Λατινικά Β´ Λυκείου: Κείμενα 2 & 13(Κριτήριο αξιολόγησης)
ΚΕΙΜΕΝΑ:
α) Aenēas filius Anchīsae est. Patria Aenēae Troia est. Graeci Troiam oppugnant et dolo expugnant. Aenēas cum Anchīsā, cum nato et cum sociis ad Italiam navigat. Sed venti pontum turbant et Aenēan in Africam portant. Ibi Didō regīna novam patriam fundat. Aenēas regīnae insidias Graecōrum renarrat.
β) Sulpicius Gallus legātus Luci Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerēbat. Serēnā nocte subito luna defecerat; ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat. Tum Sulpicius Gallus de caeli ratiōne et de stellārum lunaeque statu ac motibus disputāvit eōque modo exercitum alacrem in pugnam misit.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α. Να μεταφραστούν στη Νέα Ελληνική τα παραπάνω αποσπάσματα.
Μονάδες 20
Β.1. Να βρείτε στο διδαγμένο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω ελληνικές: σοσιαλισμός, ναυαγός, βεντάλια, ρήγας, σερενάτα.
Μονάδες 10
Β.2. Να επιλέξετε από τις λατινικές φράσεις που σας δίνονται την κατάλληλη για να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω νεοελληνικές προτάσεις: in memoriam, casus belli, alter ego, scripta manent, placebo
- Ο Peter Parker ζει διπλή ζωή· από τη μια είναι απλός φοιτητής και από την άλλη, το …………… του, ο Spider-Man, πολεμάει το έγκλημα στη Νέα Υόρκη.
- Η χρήση πυρηνικών όπλων θεωρείται …………… από τη διεθνή κοινότητα.
iii. Στη διαδικτυακή εποχή, το λατινικό ρητό ……………………. είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς ό,τι γράφεται στο διαδίκτυο μπορεί να μείνει εκεί για πάντα.
- Οι ιατρικοί ερευνητές διεξήγαγαν μια δοκιμή, κατά την οποία η μισή ομάδα των συμμετεχόντων έλαβε το πραγματικό φάρμακο, ενώ η άλλη μισή έλαβε ένα ……………………..
- Η βιβλιοθήκη κατασκευάστηκε ……………………. του αγαπημένου καθηγητή μας, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην παιδεία και τη γνώση.
Μονάδες 10
Β.3. Να γραφεί ό,τι ζητείται για την καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:
Aenēas : την αιτιατική ενικού
filius : την κλητική ενικού
dolo : την ίδια πτώση στον αντίθετο αριθμό
sociis : τη γενική ενικού
pontum : τη γενική και αιτιατική πληθυντικού
regīna : τη γενική ενικού και την αφαιρετική πληθυντικού
qui : την αιτιατική πληθυντικού και στα 3 γένη
bellum : τον ίδιο τύπο στον πληθυντικό
regem : την ονομαστική και τη δοτική ενικού
exercitus : τη γενική πληθυντικού
caeli : την αιτιατική πληθυντικού
ratiōne : την κλητική ενικού
motibus : την ίδια πτώση στον αντίθετο αριθμό
eōque : τη γενική ενικού και πληθυντικού στο θηλυκό
Μονάδες 10
exercitum alacrem , repentīnum monstrum: Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των παραπάνω συνεκφορών στον ενικό αριθμό και η γενική πληθυντικού
Μονάδες 5
Β.4. Να γραφεί ό,τι ζητείται για τον καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
est: το β’ ενικό Οριστικής Ενεστώτα και το γ’ πληθυντικό Οριστικής Συντελεσμένου μέλλοντα.
navigat: το γ’ πληθυντικό Οριστικής Μέλλοντα και το σουπίνο
turbant: το β’ πληθυντικό Οριστικής Παρατατικού Ε.Φ.
fundat: το γ’ πληθυντικό Οριστικής Ενεστώτα και Μέλλοντα και το απαρέμφατο ενεστώτα Π.Φ.
gerēbat: το απαρέμφατο Ενεστώτα Ε.Φ. και Π.Φ.
defecerat: το γ’ πληθυντικό Οριστικής Ενεστώτα και Μέλλοντα Ε.Φ. και το γ’ πληθυντικό Οριστικής Παρακειμένου Ε.Φ.
invaserat: το σουπίνο και το απαρέμφατο ενεστώτα Ε.Φ. και Π.Φ.
amiserat: το β’ πληθυντικό Οριστικής Ενεστώτα και στις δύο φωνές
disputāvit: το α’ πληθυντικό Οριστικής Υπερσυντέλικου
misit: το σουπίνο
Μονάδες 15
Β.5. α) Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις:
filius: είναι……………………………. στο……………………………
Aeneae: είναι………………………… στο……………………………..
regina: είναι………..…………………στο……………………………
stellarum: είναι.…………………..….. στα……………../………………
modo: είναι…………………………… στο……………………………….
Μονάδες 10
β) Aenēas filius Anchīsae est: Να μετατρέψετε το ρήμα σε ειδικό απαρέμφατο εξαρτώμενο από το Scriptor (=ο συγγραφέας) narrat…. (να δοθεί προσοχή στις απαραίτητες αλλαγές που συνοδεύουν την μετατροπή) (μονάδες 3). Να δικαιολογηθεί η πτώση του υποκειμένου του απαρεμφάτου (2 μονάδες).
γ) «ob repentīnum monstrum»: Aφού αναγνωρίσετε συντακτικά τον εμπρόθετο προσδιορισμό, να επιφέρετε τις αναγκαίες αλλαγές ώστε να διατηρηθεί η ίδια επιρρηματική σχέση χρησιμοποιώντας την πρόθεση ab. (2 μονάδες).
δ) «novam patriam»: Να αναλυθεί ο επιθετικός προσδιορισμός σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση (3 μονάδες).
μονάδες 10
Β.6. Να σημειώσετε σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) για την καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις.
α. Η λατινική γλώσσα ήταν η διάλεκτος των Λατίνων, των κατοίκων της περιοχής του Βατικανού, όπου βρίσκεται και η Ρώμη.
β Οι Ρωμαίοι παράγουν και νέα είδη: π.χ. η ελεγεία είναι ένα σχεδόν καθαρά ρωμαϊκό είδος.
γ Αξιόλογα λατινικά λογοτεχνικά κείμενα παράγονται μετά τη «συνάντηση» των Ρωμαίων με τους Έλληνες, περίπου το 140 π.Χ.
δ. Ο Λίβιος Ανδρόνικος, όπως είπαμε, απέδωσε στα Λατινικά την Οδύσσεια.
ε. Οι τρεις κορυφαίοι Ρωμαίοι ελεγειακοί ήταν ο Τίβουλλος, ο Προπέρτιος και ο Οράτιος.
μονάδες 10
