οποίες, κατά κανόνα, οδηγούν σε τέλμα και καταστροφή, σε αμέτρητες και επικίνδυνες συγκρούσεις με διαλυτικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη καθημερινότητα.(2^ηπαράγραφος)

   (Ο ρόλος της επικοινωνίας στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων, 14797)

    

   Απάντηση

   Γενικότερα, χωρίς επικοινωνία θα υπήρχαν άσχημες καταστάσεις, οι οποίες, βασικά, οδηγούν σε αδιέξοδο και σε πολλές αντιπαραθέσεις με αρνητικές συνέπειες στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

    

    

   9. Να εντοπίσεις πέντε (5) λέξεις ή φράσεις στο Κείμενο 1, με τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή του λόγου και η σύνδεση των νοημάτων (μονάδες 5) και να χαρακτηρίσεις τη νοηματική σχέση που εκφράζει η καθεμιά.
   • Έτσι:
   • Με αυτόν τρόπο:
   • Ωστόσο:
   • Τέλος:
   • Συμπερασματικά:

   (Ο διάλογος και οι ομαδικές δραστηριότητες στην τάξη, 15975)

   Απάντηση

   Έτσι: αποτέλεσμα της συνεργασίας σε ομαδικές δραστηριότητες.

   Με αυτόν τρόπο: αποτέλεσμα της συνεργασίας σε ομαδικές δραστηριότητες.

   Επιβεβαιώνεται η θέση που προηγήθηκε.

   Ωστόσο: αντίθεση στην άποψη ότι οι μαθητές στο σχολείο δυσκολεύονται να συνεργαστούν.

   Τέλος: σειρά – απαρίθμηση των πλεονεκτημάτων από τη συμμετοχή των μαθητών σε ομαδικές δραστηριότητες.

   Συμπερασματικά: ανακεφαλαίωση – συμπέρασμα ότι η συμμετοχή των μαθητών σε ομαδικές δραστηριότητες δίνει τη δυνατότητα να επεξεργάζονται ποικίλα θέματα.

    

   10. Να μετασχηματίσεις τη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 με τρόπο που στη θέση του γ´ ενικού ρηματικού προσώπου να τεθεί το β´ ενικό ρηματικό πρόσωπο και να εξηγήσεις με συντομία τι αλλάζει στην επικοινωνία ως προς το ύφος λόγου.

   Η συμμετοχή του παιδιού σε μια τέτοια δραστηριότητα, που το υποχρεώνει να υποστηρίξει τις απόψεις του μπροστά σε άλλους, το κάνει να αποκτήσει βαθμιαία εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στις ιδέες του. Αλλά και η συνεργασία ενός παιδιού με συμμαθητές του, που βλέπουν τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και έχουν πολλές διαφορετικές εμπειρίες και πολιτιστικό υπόβαθρο, το εξαναγκάζει να λάβει υπόψη του την ώρα που μιλάει και τις ανάγκες των ακροατών του. Έτσι, είναι επόμενο να μειωθεί ο εγωκεντρισμός του, αφού είναι υποχρεωμένο να συνυπολογίσει τις ιδέες των συνεργατών του.

   (Ο διάλογος και οι ομαδικές δραστηριότητες στην τάξη, 15975)

   Απάντηση

   Μετασχηματισμός: Η συμμετοχή σου σε μια τέτοια δραστηριότητα, που σε υποχρεώνει να υποστηρίξεις τις απόψεις σου μπροστά σε άλλους, σε κάνει να αποκτήσεις βαθμιαία εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και στις ιδέες σου. Αλλά και η συνεργασία σου με συμμαθητές σου, που βλέπουν τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και έχουν πολλές διαφορετικές εμπειρίες και πολιτιστικό υπόβαθρο, σε εξαναγκάζει να λάβεις υπόψη σου την ώρα που μιλάει και τις ανάγκες των ακροατών σου. Έτσι, είναι επόμενο να μειωθεί ο εγωκεντρισμός σου, αφού είσαι υποχρεωμένος να συνυπολογίσεις τις ιδέες των συνεργατών σου.

   Η μετατροπή στο β ́ ενικό ρηματικό πρόσωπο προσδίδει οικειότητα και αμεσότητα, δημιουργεί την αίσθηση του διαλόγου και διασφαλίζει την επικοινωνία του πομπού με τον δέκτη. Επιπλέον, συνδέεται με το προτρεπτικό – συμβουλευτικό ύφος και χρωματίζει συναισθηματικά τον λόγο.

    

    

   11. Ο ομιλητής στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 χρησιμοποιεί επανειλημμένα τη λέξη «γιατί». Πώς εξυπηρετεί, κατά τη γνώμη σου, η χρήση αυτής της λέξης την οργάνωση της παραγράφου;

   Τρίτη σκέψη, τα παιδιά είναι καταλληλότεροι φορείς αυτού του διαλόγου. Απ’ αυτά ξεκινάει ο διάλογος. Γιατί; Μα γιατί αυτά τα παιδιά είναι εκείνα τα οποία νιώθουν πολύ περισσότερο και από τους μεγαλύτερους τι σημαίνει πόλεμος. Γιατί δεν είναι μόνο ο ξεριζωμός από τις εστίες τους. Είναι το γεγονός ότι ο πόλεμος και οι συνέπειες του φράζουν το μέλλον, καταστρέφουν την ελπίδα, την οποία εμείς οι Λαοί της Δύσης, με τις ευθύνες που φέρουμε γι’ αυτούς τους πολέμους, πρέπει να το αποκαταστήσουμε. […]

   (Διάλογος μεταξύ πολιτισμών, 17139)

   Απάντηση

   Το «γιατί» στην τελευταία παράγραφο του κειμένου χρησιμοποιείται ως ερώτηση και ως απάντηση. Ο ομιλητής αναρωτιέται για ποιον λόγο (γιατί) ο διάλογος των πολιτισμών πρέπει να αρχίζει από τα παιδιά. Στη συνέχεια με την ίδια λέξη (γιατί) αιτιολογεί την άποψή του λέγοντας ότι ο διάλογος των πολιτισμών πρέπει να ξεκινά από τα παιδιά, εφόσον αυτά συνειδητοποιούν περισσότερο της αρνητικές συνέπειες του πολέμου και αγωνιούν για το μέλλον τους. Συνεπώς, ο λόγος στην παράγραφο οργανώνεται με αιτιολόγηση.

    

   12. Να επιλέξεις και να γράψεις στο απαντητικό σου φύλλο από τις επιλογές που σού δίνονται τη σωστή απάντηση με την οποία ολοκληρώνεται η κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις:

    

   1. Στην περίοδο «Να τους πω ότι ο διάλογος… υπερασπισθούμε την ειρήνη» (δεύτερη παράγραφος του Κειμένου 1) είναι κυρίαρχη:

   α. η αναφορική λειτουργία της γλώσσας

   β. η ποιητική λειτουργία της γλώσσας

    

   2. Το νόημα της λέξης «ανεπανόρθωτες» στη φράση «οι συνέπειες πολλές φορές είναι ανεπανόρθωτες» (δεύτερη παράγραφος του Κειμένου 1) αποδίδεται με τη λέξη:

   α. αναντίρρητες

   β. αναντικατάστατες

   γ. απρόβλεπτες

   δ. ανυπολόγιστες

    

   3. Ίδιο νόημα με τη λέξη «ξεριζωμός» στη φράση «ο ξεριζωμός από τις εστίες τους» (τελευταία παράγραφος του Κειμένου 1) έχει η λέξη:

   α. απομόνωση

   β. διωγμός

   γ. μεταφορά

   δ. αδιαφορία

    

   4. Στη φράση «ο πόλεμος και οι συνέπειες του καταστρέφουν την ελπίδα» (τελευταία παράγραφος του Κειμένου 1),η λέξη «καταστρέφουν» χρησιμοποιείται:

   α. δηλωτικά

   β. συνυποδηλωτικά

    

   5. Στο χωρίο «εμείς οι Λαοί της Δύσης … αποκαταστήσουμε» (τελευταία παράγραφος του Κειμένου 1) ο ομιλητής μιλάει σε πρώτο πρόσωπο για την ευθύνη των Λαών της Δύσης έχοντας την πρόθεση:

   α. να αποστασιοποιηθεί από τους Λαούς της Δύσης

   β. να ειρωνευτεί τους Λαούς της Δύσης

   γ. να αναγνωρίσει την προσωπική του ευθύνη

   δ. να εκφράσει μια καθολική υποχρέωση

   (Διάλογος μεταξύ πολιτισμών, 17139)

   Απάντηση

   1. α
   2. δ
   3. β
   4. β
   5. δ

    

   13. Πώς συνδέονται νοηματικά η πρώτη με τη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1; Πώς η συγκεκριμένη επιλογή εξυπηρετεί την οργάνωση του κειμένου;

   Ποια είναι η πιο κοινόχρηστη λέξη της τωρινής δημόσιας ζωής – ή, έστω, μια απ’ τις πιο κοινόχρηστες; Μα η λέξη «διάλογος». Ευρω-τουρκικός διάλογος, Ελληνοτουρκικός διάλογος, Διάλογος για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, για το Ασφαλιστικό, για την Παιδεία και καθεξής. Θαυμάσια! Γιατί ο διάλογος – η συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, ιδεών κλ.π. – αποτελεί κατ’ εξοχήν δημοκρατικό μέσο για την αντιμετώπιση και τη λύση προβλημάτων κοινού ενδιαφέροντος. […]

   Αντίθετα, ο μονόλογος είναι χαρακτηριστικό της αυταρχίας, της τυραννίας και της… δειλίας. Εκεί, μιλάει μόνο ένας (και οι λίγοι γύρω του), ενώ οι άλλοι, οι πολλοί, δεν επιτρέπεται να διαφωνήσουν, να συζητήσουν καν – το μόνο τους δικαίωμα είναι ν’ ακούνε, να υπακούνε και να εκτελούν όσα επιτάζει ο μονολογών μονοκράτορας.

   (Διάλογοι, 20280)

    

   Απάντηση

   Η πρώτη με τη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 συνδέονται αντιθετικά. Στην πρώτη παράγραφο γίνεται λόγος για τον διάλογο, ο οποίος στη συνέχεια αντιπαραβάλλεται με τον μονόλογο. Πέρα από το γεγονός ότι πρόκειται για δυο αντίθετες έννοιες, τη συνοχή διασφαλίζει η χρήση της διαρθρωτικής λέξης «αντίθετα», η οποία δηλώνει αντίθεση. Η αντιθετική σύνδεση επιτείνεται και από τη χρήση και άλλων αντίθετων λέξεων, όπως δημοκρατία – τυραννία, ένας – πολλοί κ.ά. Η αντίθεση διαλόγου – μονολόγου διατρέχει όλο το κείμενο. Πρόθεση του συντάκτη είναι να υπογραμμίσει εξ αρχής τις διαφορές διαλόγου – μονολόγου, ώστε να καταδείξει στη συνέχεια ότι ο διάλογος στις μέρες μας είναι ουσιαστικά μια σειρά μονολόγων.

    

   14. να κάνει φιγούρα, να μονοπωλήσει το μικρόφωνο, ξεφτισμένα, σκυταλοδρομία, «φωτίζεται»: Να αντικαταστήσεις τις παραπάνω λέξεις – φράσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται στο Κείμενο 1 μεταφορικά, με άλλες ισοδύναμες λέξεις – φράσεις με δηλωτική/κυριολεκτική σημασία και να εξηγήσεις ποια πρόθεση του συντάκτη υπηρετεί συνολικά η επιλογή της μεταφορικής λειτουργίας.

   (Διάλογοι, 20280)

   Απάντηση

   να κάνει φιγούρα: να αυτοπροβληθεί, να επιδειχθεί

   να μονοπωλήσει το μικρόφωνο: να μονολογήσει, να μην αφήσει άλλον να μιλήσει

   ξεφτισμένα: ειπωμένα, χρησιμοποιημένα, συνηθισμένα, παρωχημένα

   σκυταλοδρομία: εναλλαγή, ακολουθία, ανταγωνισμός

   «φωτίζεται»: κατανοεί, καταλαβαίνει, ενημερώνεται, πληροφορείται

    

   Πρόθεση του συντάκτη:

   • Προβληματισμός του δέκτη
   • Ενίσχυση του δηκτικού λόγου/ειρωνείας
   • Η καταγγελία μιας αρνητικής κατάστασης

    

    

   15. Τι φανερώνουν οι υπογραμμισμένες φράσεις της πρώτης παραγράφου του Κειμένου 1 σε σχέση με τη συνοχή των περιόδων λόγου που αποτελούν την παράγραφο;

   Η παραδοχή, που αποτελεί το λογικό θεμέλιο του αυθεντικού διαλόγου, μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: «Διαλέγομαι» με τον άλλο ή τους άλλους, επειδή αναγνωρίζω ότι κανείς μας δεν είναι αποκλειστικός κάτοχος της αλήθειας. Παραδέχομαι δηλαδή ότι όποιος δε συμφωνεί μαζί μου όχι από άγνοια του θέματος ή από πείσμα, αλλά από τη διαφορετική θέση που έχει πάρει απέναντι στο ζητούμενο, είναι πολύ πιθανό ότι κατέχει, όπως και εγώ, ένα μέρος της αλήθειας. Αυτό το «μέρος» έχει δικαίωμα και είναι συμφέρον μου να ακουστεί και, εάν αποδειχτούν γνήσιοι οι τίτλοι της εγκυρότητάς του, να «συνυπάρξει» με εκείνο που εγώ ισχυρίζομαι ότι κατέχω.

   (Ο αυθεντικός διάλογος, 20467)

    

   Απάντηση

   α. «Παραδέχομαι δηλαδή»: Η συγκεκριμένη έκφραση αποτελεί επεξήγηση της προηγούμενης περιόδου λόγου, στην οποία διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι η αναγκαιότητα του διαλόγου απορρέει από το ότι κανείς δεν κατέχει πλήρως την αλήθεια. Το ρήμα «παραδέχομαι» αποτελεί παράφραση του ρήματος «αναγνωρίζω» της προηγούμενης περιόδου λόγου.

   β. «Αυτό το «μέρος»: Η διατύπωση αυτή εστιάζει την προσοχή του αναγνώστη στην έκφραση που προηγήθηκε («ένα μέρος») και αναδεικνύει εμφατικά τη σημασία της. Με τη δεικτική αντωνυμία «Αυτό» και την επανάληψη του ουσιαστικού «μέρος» επιχειρείται η γλωσσική συνοχή των νοημάτων των δύο περιόδων λόγου του κειμένου.

    

   16. α. «εάν αποδειχτούν γνήσιοι οι τίτλοι της εγκυρότητάς του»: ποιο είδος λειτουργίας της γλώσσας, την κυριολεκτική ή τη μεταφορική, αξιοποιεί στη φράση αυτή ο συγγραφέας, σε τι αναφέρεται και τι εννοεί;

   β. «ο διάλογος πρέπει να αναπτύσσεται με συνεχή βηματισμό προς τα εμπρός»: τι πιστεύεις ότι εξυπηρετεί η προσωποποίηση του διαλόγου στη φράση αυτή;

   γ. «και να αρχίζουν να διαγράφονται με αρκετή σαφήνεια λύσεις απροσδόκητες»: μπορείς να απλοποιήσεις τη φράση, ώστε να γίνεται ευκολότερα κατανοητή;

   (Ο αυθεντικός διάλογος, 20467)

    

   Απάντηση

   α. Στη φράση αυτή ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μεταφορική λειτουργία της γλώσσας, αναφέρεται στην αξιοπιστία των λεγομένων από τον αντίπαλο, εννοεί ότι στον διάλογο η μια αλήθεια συμπληρώνει την άλλη.

   β. Η προσωποποίηση του διαλόγου στη φράση αυτή δίνει ζωντάνια στο κείμενο, βοηθά στο να προσεχθεί περισσότερο το μήνυμα ότι στον διάλογο είναι σκόπιμο να υπάρχει ευρηματικότητα που θα ανανεώνει το ενδιαφέρον για τη συζήτηση.

   γ. Η φράση μπορεί να γραφτεί ως εξής: «Και ν’ αρχίζουν να φαίνονται πιο καθαρά λύσεις που δεν περίμενες».

    

   17. Να επισημάνεις με ποιον τρόπο εισάγονται οι 3 πρώτες παράγραφοι του Κειμένου 1 και να εξηγήσεις ποιον ρόλο διαδραματίζει η εισαγωγή αυτή στη διασφάλιση της νοηματικής αλληλουχίας

   Ο διάλογος είναι μια μορφή συνομιλίας: μιλάμε ή συνομιλούμε με τον εαυτό μας ή κάποιον άλλον προς μία αναζήτηση νοήματος και κατανόησης – φωναχτά, σιωπηρά, με ή χωρίς λόγια. Μέσα και διαμέσου αυτής της διαλογικής αναζήτησης, νοήματα και αντιλήψεις ερμηνεύονται, επανερμηνεύονται, διευκρινίζονται και αναθεωρούνται συνεχώς. Έτσι δημιουργούνται δυνατότητες για σκέψη, αίσθηση, συναίσθημα, δράση, κ.λπ. Με άλλα λόγια, ο μετασχηματισμός είναι εγγενής στον διάλογο. Ο αληθινός διάλογος δεν μπορεί παρά είναι παραγωγικός.

   Ο διάλογος προξενεί στους συμμετέχοντές μια αίσθηση αμοιβαιότητας, γνήσιου σεβασμού και ειλικρινούς ενδιαφέροντος για τον άλλο, εφόσον απαιτεί συνεργατικό σχεδιασμό σχετικά με την εστίαση, τη διεργασία και το αποτέλεσμά του. Αυτό είναι μέρος της διαδικασίας της συν-δημιουργίας νέων εννοιών και δράσεων.

   Ο διάλογος απαιτεί εμπιστοσύνη και δεκτικότητα στον συνομιλητή και τη διαφορετικότητά του, καθώς και ανοχή στην αμφισβήτηση, την επίκριση και τη διαφωνία από την άλλη πλευρά. Είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί για να μην υποθέσουμε αμέσως ότι ξέρουμε τι εννοεί ο συνομιλητής και να μην συμπληρώνουμε τα κενά ή τις λεπτομέρειες της ιστορίας του συνομιλητή, ή ό,τι θεωρούμε ότι κρύβεται πίσω από την αφήγηση. Αντίθετα, χρειάζεται να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη λογική του συνομιλητή, όχι τη δική μας. Αυτό απαιτεί αποστασιοποίηση, προκειμένου να βεβαιωθούμε ότι έχουμε κατανοήσει την οπτική γωνία του άλλου όσο καλύτερα μπορούμε, και να έχουμε πάντα κατά νου ότι κατανόηση δεν σημαίνει συμφωνία.

   (Ακρόαση, ακοή και ομιλία: σύντομες σκέψεις για τη σχέση τους με τον διάλογο, 20038)

    

   Απάντηση

   Οι τρεις (3) πρώτες παράγραφοι του κειμένου εισάγονται με ρηματική φράση, παρόμοιας δομής και μορφής, στην οποία υποκείμενο κάθε φορά είναι η κύρια έννοια

   «διάλογος»:

   • Ο διάλογος είναι …
   • Ο διάλογος προξενεί …
   • Ο διάλογος απαιτεί …

   Το δομικό αυτό σχήμα (σχεδόν αυτούσια επαναφορά) διαμορφώνει τη νοηματική αλληλουχία του κειμένου, εφόσον εισάγει διαδοχικά και παρατακτικά 3 βασικές παραμέτρους του διαλόγου, ως πράξης και συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα:

   • στην 1η παράγραφο ο διάλογος προσδιορίζεται ως μορφή σκέψης και επικοινωνίας και δίδονται οι βασικές του ιδιότητες (αναζήτηση, ερμηνεία, αναθεώρηση,

   παραγωγή ιδεών) ·

   • στην 2η παράγραφο παρουσιάζεται η επίδραση του διαλόγου στους συμμετέχοντες και τα είδη συμπεριφοράς που προκαλεί (αμοιβαιότητα, σεβασμός, ενδιαφέρον) ·
   • στην 3η παράγραφο αναλύονται οι προϋποθέσεις του λειτουργικού και παραγωγικού διαλόγου (βλ. 1ο υποερώτημα).

   Με αυτόν τον τρόπο το φαινόμενο του διαλόγου περιγράφεται επαρκώς και το κείμενο κερδίζει σε συνεκτικότητα – γίνεται εύληπτο για τον αναγνώστη.

    

   18. Να μεταγράψεις στο απαντητικό σου φύλλο τον παρακάτω πίνακα, έχοντας συμπληρώσει τα κενά για το κάθε αφηρημένο ουσιαστικό του κειμένου, που έχει υπογράμμιση, με το παράγωγο ρήμα ή το παράγωγο επίθετο ή και τα δύο. Τι προσφέρει, κατά τη γνώμη σου, η διαδοχική χρήση αφηρημένων ουσιαστικών στο κείμενο;

   ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ	ΡΗΜΑ	ΕΠΙΘΕΤΟ
   ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: διάλογος	διαλέγομαι	διαλογικός
   αντιλήψεις	αντιλαμβάνομαι
   αίσθηση
   εμπιστοσύνη
   επίκριση		επικριτικός
   αφήγηση
   συναίνεση	συναινώ
   σύνθεση
   ακρόασης

   (Ακρόαση, ακοή και ομιλία: σύντομες σκέψεις για τη σχέση τους με τον διάλογο, 20038)

    

   Απάντηση

    

   ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ	ΡΗΜΑ	ΕΠΙΘΕΤΟ
   ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: διάλογος	διαλέγομαι	διαλογικός
   αντιλήψεις	αντιλαμβάνομαι	αντιληπτικός
   αίσθηση	αισθάνομαι	αισθησιακός
   εμπιστοσύνη	εμπιστεύομαι	εμπιστευτικός
   επίκριση	επικρίνω	επικριτικός
   αφήγηση	αφηγούμαι	αφηγηματικός
   συναίνεση	συναινώ	συναινετικός
   σύνθεση	συνθέτω	συνθετικός
   ακρόασης	ακροώμαι	ακροαματικός

    

   Η διαδοχική χρήση αφηρημένων ουσιαστικών προσδίδει στο κείμενο πυκνότητα, εφόσον τα νοήματα περισσότερο παρατάσσονται παρά αναλύονται με ρηματικές φράσεις και προτάσεις και η έμφαση δίνεται στα είδη πράξεων και συμπεριφορών και όχι στους δράστες. Παράλληλα, το ύφος λόγου καθίσταται δηλωτικό και τυπικό, εφόσον τα αφηρημένα ουσιαστικά δεν εκφράζουν, στο συγκεκριμένο κείμενο, συνυποδηλωτικές σημασίες.

    

    

   19. Στην τρίτη παράγραφο του Κειμένου 1 ο συντάκτης χρησιμοποιεί ως τρόπο ανάπτυξης το αίτιο – αποτέλεσμα. Να προσδιορίσεις ποιο είναι το αίτιο και ποιο το αποτέλεσμα και να βρεις δύο διαρθρωτικές λέξεις που χρησιμοποιεί, για να επιτύχει τη συνοχή της παραγράφου και τη νοηματική σχέση που εκφράζει η καθεμιά από αυτές.

   Εξάλλου, η συνειδητοποίηση της λειτουργίας του διαλόγου κάνει τον φρόνιμο συζητητή να μην βιάζεται να μιλήσει, αλλά να παρακολουθεί με προσοχή όσα λέγονται. Έτσι ωριμάζει και η δική του σκέψη, ώστε να προσφέρει κάτι καλύτερο αργότερα στην κοινή προσπάθεια· γνωρίζει άλλωστε ότι συχνά προσφέρει πιο πολλά με την προσεκτική ακρόαση ή το ερευνητικό του βλέμμα ή με την επίκαιρη διατύπωση απορίας, που κινητοποιεί δημιουργικά κάποιον άλλον ομιλητή πιο ομιλητικό.

   (Διάλογος και επικοινωνία, 28122)

    

   Απάντηση

   Το αίτιο → «η συνειδητοποίηση της λειτουργίας του διαλόγου κάνει τον φρόνιμο συζητητή να μην βιάζεται να μιλήσει, αλλά να παρακολουθεί με προσοχή όσα λέγονται» (και στην περίοδο αυτή του λόγου η διατύπωση παραπέμπει σε αίτιο – αποτέλεσμα)

   Το αποτέλεσμα→ «Έτσι ωριμάζει και η δική του σκέψη, …με την επίκαιρη διατύπωση απορίας, που κινητοποιεί δημιουργικά κάποιον άλλον ομιλητή πιο ομιλητικό»

   Οι διαρθρωτικές λέξεις που εξασφαλίζουν την συνοχή (2 από αυτές ζητούνται):

   Αλλά: αντίθεση

   Έτσι: αποτέλεσμα

   Ώστε: συμπέρασμα

   Άλλωστε: προσθήκη εναλλακτικής πρότασης

   Ή: σύγκριση κ.ά.

    

    

   20. Υπόθεσε πως θέλεις να εξηγήσεις αυτό το κείμενο σε έναν φίλο σου λίγο πιο απλά και κατανοητά για τον ίδιο. Να αντικαταστήσεις τις τονισμένες λέξεις του Κειμένου 1 με συνώνυμές τους που να επιτυγχάνουν πιο απλό και εύληπτο ύφος: ενάργεια, διεξαγωγή, συνετού, εποικοδομητικός, διαπιστώνει.

    

   Παράλληλα, ο συζητητής οφείλει, όταν υποστηρίζει μία θέση, να στρέφεται σταθερά προς το θέμα, χωρίς άσκοπες και κουραστικές παρεκβάσεις. Στόχο του έχει να φωτίσει το θέμα, όχι να νικήσει τον συνομιλητή του. Τη δύναμη του λόγου του δεν την συνδέει με την ένταση της φωνής, αλλά με την ευστάθεια των επιχειρημάτων, την ενάργεια των προτάσεων. Αυτή η αρχή υποδεικνύει στον έντιμο συζητητή για ό,τι λέει να  ᾽χει έτοιμα τα αποδεικτικά στοιχεία, για να υπερασπιστεί όσα υποστηρίζει.

   Ακόμα, ο γόνιμος διάλογος απαιτεί από το συνομιλητή την απαλλαγή από «είδωλα»: από προκαταλήψεις, αυθεντίες, ερμηνείες και απόψεις μυθικές, που έχει αποδεχθεί στην παιδική φάση της πνευματικής του πορείας. Η προσωπική του απελευθέρωση από αυτά λειτουργεί με δύο τρόπους στη διεξαγωγή του διαλόγου: δεν χρησιμοποιεί ο ίδιος «είδωλα» ως επιχειρήματα και έπειτα παρακολουθεί την απαλλαγή των άλλων από τα ίδια «είδωλα».

   Τέλος, αρετή του έντιμου και συνετού συνομιλητή είναι να διατηρεί πάντα σε υψηλό επίπεδο τον διάλογο, ώστε να είναιεποικοδομητικός και να γνωρίζει να αποχωρεί, όταν διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει το κατάλληλα κλίμα από την πλευρά των συνομιλητών του. Ακόμη, καλό είναι να προσέρχεται στο διάλογο με τόση προθυμία να πειστεί όση επιθυμία έχει να πείσει, χωρίς ιδιοτέλεια και προκαταλήψεις και άκαρπη εμμονή σε θέσεις που ελέγχονται αθεμελίωτες.

   (Διάλογος και επικοινωνία, 28122)

   Απάντηση

   • Ενάργεια: σαφήνεια, καθαρότητα
   • Διεξαγωγή: πραγματοποίηση
   • Συνετού: μυαλωμένου
   • Εποικοδομητικός: γόνιμος, αποτελεσματικός
   • Διαπιστώνει: καταλαβαίνει

    

    

   21. Ο συντάκτης του Κειμένου 1 χρησιμοποιεί τη μέθοδο του ορισμού στην πρώτη παράγραφο. Γιατί, κατά τη γνώμη σου, επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο για την ανάπτυξη της παραγράφου και ποια πρόθεσή του υπηρετεί;

   Επικοινωνία είναι η διαδικασία ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων για τα οποία η πληροφορία έχει νόημα, οπότε αποκτά νόημα και η ανταλλαγή της ως πράξη. Αποτελεί όλο το φάσμα των τρόπων, μέσων και τεχνικών μέσα από τις οποίες διακινούνται, μεταφέρονται και ερμηνεύονται οι πληροφορίες.

   (Η τέχνη της επικοινωνίας, 28131)

    

   Απάντηση

   Το Κείμενο 1 αρχίζει με τον ορισμό της επικοινωνίας. Αυτός ο τρόπος ανάπτυξης συμβάλλει στην διασαφήνιση του βασικού όρου πάνω στον οποίο θα στηρίξει ο συντάκτης την επιχειρηματολογία του. Ωστόσο, εκτός από τη σαφήνεια, ο ορισμός βοηθάει και στη συνοχή του κειμένου, διότι στην πορεία αναλύονται τα στοιχεία που έχουν αναφερθεί στην πρώτη παράγραφο. Επομένως, επιτυγχάνεται ο σκοπός του συντάκτη να ενημερώσει για το ζήτημα της επικοινωνίας και να πληροφορήσει, στη συνέχεια, για τα βασικά χαρακτηριστικά της.

    

    

    

   22. Ο συντάκτης του Κειμένου 1 επιλέγει την εναλλαγή ρηματικών προσώπων σε όλη την έκτασή του. Να εντοπίσεις τις συγκεκριμένες επιλογές και να εξηγήσεις τη λειτουργία και το ύφος που δημιουργούν τα διαφορετικά ρηματικά πρόσωπα.

   Για την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής αλληλεπίδρασης, όμως, δεν αρκούν μόνο οι ερωτήσεις. Βασικό είναι να ακούμε πραγματικά αυτό που μας λέει ο άλλος, να είμαστε δηλαδή ένας ενεργητικός ακροατής. Η ενεργητική ακρόαση διαφέρει από την απλή ακρόαση, που σημαίνει ότι απλά κάποιος έχει την ικανότητα να ακούει ήχους. Αντίθετα, στην ενεργητική ακρόαση αυτός που ακούει είναι ικανός να κατανοήσει το νόημα των λεγομένων, αλλά και των μη- λεκτικών μηνυμάτων του συνομιλητή του, καθώς και των συναισθημάτων που τα συνοδεύουν. Μία σύνοψη ή παράφραση αυτών που ο συνομιλητής μας έχει μεταφέρει ή ακόμη και ένα νεύμα δηλώνουν την ενεργή μας παρουσία στη συζήτηση. Ωστόσο, η κατανόηση και επιλογή των πλέον λειτουργικών τρόπων διαλόγου είναι προσωπική υπόθεση του καθενός.

   (Η τέχνη της επικοινωνίας, 28131)

    

   Απάντηση

   Ο συντάκτης του Κειμένου 1 επιλέγει την εναλλαγή ρηματικών προσώπων σε όλη την έκτασή του. Συγκεκριμένα, επιλέγει τη χρήση του γ´ προσώπου Ενικού και Πληθυντικού, καθώς και τη χρήση του α´ Πληθυντικού προσώπου (Η ενεργητική ακρόαση διαφέρει από την απλή ακρόαση, δεν αρκούν μόνο οι ερωτήσεις, αντιλαμβανόμαστε τον βασικό αυτό ρόλο της επικοινωνίας). Η χρήση γ´ προσώπου κάνει το λόγο αντικειμενικό και αποστασιοποιημένο, καθώς το ύφος γίνεται ουδέτερο και σοβαρό. Το α´ Πληθυντικό πρόσωπο φανερώνει συλλογικότητα (μας αφορά το θέμα όλους), ο συντάκτης εντάσσει τον εαυτό του/της στην ίδια χορεία με τους αναγνώστες και το ύφος γίνεται άμεσο. Η εναλλαγή των προσώπων συμβάλλει σε αυτήν την υφολογική ποικιλία και προσδίδει ενδιαφέρον στο κείμενο.

    

    

   23. Η αρθρογράφος επιλέγει να αναπτύξει την 3η παράγραφο στο Κείμενο 1 με αναλογία. Ποια είναι τα σκέλη της αναλογίας αυτής και ποιο είναι το κοινό γνώρισμα που τα συνδέει; Ποια είναι η θέση που επιδιώκει να προβάλει μέσω της παραγράφου αυτής;

   Συγκεκριμένα, γράφει στο BBC: «Όταν βρίσκομαι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μερικές φορές νιώθω ότι βρίσκομαι σε μια σύγχρονη, εικονική εκδοχή της Αγοράς των Αρχαίων Ελληνικών πόλεων-κρατών. Αυτό ήταν το κέντρο της πόλης, τόσο ως προς την πραγματική του διάσταση, αλλά και οικονομικά και κοινωνικά – το μέρος όπου γίνονταν δουλειές, αγοράζονταν και πωλούνταν αγαθά και ανταλλάσσονταν ιδέες. Και το φαντάζομαι αυτό για πολύ συγκεκριμένους λόγους: Το επάγγελμά μου είναι να κάνω βίντεο με μουσική ή άλλες μορφές περιεχομένου, συχνά και με αρχαία φιλοσοφία, και να προσπαθώ να το διαδώσω στο Διαδίκτυο. Και έτσι, καλώς ή κακώς, οι διάφορες πλατφόρμες στις οποίες δραστηριοποιούμαι είναι οι σύγχρονες «δημόσιες πλατείες» στις οποίες ασκώ το επάγγελμά μου και προβάλλω την «πραμάτεια» μου.

   [Ο διάλογος … τότε και τώρα], 33120

    

   Απάντηση

   Τα σκέλη της αναλογίας είναι από τη μία πλευρά (ως «δεδομένο») η αρχαία Αγορά ως τόπος ανταλλαγής εμπορευμάτων αλλά και ιδεών, και από την άλλη (ως «αποδεικτέο») τα σύγχρονα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ως πεδίο δημοσίων σχέσεων και διαφημιστικής προβολής. Το κοινό στοιχείο που τα συνδέει είναι ότι και τα δύο αποτελούν χώρο διευρυμένης επικοινωνίας, που προσφέρει ποικίλα ερεθίσματα στους συναλλασσομένους / διαλεγομένους.

   Η θέση που επιδιώκει να προβάλει η αρθρογράφος είναι ότι το πεδίο επικοινωνίας και ανταλλαγής ιδεών στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης προσομοιάζει στον χώρο ανοικτής επικοινωνίας ιδεών, που αποτελούσε η αρχαία Αγορά, και επομένως ο διάλογος, ως επικοινωνιακή πρακτική, έχει απλώς «μετακομίσει» στον κυβερνοχώρο. Η αναλογία που μεταχειρίζεται η αρθρογράφος υπηρετεί αποτελεσματικά τη σύγκριση-παρομοίωση που επιχειρείται ανάμεσα στους δύο χώρους, γιατί έχει αμεσότητα, παραστατικότητα και ευστοχία ως προς το περιεχόμενο και το συμβολικό της μήνυμα.

    

   24. α. Τι εξυπηρετούν, στο σύνολό τους, οι ξενικές λέξεις (αυθεντικές ή ελληνοποιημένες) που περιλαμβάνονται στον τίτλο του άρθρου του BBC, που παρατίθεται στη 2η παράγραφο του Κειμένου 1;

   Έναν ενδιαφέροντα παραλληλισμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με την αγορά στις αρχαιοελληνικές πόλεις-κράτη κάνει σε άρθρο του BBC, ο Νέιθαν Ντιφόρ με τίτλο: «Θα τουίταρε ο Πλάτων; Ο αρχαίος ελληνικός οδηγός για τα social media». Σε αυτό, αναπτύσσει τη σκέψη του πως η ανοικτή επικοινωνία ιδεών, στα πλαίσια της αρχαίας αγοράς, δεν διαφέρει και πολύ από τη σημερινή σφαίρα των social media.

    

   β. Ποια είναι η σκοπιμότητα των ερωτήσεων που υποβάλλει ο αρθρογράφος στην 4^η παράγραφο του Κειμένου 1;

   Αλλά ένα ταξίδι σε αυτήν την Αγορά μπορεί να είναι αγχώδες – προσωπικά, οικονομικά και ιδεολογικά. Πρέπει να συνεργαστώ με αυτό το άτομο; Πρέπει να αγοράσω αυτό το προϊόν; Πρέπει να αγοράσω αυτήν την ιδέα; (Και θα αγοράσει κανείς τη δικιά μου;).

   [Ο διάλογος … τότε και τώρα], 33120

    

   Απάντηση

    

   α. Στον τίτλο του άρθρου του Νέιθαν Ντιφόρ, που φιλοξενείται στο BBC, περιλαμβάνεται η ελληνοποιημένη λέξη (θα) τουίταρε (από το αγγλικό tweet = σφυρίζω, κελαηδώ) που σημαίνει «θα πραγματοποιούσε κάποια ανάρτηση» και η αγγλική λέξη social media (= Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης). Οι λέξεις αυτές συναντώνται συχνότατα στο σύγχρονο λεξιλόγιο (και στον προφορικό και στο γραπτό λόγο) και επομένως αναδίδουν μια αίσθηση μοντερνισμού, ενώ ταυτόχρονα είναι οικείες σε πολλούς ανθρώπους, πράγμα που σημαίνει ότι ελκύουν ευκολότερα κάθε δυνητικό αναγνώστη του άρθρου του Ντιφόρ.

   β. Οι ερωτήσεις αυτές, ρητορικές και άρα αναπάντητες, διατυπώνονται καταιγιστικά η μία μετά την άλλη. Οι ερωτήσεις αναδεικνύουν στο σύνολό τους τις απορίες, αλλά και την αβεβαιότητα / αγωνία που καταλαμβάνουν δικαιολογημένα κάθε χρήστη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης από τη στιγμή που η επικοινωνία στο Διαδίκτυο είναι μη φυσική, απρόσωπη, κρύβει παγίδες και άφθονη επισφάλεια ως προς την εξέλιξή της. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, οι ερωτήσεις αυτές αποτελούν και ευρηματικό δείκτη συνοχής (με αντιθετικό τρόπο) ανάμεσα στην τρίτη παράγραφο του κειμένου και την πέμπτη (προεξαγγελτικά), στην οποία διευκρινίζεται η προσφορά της αρχαίας Αγοράς στον πνευματικό πολιτισμό της ανθρωπότητας.

   «Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».

Ακολουθείστε μας και στο Tik Tok