Σχολικός εκφοβισμός-Αίτια και πιθανές λύσεις
Σχολικός εκφοβισμός ονομάζεται ο εκφοβισμός που ασκείται μέσα ή έξω από το σχολείο, αλλά σχετίζεται άμεσα με το σχολικό περιβάλλον. Διεθνώς ορίζεται γενικά ως <<bullying>>>, και είναι η επικράτηση του δυνατότερου στον ασθενέστερο μέσω της τρομοκρατίας.
Η βία αυτή μπορεί να εκδηλώνεται με σπρωξίματα, τρικλοποδιές, μπουνιές, κλωτσιές, βρισιές, χλευασμούς, απαξιωματικούς χαρακτηρισμούς ή αποκλεισμούς από την ομάδα, κάτι που συνιστά σημαντική ψυχολογική βία. Αφορμή για να εμπλακεί κάποιος στο bulling ως θύτης ή ως θύμα ενδέχεται να είναι παράγοντες όπως η εμφάνιση του μαθητή(γυαλιά, επίθετο, πάχος, ιδιαίτερο ντύσιμο),εξαιρετικές σχολικές ή αθλητικές επιδόσεις κ.α
Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό ότι η σχολική βία έχει πολλές μορφές και γι’αυτό το λόγο κατατρύχει τη λειτουργία της σχολικής κοινότητας. Είναι όμως ανάγκη να αναδειχθούν τα αίτια που ευνοούν την εκδήλωση του νοσηρού αυτού φαινομένου ώστε να γίνει αποτελεσματική η συμβολή στην αντιμετώπισή του. Αρχικά, η οικογένεια αποτελεί γενεσιουργό αίτιο του σχολικού εκφοβισμού καθώς τα παιδιά που βιώνουν καταστάσεις συγκρούσεων και επιθετικότητας στο οικογενειακό περιβάλλον, μεταφέρουν στο σχολείο την επιθετική αυτή συμπεριφορά. Επιπλέον, τα παιδιά μπορούν να γίνουν ο <<αποδιομποπαίος τράγος>> καθώς είναι αυτά που επωμίζονται τις συνέπειες της φιλονικίας των γονέων και γίνονται αντικείμενο της εκτόνωσής τους. Έτσι μεταδίδουν και στα άλλα παιδιά όλη αυτή την επιθετικότητα.
Στη συνέχεια, το σχολείο ως μικρογραφία της κοινωνίας σε κάποιες περιπτώσεις υποθάλπει διάφορες ανισότητες και αντιθέσεις. Για παράδειγμα, η πικρία και ο θυμός του δασκάλου στην επιθετική συμπεριφορά κάποιων μαθητών εναντίον του, η απείθεια, οι συνεχείς ερωτήσεις και αντιρρήσεις στις απαντήσεις του εκλαμβάνονται σαν αμφισβήτηση του ρόλου που η κοινωνία του ανάθεσε και κατ’επέκταση ως προσωπική προσβολή. Όλη αυτή η πικρία εκδηλώνεται με ξεσπάσματα εναντίον του μαθητή (ειρωνία, προσωπική προσβολή, μειωμένη βαθμολογία κ.α)
Ακόμη, τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση η οποία έχει αντικαταστήσει την <<αλάνα>> στην οποία μεγάλωσαν οι προηγούμενες γενιές, προβάλουν καθημερινά εκπομπές βίας και μάλιστα σε ώρες που μπορούν να παρακολουθήσουν ανήλικοι. Ως απόρροια αυτού του γεγονότος το περιεχόμενο των προγραμμάτων που παρακολουθούν στην τηλεόραση να έχει αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική τους υγεία.
Από την άλλη πλευρά, η παιδική επιθετικότητα θεωρείται ότι είναι η αντανάκλαση της βίας που χαρακτηρίζει τη σημερινή κοινωνία. Για το λόγο αυτό η εξάλειψή της συνδέεται με τη προστασία των θεσμών και των αξιών του κοινωνικού πλαισίου. Η εξάλειψη αυτή θα πρέπει να έχει ως άξονα την πρόληψη.
Σε ό,τι αφορά στις λύσεις του προβλήματος, είναι η πρόληψη ως μέσο παρέμβασης στο σχολικό περιβάλλον, ώστε να συμβάλλει στη βελτίωση της δημόσιας και ψυχικής υγείας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στο σχολείο επιβάλλεται να υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, οι οποίοι θα προλαμβάνουν ενδεχόμενες επιθετικές συμπεριφορές.
Επιπρόσθετα, οι γονείς από την πλευρά τους μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού. Αρχικά, χρειάζεται να αποτρέπουν τη δημιουργία εκρηκτικών καταστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, όταν αντιληφθούν ότι τα παιδιά τους θέλουν να τσακωθούν θα πρέπει να τα χωρίζουν. Στη συνέχεια, είναι ανάγκη να αποφεύγουν τις πολύ αυστηρές τιμωρίες, και ιδιαίτερα τις σωματικές. Όπερ σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να τα χτυπούν αλλά να περνούν χρόνο μαζί τους. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά θα αποφορτίζονται από τη πίεση που –ενδεχομένως- αισθάνονται.
Επίσης, ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι μείζονος σημασίας. Γι’αυτό το λόγο, οφείλει στην τάξη να αναπτύξει με τους μαθητές του μια διαπροσωπική σχέση που να εμπνέει εμπιστοσύνη και σεβασμό, βασισμένη στο παιδαγωγικό συμβόλαιο. Χρειάζεται να είναι δίκαιος με όλους του μαθητές του και να μη κάνει διακρίσεις του τύπου <<καλοί και κακοί μαθητές>> και να μοιράζει το χρόνο του ισότιμα σε όλους. Με αυτό τον τρόπο ο μαθητής δε θα νιώθει παραμελημένος, αποξενωμένος ή αδικημένος.
Επιλογικά, ο σχολικός εκφοβισμός θεωρείται πλέον κοινωνικό πρόβλημα στη χώρα μας. Οφείλουμε με κάθε τρόπο να το εξαλείψουμε με αποφασιστικότητα και ικανότητες που θα διευκολύνουν το χειρισμό του φαινομένου. Μια αρμονική επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα σε γονείς, εκπαιδευτικούς , μαθητές και ειδικούς φέρνει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα.
