20 Krasny Pereulok, Odessa, 65026, Ukraine
Τηλ.: +380/482-357136
e-mail: hfc@hfcodessa.org
Το Μουσείο λειτουργεί Δευτέρα – Παρασκευή, από 10:00 έως 17:00
Το Μουσείο της Φιλικής Εταιρίας ιδρύθηκε το 1979 ως παράρτημα του Μουσείου Τοπικής Ιστορίας της Οδησσού. Το Μουσείο της Φιλικής Εταιρίας το 1994 μεταφέρθηκε στην ιστορική του τοποθεσία, στο κτίριο όπου ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρία και όπου σήμερα στεγάζεται το παράρτημα του ΕΙΠ στην Οδησσό. Τελευταία, μια νέα εθνογραφική γκαλερί έχει ανοίξει στην αυλή του μουσείου.
Η Φιλική Εταιρία, που ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό, απετέλεσε την οργανωτική επιτροπή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Η Φιλική Εταιρία ιδρύθηκε από τους Αθανάσιος Τσακάλωφ, Νικόλαο Σκουφά και Εμμανουήλ Ξάνθο. Συνέβαλε στην οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης, στην αύξηση του φιλελληνισμού και στην εξεύρεση χρηματοδότησης και υποστηρικτών στις ελληνικές παροικίες της μεσογείου και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η έδρα της Φιλικής Εταιρίας βρίσκεται στην οδό Κρέσνι Περεούλοκ 18 (Krasnij Pereulok) της Οδησσού και αποτελούσε οικεία του πατέρα του Γρηγόριου Μαρασλή, του μετέπειτα δημάρχου της Οδησσού. Αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας ήταν ο Δημήτριος Υψηλάντης, στρατηγός του Τσαρικού στρατού.
Ο Γρηγόριος Μαρασλής, έλληνας εύπορος της Οδησσού, εξελέγη δήμαρχος το 1878. Κατά την διάρκεια της θητείας του ο Μαρασλής δώρισε από την περιουσία του για την κατασκευή τραμ, ηλεκτρικών σταθμών, θεάτρου, σχολείων, πάρκων και τη βιβλιοθήκη Μαρασλή.
Μία από τις κεντρικές πλατείες της πόλης ονομάζεται Πλατεία Ελλήνων – προς τιμή της ελληνικής κοινότητας Οδησσού. Ακόμη, στην Οδησσό μπορεί κανείς να βρει δρόμους και κτίρια που αναφέρονται σε έλλήνες.
Η παρουσία ελλήνων αποίκων στις Βορειοδυτικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας ήταν αποτέλεσμα μιας γενικότερης διαδικασίας στην Ελληνική Ιστορία γνωστή ως ο Μεγάλος Ελληνικός Εποικισμός. Τον 7ο – 6ο αιώνα Π.Χ. εγκαταστάθηκαν Έλληνες στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας ανάμεσα στον Δνίπερο Ποταμό στα Ανατολικά και στον Δούναβη Ποταμό στα Δυτικά. Την περίοδο εκείνη ιδρύθηκαν μεγάλες πόλεις όπως η Ολβία, Τύρα όπως και το Νικώνιον. Επιπροσθέτως, γύρω από τα μεγάλα διοικητικά κέντρα εγκαταστάθηκαν μικρές ελληνικές αποικίες. Επίσης, έχουν βρεθεί εγκαταστάσεις ακόμα και σε απομακρυσμένες περιοχές πέρα από τα μεγάλα αστικα κέντρα. Από αυτές, πάνω από δέκα έχουν εντοπιστεί στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας ανάμεσα στην Όλβια και στην Τύρα, συμπεριλαμβανομένης και της Οδησσού (Pliny VI, 82, Ptolemy, IV, 5, 14, Pseudo Arrian, 87, Arrian, 31) .
Τα κατάλοιπα των Ελληνικών Αποικιών στα παράλια του Κόλπου της Οδησσού ανακαλύφθηκαν κατά το ξεκίνημα του 19 αιώνα. Ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν γύρω από την λεωφόρο Primorskij και την Όπερα της Οδησσού αποκάλυψαν αρχαία ελληνικά νεκρταφεία με αμφορείς και άλλα αντικείμενα. Μέχρι σήμερα γνωρίζουμε δέκα εγκαταστάσεις που χρονολοούνται από την Αρχαϊκή μέχρι της Κλασσική Ελλάδα και άλλες εννέα κατά τους πρώτους αιώνες μ.χ. στα παράλια του Κόλπου της Οδησσού. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως έναν μεγάλο αριθμό αγγείων που είχαν εισαχθεί από την Αθήνα, την Θάσο, την Χίο, την Σινώπη και άλλα ελληνικά κέντρα της εποχής.
H ελληνική παρουσία στην πόλη και γενικότερα στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας ήταν συνεχής και έντονη. Η Οδησσός ως μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας ιδρύθηκε με αυτοκρατορικό διάταγμα της Μεγάλης Αικατερίνης το 1794. Οι έλληνες της Οδησσού ασχολούνταν αποκλειστικά με το εμπόριο, ενώ οι πιο εύποροι πραγματοποιούσαν δωρεές για την ανέγερση σχολείων, βιβλιοθηκών, τυπογραφείων, νοσοκομείων και εκκλησιών.
