Λεξιπενία ως φαινόμενο: Αίτιες- συνέπειες και τρόποι αντιμετώπισης
Πάντοτε οι πνευματικές αναζητήσεις, οι ιδεολογίες, οι ανησυχίες, οι ηθικές αντιλήψεις, ο οραματισμός, οι γραπτοί και άγραφοι νόμοι , τα πολιτιστικά επιτεύγματα των λαών και τα βιώματά τους προβάλλονταν με το γραπτό και προφορικό λόγο αφού η γλώσσα αποτελεί το πληρέστερο και ακριβέστερο όργανο έκφρασης, περιγραφής και ανάπτυξης τους και το ιδανικότερο μέσο για την επίτευξη της ανθρώπινης επικοινωνίας. Είναι δείγμα υψηλού πνευματικού επιπέδου η ορθή χρήση της και αποτελεί το στοιχείο που διαφοροποιεί τον άνθρωπο σε σχέση με τα άλλα όντα.
Στη σύγχρονη όμως εποχή, που κυριαρχεί το τεχνοκρατικό και καταναλωτικό πνεύμα, η έξαρση του ατομικισμού, η ανυπαρξία ανθρωπιστικής παιδείας, η επικοινωνιακή κρίση κι η υπερβολική προσήλωση σε ξένα πρότυπα, παρατηρείται συρρίκνωση του λεξιλογικού μας πλούτου, εξασθένιση και αποδυνάμωση της εθνικής μας γλώσσας με απόρροια και την εθνική μας αποδυνάμωση.
Αρχικά, η εσωτερική αποδιοργάνωση, αποτέλεσμα του υποβιβασμού των πνευματικών και ηθικών αξιών και της υπέρμετρης προβολής των καταναλωτικών προτύπων, έχει οδηγήσει στην ατονία του ενδιαφέροντος για πνευματική καλλιέργεια μέσα από την μελέτη εντύπων. Έπειτα, η στροφή προς τον καταναλωτισμό αυξάνει το άγχος και τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου , με αποτέλεσμα να παραμελεί την καλλιέργεια υγειών διαπροσωπικών σχέσεων μέσα από τη γλωσσική επικοινωνία. Ένα άλλο αίτιο είναι ότι ο γόνιμος διάλογος δεν υιοθετείται για την επίλυση διαφορών και προβλημάτων. Αντίθετα, συχνά γίνεται μέσο επιβολής και προβολής. Επιπρόσθετα, η εισβολή της τηλεόρασης στη ζωή μας και των κοινωνικών δικτύων παρά τις θετικές τους συνέπειες ,επιδρούν αρνητικά στον τομέα της γλωσσικής επικοινωνίας γιατί καθηλώνουν και αποστασιοποιούν τα μέλη της οικογένειας που σπάνια διαλέγονται μεταξύ τους. Ακόμα, η χρήση γλωσσικών κωδίκων και η υπεραπλούστευση του λόγου, που χαρακτηρίζεται από μικρό αριθμό λέξεων και τυποποίηση στη γλωσσική έκφραση, οδηγούν στη δημιουργία μιας ιδιόμορφης γλώσσας που αποτελεί διακριτικό γνώρισμα της νέας γενιάς σαν μέσο αντίδρασης στον κόσμο των μεγάλων.
Σε ό,τι αφορά τις συνέπειες του φαινομένου είναι πολύπλευρες και αντανακλούν σε πολλές εκφάνσεις της σύγχρονης γλώσσας. Έτσι, διαμορφώνεται μια ιδιόμορφη και ανεπαρκής γλωσσική επικοινωνία αφού η κυριολεξία , σαφήνεια , η πληρότητα , η ζωντάνια , η ποικιλία λείπουν από το λόγο. Ο λεξιλογικός πλούτος περιορίζεται και η γλώσσα σαν το σημαντικότερο μέσο έκφρασης και επικοινωνίας υποβαθμίζεται. Δεν κατανοούν οι Νεοέλληνες την πλούσια γλωσσική αλλά και πνευματική τους κληρονομιά, δεν εμβαθύνουν στην παράδοση και τον πολιτισμό τους και χάνουν την επαφή με τις ρίζες τους. Επιπλέον, με την ξενομανία, το στείρο μιμητισμό και την προοδοπληξία οι νέοι συμβάλλουν στην αποδυνάμωση της γλώσσας, αφού δεν τη χρησιμοποιούν για να πετύχουν σαφή και πλήρη επικοινωνία με τον εαυτό τους και τους άλλους, με τον κόσμο των πραγμάτων και των ιδεών παρά αντικαθιστούν υπάρχουσες λέξεις με άλλες ξένες για να δείξουν τον ψευτομοντερνισμό τους. Τέλος, ο εκχυδαϊσμός, η τυποποίηση , η εκζήτηση , η συνθηματολογία στη γλώσσα δεν καλλιεργούν αισθητικά τον άνθρωπο, δεν βοηθούν στην ουσιαστική επικοινωνία του και ευθύνονται για την έλλειψη σωστής κρίσης και πνευματικής καλλιέργειας.
Ως εκ τούτου, επιβάλλεται άμεσα και έγκαιρα να αναμορφωθεί το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Να επιχειρηθεί ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης και να προσαρμοστούν τα μαθήματα και τα αναλυτικά προγράμματα στις σύγχρονες ανάγκες. Παράλληλα, να επιχειρηθεί μέσα από τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής, της ελληνιστικής της λόγιας και νεοελληνικής γλώσσας η επισήμανση της αδιάσπαστης ενότητας τους. Επίσης, να αξιοποιηθούν τα στοιχεία της γλωσσικής μας παράδοσης που είναι διαχρονική και αφού απορριφθούν αναχρονιστικές και απολιθωμένες εκφράσεις και έννοιες ,να δημιουργηθούν νέοι εκφραστικοί τόποι, έτσι ώστε να αναπαραχθεί η γλώσσα.
Καταλήγοντας, η γλώσσα είναι ο καθρέφτης κάθε λαού. Μέσα σε αυτήν διαφαίνεται η πνευματική του στάθμη, η ιστορία και τα χαρακτηριστικά του. Η διατήρησή της είναι το συντριπτικότερο τεκμήριο της ιστορικής επιβίωσης του έθνους. Όλοι οι Νεοέλληνες έχουμε χρέος να γίνουμε άξιοι συνεχιστές της γλωσσικής μας παράδοσης και ανανεωτές της για να απομακρύνουμε τον κίνδυνο του αφανισμού και της αφομοίωσης και χειραγώγησης μας από τους πολιτισμικά ανώτερους.
