Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία Α´ Λυκείου: Γλωσσομάθεια (Κριτήριο Αξιολόγησης)
Κείμενο 1
Η Προσφορά των Ξένων Γλωσσών στον Άνθρωπο
Το κείμενο είναι απόσπασμα δημοσίευσης της Μαρίας Σκαμπαρδώνη σε ιστότοπο κέντρου ξένων γλωσσών (προσπέλαση στις 9.4.2021).
Οι ξένες γλώσσες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης εκπαίδευσης. Η επαρκής γνώση τους κρίνεται απαραίτητη για την επαγγελματική ανέλιξη και επιτυχία. Η σύγχρονη πολυπολιτισμικότητα, οι απαιτήσεις που αυξάνονται στην απαιτητική, πλέον, αγορά εργασίας μάς ωθούν να θέλουμε να επικοινωνούμε απρόσκοπτα με τους άλλους ανθρώπους και να χτίζουμε ευκολότερους δρόμους και τρόπους επικοινωνίας.
Τα οφέλη από την εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι πολλά. Η καλή γνώση, ειδικά της Αγγλικής, ανοίγει επαγγελματικούς δρόμους τόσο στη χώρα όσο και στο εξωτερικό. Ειδικά στη χώρα μας έχει διαπιστωθεί πως στη γνώση ξένων γλωσσών δίνεται ιδιαίτερη έμφαση και προσοχή, ακόμα και από την παιδική ηλικία. Σήμερα, οι γλώσσες που μαθαίνονται ευρέως και θεωρούνται σημαντικές για την επαγγελματική ανέλιξη είναι η Αγγλική, η Γαλλική, η Γερμανική, αλλά και η Κινεζική και η Ρωσική. […].
Η γνωριμία με τις ξένες γλώσσες μάς μαθαίνει το σεβασμό και τη μαγεία της διαφορετικότητας. Ο άλλος δεν είναι εχθρός για εμάς, αλλά ένας άνθρωπος με διαφορετική κουλτούρα και πολιτισμό με τον οποίο εξοικειωνόμαστε και μαθαίνουμε να τον σεβόμαστε. Αντιλαμβανόμαστε πως ένας ξένος πολιτισμός, μια διαφορετική γλώσσα και κουλτούρα, είναι ένας τρόπος να μάθουμε καλύτερα τους ανθρώπους και να τους αποδεχτούμε. Και αυτό, εντέλει, μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν.
Τελικά, η καλή γνώση ξένων γλωσσών μάς δείχνει την ποικιλομορφία των επικοινωνιών που υπάρχει στον κόσμο, μας μυεί στη διαφορετικότητα και τον πλούτο που υπάρχει στους τρόπους αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων. Παράλληλα, η εκμάθηση ξένων γλωσσών, πέρα από τις επαγγελματικές ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει, ευεργετεί τη νοητική και συναισθηματική ικανότητα του ανθρώπου με πάρα πολλούς τρόπους. Έτσι, κρίνεται σπουδαία η προσφορά των ξένων γλωσσών στον άνθρωπο.
Κείμενο 2
Ο Αμερικάνος (απόσπασμα)
Το χριστουγεννιάτικο διήγημα «Ο Αμερικάνος» δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, στις 25 και 26 Δεκεμβρίου 1891, στην εφημερίδα Άστυ, της οποίας ο Παπαδιαμάντης υπήρξε τακτικός συνεργάτης.
[…]-Βρε παιδιά, θυμάστε, κανένας από σας, το Γιάννη τ’ μπαρμπα-Στάθη τ’ Μοθωνιού, που λείπει στην Αμέρικα εδώ κι είκοσι χρόνια;
Ακούσας το όνομα τούτο ο ξένος ανεσκίρτησε κι εστράφη άκων προς τον λαλούντα. Εντούτοις εκρατήθη, προσεπάθησε να δείξη αδιαφορίαν, κ’ ελθών εκάθισε παρά τινα γωνίαν του καπηλείου. Ήναψε πούρον κ’ εκάπνιζεν.
[…]-Πού να θυμάστε σεις! Είσθε όλοι μικρότεροί μου […] Ήμουν ως δεκαοχτώ χρονών όταν εξενιτεύθηκε ο γυιος του Μοθωνιού, κ’ εκείνος τότε θα ήτον ως εικοσιπέντε. Μα μου φαίνεται, να τον έβλεπα τώρα-δα, θα τον εγνώριζα. Απέθαναν με τον καημό του Γιάννη τους, κι ο καημένος ο μπαρμπα-Στάθης, κ’ η γυναίκα του, Θεός σχωρέσ’ τους! […]. Και ο γυιος τους έρριξε πέτρα πίσω του. […] Ξέρετε που ήταν και αρραβωνιασμένος;
-Και ποια είχε; Ηρώτησε μετ’ αδιαφορίας ο κλήτωρ της δημαρχίας, αρχηγός της πολιτοφυλακής της νυκτός.
Ο ξένος ήκουε μετά βαθυτάτης προσοχής, αλλ’ εφυλάττετο να στρέψη βλέμμα προς τον λαλούντα.
-Είχε το Μελαχρώ της θεια-Κυρατσώς της Μιχάλαινας. Και σαν έφυγε και απέρασαν δυο-τρία χρόνια, την εγύρεψαν πολλοί, γιατί το κορίτσι είχε χάρες κ’ εμορφιές, και τιμημένη ήτον, […], και προικιά είχε καλά. Μα το Μελαχρώ δε θέλησε κανέναν, όσο που απέρασαν τα χρόνια κ’ έγινε κι αυτή γεροντοκόριτσο. […]
– Έλα κάμε γλήγορα […]Κλείσε γλήγορα, Δημήτρη, να κοιμηθούν ο κόσμος, θα σηκωθούν τις δυο απ’ τα μεσάνυχτα να παν στην εκκλησιά. Και ο κύριος έχει μέρος να κοιμηθή τάχα; Ηρώτησε δείξας τονΑμερικάνον.
-[…] Μη σε μέλη ως τόσο για τον κύριο, προσέθηκε παίξας την ματιά εις τον κλήτορα·αν θέλη μέρος να κοιμηθή, έχει και παραέχει.
-[…]
-Και ποιος είναι;
-Εκείνος που σας έλεγα πριν, ο Γιάννης τ’ μπαρμπα-Στάθη τ’ Μοθωνιού. Όταν ήρθες κι αποκαταστάθηκες εδώ του λόγου σου, ήταν φευγάτος, και γι’ αυτό δεν τον θυμάσαι. Μα τον πατέρα του, τον μπαρμπα-Στάθη, τον έφθασες,θαρρώ.[…]
[…]
Ο ξενιτευμένος γαμβρός, ο από εικοσαετίας απών, ο από δεκαετίας μη επιστείλας, ο από δεκαετίας μη αφήσας που ίχνη, ο μη συναντήσας που πατριώτην, ο μη ομιλήσας από δεκαπενταετίας ελληνιστί, είχε γυρίσει πολλά μέρη εις τον Νέον Κόσμον, είχεν εργασθή ως υπεργολάβος εις μεταλλεία και ως επιστάτης εις φυτείας, κ’ επανήλθε με χιλιάδας τινάς ταλλήρων εις τον τόπον της γεννήσεώς του, όπου επανεύρεν ηλικιωθείσαν, αλλ’ ακμαίαν ακόμη, την πιστήν του μνηστήν.
Εν μόνον είχε μάθει, προ δεκαπέντε ετών, τον θάνατον των γονέων του. Περί της μνηστής του είχε σχεδόν πεποίθησιν ότι θα είχεν υπανδρευθή προ πολλού· εν τούτοις διετήρει αμυδράν τινα ελπίδα. […]
Μετά τρεις ημέρας, τη Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν, ετελούντο, εν πάση χαρά και σεμνότητι, οι γάμοι του Ιωάννου Ευσταθίου Μοθωνιού μετά της Μελαχροινής Μιχαήλ Κουμπουρτζή.[…]
ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1
1ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Ποια είναι τα οφέλη από την εκμάθηση ξένων γλωσσών, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1; (50-60 λέξεις).
Μονάδες 10
2ο υποερώτημα (μονάδες 10)
Να γράψεις δύο λέξεις με τις οποίες συνδέονται οι περίοδοι λόγου στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 (μονάδες 4) και να αποδώσεις τη νοηματική σχέση που εκφράζει η καθεμία. (μονάδες 6)
Μονάδες 10
3ο υποερώτημα (μονάδες 15)
Η συγγραφέας επιλέγει στο Κείμενο 1 το πρώτο πληθυντικό ρηματικό πρόσωπο στο χωρίο της 3ης παραγράφου: «…ένας τρόπος να μάθουμε καλύτερα τους ανθρώπους και να τους αποδεχτούμε…» Να αιτιολογήσεις με συντομία αν η χρήση του πρώτου προσώπου είναι κατάλληλη γλωσσική επιλογή, λαμβάνοντας υπόψη πού δημοσιεύεται το κείμενο, σε ποιους απευθύνεται και για ποιο σκοπό υποστηρίζεται αυτή η άποψη.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ 2 (μονάδες 30)
Σ᾽ ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί σε ηλεκτρονικό περιοδικό να αναφερθείτε στους λόγους που καθιστούν απαραίτητη τη γλωσσομάθεια για εσάς τους νέους στη σύγχρονη εποχή (350 περίπου λέξεις)
Μονάδες 30
ΘΕΜΑ 3 (μονάδες 20)
Στο Κειμένο 2 αξιοποιείται ο διάλογος ως κυρίαρχη τεχνική/τρόπος. Ποια είναι η λειτουργία του;
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 15)
Ποια εντύπωση σου προκαλούν η στάση του προσώπου στο οποίο αναφέρεται η αφήγηση και η στάση της κοπέλας, σύμφωνα με τα νοήματα του Κειμένου 2; (μονάδες 10) Συμφωνείς ή διαφωνείς με τη στάση τους; (μονάδες 5) Να αναπτύξεις την ερμηνεία σου σε 100-150 λέξεις.
Μονάδες 15
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1ο υποερώτημα
Τα οφέλη από την εκμάθηση ξένων γλωσσών, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1, είναι:
- επαγγελματική ανέλιξη και επιτυχία, ανοίγονται επαγγελματικές ευκαιρίες τόσο στη
χώρα όσο και στο εξωτερικό.
- απρόσκοπτη επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους.
- σεβασμός της διαφορετικότητας.
- ανάπτυξη της νοητικής και συναισθηματικής ικανότητας του ανθρώπου.
2ο υποερώτημα
Τελικά: εισάγει το συμπέρασμα των θέσεων του κειμένου.
Παράλληλα: επισημαίνει μια σημαντική ωφέλεια, πέρα από την επαγγελματική εξέλιξη, χάρη στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.
3ο υποερώτημα
Είναι κατάλληλη ως γλωσσική επιλογή το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, διότι το κείμενο:
- δημοσιεύεται σε ιστότοπο ξένων γλωσσών – παρακινεί στην εκμάθηση ξένων γλωσσών τους επισκέπτες αυτής της σελίδας.
- απευθύνεται στους γονείς και σε υποψήφιους σπουδαστές του κέντρου ξένων γλωσσών- αμεσότητα, οικειότητα.
- Η άποψη αυτή υποστηρίζεται, προκειμένου να γίνει πιο πειστική η αρχική θέση στην παράγραφο ότι η γνώση ξένων γλωσσών μαθαίνει στον άνθρωπο το σεβασμό και τη μαγεία της διαφορετικότητας.
ΘΕΜΑ 2
Η αξία της γλωσσομάθειας
Στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, όπου οι αποστάσεις έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί χάρη στην τεχνολογία και το διαδίκτυο, η γνώση ξένων γλωσσών αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά εφόδια για εμάς τους νέους ανθρώπους. Η γλωσσομάθεια δεν είναι απλώς μια επιπλέον δεξιότητα, αλλά ένα απαραίτητο εργαλείο για να αντεπεξέλθουμε στις αυξημένες απαιτήσεις της εποχής.
- Η γλωσσομάθεια αποτελεί πολύτιμο εφόδιο για την επαγγελματική εξέλιξη, καθώς προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην επικοινωνία και συνεργασία με διεθνείς συνεργάτες και ενισχύει την αποδοτικότητα στον χώρο εργασίας. Παράλληλα, ανοίγει νέες προοπτικές απασχόλησης και εξέλιξης, προσφέροντας στον εργαζόμενο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά.
- Η γλωσσομάθεια διευρύνει τις γνώσεις και καλλιεργεί την κριτική σκέψη, καθώς επιτρέπει πρόσβαση σε πρωτότυπα ξενόγλωσσα έργα, επιστημονικά δεδομένα και πολιτισμούς πέρα από τα όρια της μητρικής γλώσσας. Ο πολύγλωσσος άνθρωπος αναπτύσσει πολυπρισματική αντίληψη του κόσμου και βαθύτερη επίγνωση της παγκόσμιας πραγματικότητας.
- Η γλωσσομάθεια καλλιεργεί την πολιτισμική ευαισθησία και ενισχύει τη διαπολιτισμική συνείδηση, επιτρέποντας στο άτομο να κατανοεί και να σέβεται διαφορετικούς πολιτισμούς. Μέσα από τη γλωσσική επικοινωνία προάγεται η ανταλλαγή ιδεών, η άρση προκαταλήψεων και η αποδοχή της ποικιλομορφίας, καθιστώντας τη γλωσσομάθεια πολύτιμη γέφυρα διαλόγου και αρμονικής συνύπαρξης των λαών.
Συμπερασματικά, η γλωσσομάθεια αποτελεί σήμερα όχι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Μέσα από αυτή, αποκτούμε τα εφόδια για να σταθούμε με αυτοπεποίθηση σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει και να συμβάλουμε ενεργά στη διαμόρφωση μιας κοινωνίας πιο ανοιχτής, συνεργατικής και ανθρώπινης.
ΘΕΜΑ 3
- Ο διάλογος συμβάλλει στην πειστικότερη διαγραφή των χαρακτήρων (αληθοφάνεια), καθώς μέσα από τις συζητήσεις των θαμώνων στο καπηλειό αποκαλύπτονται οι στάσεις, οι σκέψεις και τα συναισθήματά τους, αλλά και η συγκίνηση του ίδιου του Αμερικάνου που ακούει για το παρελθόν του. Παράλληλα, πληροφορεί τον αναγνώστη για τα γεγονότα — την πολυετή απουσία του Γιάννη, τον θάνατο των γονιών του και την πίστη της μνηστής του — χωρίς να χρειάζεται παρέμβαση του αφηγητή. Τέλος, προωθεί την εξέλιξη της δράσης, καθώς μέσα από τον διάλογο προετοιμάζεται η αναγνώριση του ήρωα και οδηγούμαστε φυσικά στην τελική του αποκάλυψη και στην επανένωση με τη Μελαχρώ.
- Προσδίδει στην αφήγηση δραματικότητα, φυσικότητα και ζωντάνια.
ΘΕΜΑ 4
Το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται η αφήγηση, ο «ξένος», έχει τα τυπικά χαρακτηριστικά του ξενιτεμένου άντρα του προηγούμενου αιώνα, που άφηνε την ιδιαίτερη πατρίδα του, ζούσε στην ξενιτειά, αποκτούσε χρήματα, αλλά έχανε σχεδόν κάθε επαφή με τον τόπο καταγωγής του. Η επιστροφή του μετά από πολλά χρόνια συνοδευόταν από συγκίνηση και έκπληξη, καθώς η αγαπημένη του τον περίμενε αφοσιωμένη. Από την άλλη μεριά, η γυναίκα που έμενε πίσω θυσίαζε την ευκαιρία να φτιάξει οικογένεια και να συνεχίσει τη ζωή της, περιμένοντας τον αγαπημένο της, ακόμη και αν δεν είχε καμιά ελπίδα, καθώς η επικοινωνία ήταν ελάχιστη ή και ανύπαρκτη. Αυτές οι συμπεριφορές δημιουργούν μεγάλη εντύπωση για τα δεδομένα της εποχής μας.
Ανάλογα με τον βαθμό πρόσληψης του λογοτεχνικού κειμένου ο/η μαθητής/τρια μπορεί να κρίνει την στάση των προσώπων της ιστορίας. (π.χ. για την εποχή στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία ήταν πολλές φορές συνήθης αυτή η στάση. Ωστόσο, σήμερα η χρονική και τοπική απόσταση που χωρίζει δύο αγαπημένους δεν επιτρέπει συνήθως τέτοιες θυσίες.)
Ακολουθείστε μας και στο Tik Tok
