Ένα από τα πιο ερωτικά ποιήματα. Μόνο γιατί μ’ αγάπησες της Μαρίας Πολυδούρη.
Το ποίημα ανήκει στη συλλογή «Οι τρίλιες που σβήνουν». Γεννήθηκε 1 Απριλίου του 1902 και πέθανε την 29η του ίδιου μήνα το 1930.
Την αρχή και το τέλος της σημάδεψε ένας μήνας που ανήκει στην άνοιξη. Μια εποχή που τη χαρακτηρίζει η ανεμελιά, η ευαισθησία, ο έρωτας, η αγάπη. Πηγή έμπνευσης για τη Μαρία Πολυδούρη αποτελούσε η ίδια της η ζωή. Ό,τι αισθανόταν το μετέφερε στα ποιήματά της. Η ποίηση αποτελούσε γι’ αυτήν το … προσωπικό της ημερολόγιο!
Η γνωριμία με το γνωστό ποιητή, Κώστα Καρυωτάκη, ήταν καθοριστική για τη ζωή της. Ήταν ο έρωτάς της, η αγάπη της, η ζωή της όλη. Χωρίς αυτόν η ζωή αποτελούσε ένα κόσμο, όπου κυριαρχούσε το σκοτάδι και η θλίψη. Το παραπάνω ποίημά της αναφέρεται, όπως φαίνεται και από το β’ ενικό, που χρησιμοποιεί, στον καλό της και ομότεχνό της, Καρυωτάκη. Δύο άτομα εντελώς διαφορετικά. Εκείνος γεμάτος ανασφάλειες, ζούσε μόνος και έβρισκε συντροφιά γράφοντας ποιήματα. Εκείνη δε ήταν αρκετά προκλητική για την εποχή της, γεμάτη δύναμη, που άλλωστε φαίνεται και από τη φοίτησή της στο πανεπιστήμιο. Αυτός την ερωτεύτηκε χάριν στην ομορφιά της, ενώ εκείνη την προσέλκυσε η σκέψη του και η ποίησή του. Ο έρωτας αυτός, όμως, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο λόγος; Ο Καρυωτάκης δε μπορούσε να δεχτεί τον απελευθερωμένο χαρακτήρα της Μαρίας, διότι θα αμαυρωνόταν η εικόνα του. Η Μαρία ήταν μια γυναίκα αρκετά προκλητική, όπως προαναφέρθηκε. Είχε φτάσει στο σημείο να του κάνει και πρόταση γάμου! Παρ’ όλα αυτά, εκείνος αν και την αγαπούσε αρκετά, αρνήθηκε την πρότασή της.
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες, λοιπόν. Ένα ποίημα αφιερωμένο σε αυτόν. Τι αισθάνεται κανείς μόλις διαβάσει το ποίημα αυτό; Απογοήτευση, λύπη, συμπόνια, ευαισθησία;
Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες στα περασμένα χρόνια: αφορμή; Η αγάπη του προς εκείνη για όλα τα χρόνια που προηγήθηκαν. Την αγαπούσε πάντα, μέχρι να πεθάνει («ήλιο, βροχή, καλοκαιριού προμάντεμα»). Για την ποιήτρια ένα άγγιγμα σημαίνει πολλά. Ένα άγγιγμα από το άτομο που αγαπάς και νοιάζεσαι μπορεί να σε κάνει τον πιο ευτυχισμένο άνθρωπο («μόνο γι’ αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο»). Με την επανάληψη της λέξης «μόνο» υποδηλώνεται η μοναδικότητα των στιγμών που έζησε η ποιήτρια κι ας ήταν λίγες.
Μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν: η έμφαση στρέφεται στα μάτια, μέσα στα οποία βρίσκονται συγκεντρωμένα όλα τα συναισθήματά μας. Το βλέμμα μπορεί να προδώσει τα πάντα, εκφράζει τη μόνη αλήθεια, εξομολογείται για εμάς. Η εξομολόγηση αυτή την κατέστησε πριγκίπισσα/βασίλισσα (στέμμα), την έκανε να νιώθει μοναδική ανάμεσα σε όλον τον υπόλοιπο γυναικείο πληθυσμό και επισφραγίζει την ύπαρξή της.
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα: ήρθε στον κόσμο για έναν συγκεκριμένο λόγο, για να τον ερωτευθεί, να τον αγαπήσει. Εδώ θα μπορούσαμε να συνδυάσουμε το στίχο αυτό με έναν ανάλογο του Τάσου Λειβαδίτη à Γι’ αυτό έγινε ο κόσμος μάτια μου, για να σε συναντήσω. Απέκτησε νόημα η ζωή της λόγω της αγάπης του γι’ αυτήν, αν και δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Και μόνο που υπήρχε ανταπόκριση στον έρωτά της, της αρκεί. Ζωή χωρίς αγάπη, δεν είναι αληθινή! Στόχος στη ζωή είναι να καταφέρει κανείς να αγαπήσει, αλλά και να αγαπηθεί.
Σε όλα της τα ποιήματα υπάρχει ένας συγκεκριμένος δέκτης του ποιήματος και το τέλος του είναι αναμενόμενο: ο θάνατος. Γιατί άραγε; Διότι ο έρωτάς τους διακόπηκε από τον σκληρό και επώδυνο θάνατο. Εκείνος είχε βασιλέψει κι εκείνη ζούσε με τη σκέψη του και τις στιγμές μαζί του, οι οποίες χαράχτηκαν ανεξίτηλα στην καρδιά, αλλά και στο μυαλό της.
Μαρία Ρέκλου, Πρωτοετής φοιτήτρια του τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ.
Πηγές:
- Νεοελληνική Λογοτεχνία, Θεωρητικής Κατεύθυνσης, Γ’ Λυκείου
- Wikipedia
