Νέα Ελληνικά Γ´ ΕΠΑΛ: Δημοκρατία (Κριτήριο αξιολόγησης)
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
Α. Μη λογοτεχνικό
Συμμετοχική δημοκρατία
Το απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του Rutger Bregman, Ανθρωπότητα. Μια απροσδόκητα αισιόδοξη ιστορία, Κλειδάριθμος, 2020, σελ. 289, 290-1.
Πώς μπορούμε να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη στην πολιτική; Πώς μπορούμε να ανακόψουμε τον κυνισμό στην κοινωνία; Και πώς μπορούμε να σώσουμε τη δημοκρατία μας;
Οι δημοκρατίες σ’ όλον τον κόσμο πλήττονται από […] μάστιγες. […] Τους πολίτες που δεν εμπιστεύονται πλέον ο ένας τον άλλον. Τον αποκλεισμό των μειονοτήτων. Την απώλεια του ενδιαφέροντος των ψηφοφόρων. Τη διαφθορά των πολιτικών. Την άρνηση των πλούσιων να πληρώνουν αναλογικά φόρους. Και την αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι η σύγχρονη δημοκρατία είναι βυθισμένη στην ανισότητα.
Το Τόρες βρήκε ένα γιατρικό για αυτά τα προβλήματα. Δοκιμασμένη πλέον για είκοσι πέντε χρόνια, η λύση του Τόρες είναι εκπληκτικά απλή. Έχει υιοθετηθεί σ’ όλον τον κόσμο, ωστόσο σπάνια βγαίνει στις ειδήσεις. Ίσως επειδή […] είναι μια ρεαλιστική πρωτοβουλία βασισμένη σε μια θεμελιωδώς διαφορετική άποψη για την ανθρώπινη φύση. Μια άποψη η οποία δεν θεωρεί τους ανθρώπους νωθρούς και δεν τους υποτιμά με το να τους αντιμετωπίζει απλώς ως θυμωμένους ψηφοφόρους, αλλά απεναντίας ρωτά: Κι αν υπάρχει ένας δημιουργικός και φιλότιμος πολίτης μέσα στον καθένα μας;
Για να το πω διαφορετικά: Αν η πραγματική δημοκρατία είναι εφικτή;
Η ιστορία αυτή του Τόρες αρχίζει στις 31 Οκτωβρίου του 2004. Ημέρα εκλογών. […]
Σίγουρα δεν υπήρχε τίποτε που να προμήνυε ότι το Τόρες ήταν έτοιμο να επινοήσει ξανά το μέλλον της δημοκρατίας.
<Ανάμεσα στους άλλους υποψήφιους>[…] ο Χούλιο Τσάβες (καμία συγγένεια με τον Ούγκο) ήταν ένας περιθωριακός ταραξίας που οι οπαδοί του ήταν μια χούφτα φοιτητές, μερικοί συνεταιρισμοί και κάποιοι ακτιβιστές συνδικαλιστές. Το πρόγραμμά του, που μπορούσε να συνοψιστεί σε μία μοναδική πρόταση, ήταν για γέλια: Αν ψηφιζόταν δήμαρχος, ο Χούλιο θα έδινε την εξουσία στους πολίτες του Τόρες.
[…] Εκείνη την Κυριακή του Οκτωβρίου, με μόλις 35,6% των ψήφων, ο Χούλιο Τσάβες εκλέχθηκε με μικρή διαφορά δήμαρχος του Τόρες.
Και κράτησε τον λόγο του.
Η τοπική επανάσταση ξεκίνησε με εκατοντάδες συνελεύσεις. […]
Ήταν καιρός, ανακοίνωσε ο νέος δήμαρχος, για μια πραγματική δημοκρατία. Καιρός για πνιγηρές αίθουσες συνεδριάσεων, χλιαρό καφέ, φώτα φθορισμού και ατελείωτα λογισμικά. Καιρός για διακυβέρνηση όχι από δημοσίους υπαλλήλους και καριερίστες πολιτικούς, αλλά από τους πολίτες του Τόρες.
[…]
Στο τέλος ο λαός νίκησε. Δέκα χρόνια μετά την εκλογή του Χούλιο Τσάβες, το Τόρες είχε κάνει πρόοδο που αντιστοιχούσε σε πολλές δεκαετίες. Η διαφθορά και οι πελατειακές σχέσεις είχαν μειωθεί πολύ, έδειξε μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, και ο πληθυσμός συμμετείχε στην πολιτική με πρωτόγνωρο τρόπο. Νέα σπίτια και σχολεία χτίζονταν, νέοι δρόμοι φτιάχνονταν και παλιές συνοικίες αναβαθμίζονταν.
Μέχρι σήμερα το Τόρες έχει έναν από τους μεγαλύτερους συμμετοχικούς προϋπολογισμούς στον κόσμο. Περίπου 15.000 άνθρωποι συνεισφέρουν, και συνελεύσεις γίνονται εγκαίρως σε 560 σημεία στον δήμο. Οι πάντες είναι καλοδεχούμενοι να υποβάλουν τις προτάσεις τους και να ψηφίσουν εκπροσώπους. Μαζί, οι άνθρωποι του Τόρες αποφασίζουν πού θα διαθέσουν τα εκατομμύρια που μαζεύονται από τους φόρους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η δραστηριότητα
Α1. α. Πώς ο Χούλιο Τσάβες ενίσχυσε τη συμμετοχή των πολιτών και μείωσε τη διαφθορά στο Τόρες;(Μονάδες 5)
β. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση το Κείμενο 1, τις παρακάτω περιόδους λόγου, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε περίοδο, τη λέξη Σωστό ή Λάθος (χωρίς αναφορά σε χωρία του κειμένου): (Μονάδες 10)
- Ο Χούλιο Τσάβες προερχόταν από ένα ισχυρό και καθιερωμένο πολιτικό κόμμα.
- Η λύση που εφάρμοσε το Τόρες βασίστηκε στην πεποίθηση ότι οι άνθρωποι είναι φυσικά νωθροί και αδιάφοροι.
- Μετά από δέκα χρόνια συμμετοχικής διακυβέρνησης, στο Τόρες είχαν μειωθεί φαινόμενα διαφθοράς.
- Οι συνελεύσεις και η συμμετοχή των πολιτών στο Τόρες ήταν περιορισμένες και αφορούσαν ελάχιστους δημότες.
- Ο Χούλιο Τσάβες τήρησε την προεκλογική του υπόσχεση και παρέδωσε την εξουσία στους πολίτες του Τόρες.
2η δραστηριότητα
Α2. α. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις (σύμφωνα με τη σημασία τους μέσα στο κείμενο) και να γράψετε για καθεμία μία περίοδο λόγου, έτσι ώστε να φαίνεται η σημασία της: μαζεύονται, επανάσταση, ανακόψουμε, φτιάχνονταν, αναβαθμίζονταν. (Μονάδες 5)
β. Στη δεύτερη παράγραφο(Οι δημοκρατίες σ’ όλον τον κόσμο…βυθισμένη στην ανισότητα.) του κειμένου να εντοπίσετε τη θεματική πρόταση, τα σχόλια/λεπτομέρειες, την κατακλείδα της (αν υπάρχει) και δώσετε ένα πλαγιότιτλο. (Μονάδες 10)
(μονάδες 15)
3η δραστηριότητα
Α3. Υπόθεσε ότι στο σχολείο σου γίνεται εκδήλωση με θέμα «Σύγχρονη Δημοκρατία: Η σχέση του πολίτη με τους θεσμούς». Αξιοποιώντας υλικό από το κείμενο και τις προσωπικές σου γνώσεις και εμπειρίες, καλείσαι να εκφωνήσεις μια ομιλία 200-250 λέξεων, με την ιδιότητα του εκπροσώπου του τμήματός σου, όπου εκθέτεις τους λόγους για τους οποίους, κατά τη γνώμη σου, η δημοκρατία είναι ανώτερη μορφή πολιτικής οργάνωσης έναντι άλλων μορφών διακυβέρνησης και παραθέτεις τρόπους με τους οποίους οι πολίτες μπορούν πιο ενεργητικά να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή και στη λήψη αποφάσεων.
Μονάδες 2
Β. Μη λογοτεχνικό κείμενο
Πολιτική απραξία και αφασία
Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005), Η συνέχεια 3 (α΄ έκδοση 1962), στα ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1941-1971), εκδ. Νεφέλη, Δεκέμβριος 2000.
Τώρα είναι απλός θεατής…
|
Τώρα είναι απλός θεατής Ασήμαντος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος Τώρα πια δε χειροκροτεί δε χειροκροτείται Ξένος περιφέρεται στων οδών το κάλεσμα.
Έρχονται από μακριά οι νέοι σαλπιγκτές Των επιλέκτων κλάσεων του μέλλοντος Οι κραυγές τους γκρεμίζουν τα σαθρά[1] τείχη Τήκουν[2] τη λάσπη σε φωτεινούς ρύακες[3]. Έρχονται οι αγνοί, οι ανυπόκριτοι[4], Οι βιαστές, οι αμέτοχοι, οι παρθένοι, Οι πονηροί συνδαιτυμόνες[5], οι αθώοι Οι ληξίαρχοι[6] των ημερών μας. Έρχεται το μεγάλο παρανάλωμα[7] Μέσα στους πίδακες των πρόσχαρων νερών. Έρχονται οι τελευταίες προγραφές[8].
Μα τώρα αυτός είναι απλός θεατής Ανώνυμος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος Με τα χέρια στο στήθος σαν έτοιμος νεκρός Τώρα πια δε χειροκροτεί δε χειροκροτείται.
(Να ξέρεις πάντα το πότε και το πώς)
|
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η δραστηριότητα
Β1. Ποια είναι η βασική αλλαγή στη στάση ζωής του κεντρικού προσώπου του ποιήματος, όπως αυτή αποτυπώνεται από την αντίθεση μεταξύ του παρελθόντος και του «Τώρα»;
(Μονάδες 15)
2η δραστηριότητα
Β2. α. Στο τέλος του ποιήματος χρησιμοποιείται το β’ ενικό ρηματικό πρόσωπο. Πώς λειτουργεί στο νόημα του κειμένου;
β. Να εντοπίσεις και να καταγράψεις στο τετράδιό σου ένα (1) ασύνδετο σχήμα, μία (1) μεταφορά, μία (1) επανάληψη και μία (1) παρομοίωση.
(Μονάδες 15)
Β3. (μονάδες 25)
Για ποιους λόγους το πρόσωπο στο ποίημα παρουσιάζεται ως απλός θεατής των γεγονότων; Ποιο μήνυμα, κατά τη γνώμη σου, εκφράζει ο τελευταίος στίχος σε παρένθεση; Να οργανώσεις την απάντησή σου σε 100-150 λέξεις.
Μονάδες 20
[1] Τα ανίσχυρα, αδύναμα (σάπια)
[2] Λιώνω, ρευστοποιώ
[3] Το ρυάκι (στη νεοελληνική), ορμητικό ρεύμα, χείμαρρος, λειωμένο μέταλλο που ρέει (στην αρχαία ελληνική γλώσσα)
[4] Αυτοί που δεν υποκρίνονται
[5] Αυτοί που τρώνε στο ίδιο τραπέζι.
[6] ο υπεύθυνος για την εγγραφή των νέων πολιτών στα αρχεία του δήμου τους όταν έφταναν στην ενηλικίωση
[7] αυτό ή αυτός που καταστρέφεται ολοσχερώς, που πέφτει θύμα, που καίγεται ολοκληρωτικά (σύνηθες κυρίως στην έκφραση: γίνομαι παρανάλωμα του πυρός)
[8] «διάταγμα καταδίκης σε θάνατο ή εξορία» που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολιτικό πλαίσιο, για να αναφερθεί σε δολοφονία ή εξορία εγκεκριμένη από το κράτος.
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».
Ακολουθείστε μας και στο Tik Tok
