Νέα Ελληνικά Γ´ ΕΠΑΛ: Όραμα Παιδείας για το Σχολείο του Μέλλοντος (Κριτήριο αξιολόγησης)

Νέα Ελληνικά Γ´ ΕΠΑΛ: Όραμα Παιδείας για το Σχολείο του Μέλλοντος (Κριτήριο αξιολόγησης)

Α.   ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

 

Όραμα Παιδείας για το Σχολείο του Μέλλοντος

Αναμφίβολα, η ανάγκη για αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος αποτελεί ένα από τα μείζονα προβλήματα της Ελλάδας. Αν όμως θέλουμε ως χώρα να μη μείνουμε πίσω σε όλους τους τομείς, θα πρέπει να θέσουμε τώρα τις βάσεις για το σχολείο του μέλλοντος.

Πως θα θέλαμε, λοιπόν, να είναι αυτό το σχολείο; Ο πρώτος στόχος που πρέπει να πραγματοποιηθεί είναι η ανοικοδόμηση σχολείων με ανθρώπινο πρόσωπο. Στη σύγχρονη εκπαίδευση απαιτούνται κτίρια που δε θα είναι «μουντά» και θα μοιάζουν με φυλακές, αλλά λειτουργικά με αίθουσες προσαρμοσμένες στις σημερινές παιδαγωγικές απαιτήσεις, εξοπλισμένες με τα απαραίτητα εποπτικά μέσα, με κατάλληλους χώρους για ποικίλες δραστηριότητες. Αίθουσες, πολλές φορές χωρίς θέρμανση και μόνωση, μας κάνουν να νιώθουμε εγκλωβισμένοι σ’ ένα χώρο που δε μας εκφράζει και δεν μπορεί να καλλιεργήσει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία μας. Γιατί εκτός από τη γνώση, είναι απαραίτητο να παρέχονται και δυνατότητες για ψυχαγωγία  και  ενασχόληση  με  τα  «χόμπι»  και  τις  ιδιαίτερες κλίσεις των μαθητών. Παράλληλα, τα κτίρια είναι ανάγκη να πλαισιώνονται από δέντρα και πράσινο, μακριά από το τσιμέντο και το θόρυβο των πόλεων, που ηρεμούν και αναζωογονούν.

[…]Το σύγχρονο σχολείο θα πρέπει να αποτελεί με την ομαδική του ζωή μια μικρογραφία της σύγχρονης, προηγμένης κοινωνίας. Και θα πρέπει, επίσης, να προβάλλει ηθικά πρότυπα και αξίες, όπως είναι η δημοκρατία, η ελευθερία, ο ανθρωπισμός.

Όλα, βέβαια, τα παραπάνω δεν έχουν νόημα, αν δεν τα χειρίζονται κατάλληλοι και επαρκώς ενημερωμένοι εκπαιδευτικοί. Συγκεκριμένα, το σχολείο του μέλλοντος πρέπει να βασίζεται όχι μόνο σε καταρτισμένους στον επιστημονικό τομέα δασκάλους-καθηγητές, αλλά και με επαρκείς γνώσεις παιδαγωγικής και ψυχολογίας, για να επικοινωνούν καλύτερα με τους εφήβους. Οραματιζόμαστε, λοιπόν, δασκάλους – καθηγητές που πάνω απ’ όλα θα είναι άνθρωποι, θα συμβάλλουν όχι μόνο στην καλλιέργεια του πνεύματος με το να είναι καταρτισμένοι και ικανοί στη μετάδοση της γνώσης, αλλά θα συζητούν με τους μαθητές τους για θέματα ευρύτερου ενδιαφέροντος, που τους απασχολούν. Άρα θα πρέπει να είναι προσιτοί, ευχάριστοι, με φαντασία, με μεγάλη υπομονή και κατανόηση. Θέλουμε από τους καθηγητές και τους δασκάλους να «ανοίγουν δρόμους», να μη μεταδίδουν στείρες γνώσεις αλλά να «ερεθίζουν» το νου και την ψυχή , για να γίνουν οι μαθητές και οι μαθήτριές τους άνθρωποι ελεύθεροι και σκεπτόμενοι.

Γι’ αυτό, λοιπόν, θα επιθυμούσαμε το σχολείο, στο οποίο τα μέλη της μαθητικής κοινότητας περνούν ένα σημαντικό διάστημα της ζωής τους και αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της, να έχει πιο ανθρώπινο πρόσωπο. Να στοχεύει στη διαμόρφωση ελεύθερων προσωπικοτήτων, που θα διακρίνονται για την ανθρωπιά, την ανοχή στη διαφορετικότητα, την ευαισθησία, στοιχεία τόσο σπάνια πια στην εποχή μας. Χρειαζόμαστε ένα σχολείο που, πέρα από τις γνώσεις που θα παρέχει, θα διαμορφώνει και θα υπηρετεί τον άνθρωπο.

Αδιαμφισβήτητα, το νέο σχολείο δεν πρέπει να είναι “ξύλινο” και απωθητικό. Ο μαθητής δεν πρέπει να είναι έρμαιο της νέας τεχνολογίας, αλλά αντίθετα να τη χρησιμοποιεί για να μαθαίνει ευκολότερα  τις γνωστικές παραμέτρους των γνωστικών αντικειμένων. Για να μην αναγκαστούμε στο τέλος να επιβεβαιώσουμε στην πράξη το στίχο του Έλιοτ: «Χάσαμε τη σοφία για χάρη της γνώσης, χάσαμε τη γνώση για χάρη της πληροφορίας».

Η Γνώση και η Παιδεία αποτελούν λοιπόν θεμέλιο λίθο μιας πολιτισμένης κοινωνίας και απαραίτητη προϋπόθεση για την ατομική και συλλογική εξέλιξη, ελευθερία και ανάπτυξη.  Είναι υποχρέωση όλων μας να προσπαθούμε συνειδητά και με ειλικρίνεια να την προστατεύσουμε από κάθε κίνδυνο απαξίωσης.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1^η  δραστηριότητα

Α1.  Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος και τα χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών στο σύγχρονο σχολείο, σύμφωνα με το κείμενο; ( 50-60 λέξεις)

Μονάδες 15

2^η  δραστηριότητα

Α2.  α) Να εντοπίσετε έναν τρόπο πειθούς που χρησιμοποιείται στο κείμενο (6 μον.) και να αναφέρετε ένα μέσο αυτού του τρόπου παραθέτοντας το αντίστοιχο χωρίο (3 μον.)

       β) όμως (1^η παράγρ.), Γιατί (2η παραγρ.), επίσης (3η παράγρ.), βέβαια (4η παράγρ.), λοιπόν (5η παράγρ.), Αδιαμφισβήτητα (6η παράγρ.)  : Τι δηλώνουν οι παραπάνω διαρθρωτικές λέξεις;  (6 μον.)

Μονάδες 15

3^η δραστηριότητα

Α3.  Διαβάσατε το παραπάνω κείμενο και αποφασίζετε να συντάξετε ένα άρθρο (200 – 250 λέξεων) που θα αναρτήσετε στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, στο οποίο αναφέρετε δύο βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη εκπαίδευση στη χώρα μας και προτείνετε τρόπους για την βελτίωση τής κατάστασης.

Μονάδες 20

Β.    ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

– Α, έλα δω… του κάνει ο δάσκαλος. Εσύ είσαι που λες τα παραμύθια;

-Δε φταίω γω… έκανε το παιδί.

-Και ποιος σου είπε ότι φταις; Καλά καμωμένα είν’ αυτά πού κάνεις. Μα γιατί δεν έρχεσαι να σε γράψουμε να μάθεις και γράμματα του σκολειού; Έ; Δεν τ’ αγαπάς;

Γράμματα του σκολειού! Αν τ’ αγαπούσε! Μα υπήρχαν πιο γλυκά γράμματα! Πώς όμως να τα μάθει; Αυτός μάθαινε γράμματα του ποδαριού, γράμματα τής τρεχάλας, μιαν αράδα εδώ και μιαν εκεί. Μαζί με τα δαμάλια¹. Να βοσκάν εκείνα γρασίδι κι αυτός βιβλίο. Αν τ’ αγαπούσε λέει! Τι λόγια είν’ αυτά που λες, κυρ δάσκαλε! Μα πόσα κομμάτια θα γίνει ένα τόσο δα ανθρωπάκι; Βλέπεις, τα σκολειά σ’ αυτόν τον κόσμο είναι όλα σκολειά της μέρας. Ανοίγουνε τις πόρτες τους μαζί με τα μαντριά. Πού να πάει; Εδώ ή εκεί;

Πάει λοιπόν με το κοπάδι. Και παίρνει λίγο χρήμα, που είναι πηχτός ιδρός. Το μαζεύει λίγο λίγο, όπως το μερμηγκάκι το σπόρο. Έχει κάτι σχέδια… Σκοπεύει, σα θα μαζέψει κάμποσα, να πάει στο δάσκαλο και να του πει: «Να, πάρε, και δώσ’ μου γράμματα, γράμματα καλά όμως, του σκολειού…». Έχει την ελπίδα ότι έτσι δε θα τον διώξουν. Έχει ακουστά για τους δασκάλους ότι είναι καταδεχτικοί άνθρωποι και δε θα τον αποπάρουνε.

Και, τώρα, να, ο δάσκαλος ήρθε μοναχός του. Η καλή του τύχη τον έφερε μπροστά του. Και τι;… Δάσκαλος αληθινός, με γυαλιά! Και τον καλάει και στο σπίτι του. Ώρα ήταν λοιπόν. Πιάνει κι αυτός το σακάκι του και το κουνάει.

-Τ’ είν’ αυτό; Ρωτά ο δάσκαλος.

-Χρήματα.

-Πού τα ‘βρες;

-Τα κέρδισα.

-Και γιατί τα κουνάς;

-Είναι για γράμματα. Μα δεν είναι πολλά. Άμα τα κάνω μπόλικα, θα τα φέρω εδώ να μου μάθεις. Μπορεί να γίνει αυτό, κυρ δάσκαλε;

-Αν μπορεί;…

Ο δάσκαλος έβαλε τη γροθιά του στο μάτι για να διώξει ένα σκουπίδι. Ύστερα κοίταξε το παιδί βαθιά στα μάτια.

-Λοιπόν… πήγε να του πει.

Η φωνή του ήταν κάπως αλλιώτικη, έτσι λιγάκι σα βραχνή.

-Άσ’ τα… Άσ’ τα εκεί, είπε, και πήγαινε… Αύριο, που θα παχνίσεις τα δαμάλια σου, έλα… του λέει.

-Να πάρω πλακοκόντυλο, δάσκαλε; Να πάρω χαρτιά, μολύβια;

-Όχι, όχι, καλό μου παιδί… πώς είναι τ’ όνομά σου;

-Μέλιος.

-Όχι, Μέλιο.

Και πάλι ήταν αλλαγμένη ή φωνή του, πιο πολύ αλλαγμένη και πιο βραχνή. Το παιδί στάθηκε λίγο. Ύστερα άδειασε την τσέπη του στο τραπέζι κι έφυγε. Ο δάσκαλος ούτε γύρισε να το δει. Αφανίστηκε να κοιτά έξω απ’ το παράθυρο, σα να ξεφύτρωσε ξαφνικά εκεί έξω κάνας καινούριος κόσμος και πάσκιζε να τον μάθει.

Απ’ τ’ άλλο βράδυ άρχισε να πηγαίνει. Σα συγύριζε τα βόδια και τα πότιζε και τα πάχνιζε, έχυνε στο κεφάλι του ένα μαστραπά νερό, σφουγγιζότανε, έχωνε στον κόρφο του τα χαρτιά του, και κλεφτά κλεφτά τρύπωνε στο σπίτι του δάσκαλου. Τα ‘χανε συμφωνήσει οι δυο τους, να μη μαθευτεί το μυστικό τους πουθενά.

«Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», Μενέλαος Λουντέμης, (απόσπασμα)

¹ μικρά μοσχάρια

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1^η δραστηριότητα

Β1.  Ποια είναι η επιθυμία του παιδιού-πρωταγωνιστή του κειμένου; Ποια εμπόδια αντιμετωπίζει στην υλοποίησή της και ποια λύση βρίσκει τελικά;

Μονάδες 15

2^η δραστηριότητα

Β2.  α) Να εντοπίσετε δύο διαφορετικούς αφηγηματικούς τρόπους στο κείμενο (4 μον.) και να παραθέσετε ένα χαρακτηριστικό χωρίο για τον καθένα (3 μον.)

       β) «Τι λόγια είν’ αυτά που λες, κυρ δάσκαλε!» : Ποια είναι η λειτουργία του β’ ενικού ρηματικού προσώπου (4 μον.) και του θαυμαστικού (4 μον.) στη συγκεκριμένη φράση του κειμένου; 

Μονάδες 15

3η δραστηριότητα

Β3.  Ο πρωταγωνιστής του κειμένου, όπως και πολλά παιδιά στην εποχή μας, αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα που δεν τους επιτρέπουν να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Να παρουσιάσετε τέτοια εμπόδια –  δυσκολίες σε ένα σύντομο κείμενο 100 – 150 λέξεων.

Μονάδες 20