Παραδοσιακά στο πρώτο θέμα, που αντιμετωπίζουν οι υποψήφιοι, καλούνται ν’ αναπτύξουν σύντομα 3 ή 4 όρους-έννοιες της εξεταστέας ύλης. Το δεύτερο κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου αποτελεί για τους εξεταστές τη συνηθέστερη πηγή άντλησης θεμάτων στο κομμάτι αυτό της εξέτασης, αφού σχεδόν ο ένας στους δύο όρους, που έχουν επιλεγεί από τις εξεταστικές επιτροπές διαχρονικά, προέρχεται απ’ αυτό ακριβώς το κεφάλαιο. Όσον αφορά τους πιο «αγαπημένους» όρους των εξεταστών, αξίζει ν’ αναφέρουμε τον όρο «Φεντερασιόν» (πέντε εμφανίσεις), τους όρους «Κοινωνιολογική Εταιρεία» και «Λαϊκό Κόμμα» που έχουν εμφανιστεί από δύο φορές έκαστος, το «Εθνικό Κομιτάτο», την «Ομάδα των Ιαπώνων», το «Εθνικό Κόμμα» και την «Πατριαρχική Επιτροπή», που έχουν εμφανιστεί από τρεις φορές και τους «Πεδινούς», τους «Ορεινούς», τα «Τάγματα Εργασίας» και την «Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων», που έχουν εμφανιστεί από δύο. Ένα πολύ ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο, το οποίο οι υποψήφιοι του 2016 οφείλουν να λάβουν σοβαρά υπόψη τους, είναι το γεγονός ότι, κατά μέσο όρο, κάθε δεύτερη χρονιά οι εξεταστές επιλέγουν όρο από την «Εθνοσυνέλευση του 1862-1864» της σελίδας 77 του σχολικού βιβλίου!
Για τα θέματα ανάπτυξης οι εξεταστές έχουν δείξει κατά το παρελθόν ιδιαίτερη προτίμηση στην «Κρίση του 1932» και τις «Οικονομικές συνθήκες κατά την περίοδο 1910-1922» (δύο εμφανίσεις αμφότερες οι ενότητες) από το πρώτο κεφάλαιο, στην «Οργάνωση των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα» (τρεις εμφανίσεις) από το δεύτερο κεφάλαιο, στην «Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων» και την «Ελληνοτουρκική προσέγγιση» (αμφότερες με δύο εμφανίσεις), καθώς και στην ενότητα με τις «Επιπτώσεις από την άφιξη των προσφύγων» (τρεις εμφανίσεις) από το τρίτο κεφάλαιο. Όσον αφορά το τέταρτο κεφάλαιο του Κρητικού Ζητήματος, πρέπει να τονίσουμε ότι, κατά το παρελθόν, έχουν ζητηθεί οι περισσότερες ενότητες μόλις από μία φορά! Είναι πάντως σημαντικό ν’ αναφέρουμε ότι η τελευταία χρονιά που αξιοποιήθηκε το κεφάλαιο αυτό στις ερωτήσεις ανάπτυξης ήταν το 2012 και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι πιθανότητες να δουν οι φετινοί υποψήφιοι θέμα ανάπτυξης από το «Κρητικό Ζήτημα» είναι ιδιαίτερα αυξημένες!
Στην εξέταση των παραθεμάτων οι εξεταστικές επιτροπές, διαχρονικά, μοιράζουν τις επιλογές τους κυρίως ανάμεσα στα τρία πρώτα κεφάλαια της εξεταστέας ύλης. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 5% των παραθεμάτων, που έχουν εμφανιστεί στα εξεταστικά φύλλα του μαθήματος, προέρχονται από το κεφάλαιο του Κρητικού Ζητήματος. Πάντως, αν αυτό έχει κάποια σημασία, τα δύο τελευταία χρόνια (2014 και 2015) οι εξεταστές έκαναν επιλογή παραθέματος σχετικού με το περιεχόμενο του τέταρτου κεφαλαίου, κάτι που είναι ιδιαίτερα πιθανό να επαναληφθεί και τη φετινή χρονιά! Εξάλλου, στο κεφάλαιο του Κρητικού Ζητήματος υπάρχουν δύο εξαιρετικά ενδιαφέροντα παραθέματα (Νο8 και Νο9), που δεν έχουν αξιοποιηθεί ποτέ από τις εξεταστικές επιτροπές και, κατά συνέπεια, οι υποψήφιοι των Πανελληνίων Εξετάσεων του 2016 οφείλουν να τα προσέξουν και να τα μελετήσουν πολύ σχολαστικά!
Στη βιντεο-παρουσίαση διάρκειας 44 λεπτών, για την οποία υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο(https://www.youtube.com/watch?v=1OBz8G5m1_I), οι υποψήφιοι της Ο.Π. των Ανθρωπιστικών Σπουδών μπορούν, συμπληρωματικά, να παρακολουθήσουν όλες τις ενότητες που έχουν εμφανιστεί στα θέματα ανάπτυξης του μαθήματος της Ιστορίας από το 2000 μέχρι και το 2015, τις πιο «αγαπημένες» ενότητες των εξεταστών διαχρονικά, καθώς και προτεινόμενα θέματα με λιγότερες, περισσότερες και… ιδιαίτερα αυξημένες πιθανότητες να εμφανιστούν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις φέτος!
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να υπενθυμίσουμε στους υποψήφιους και τις υποψήφιες του 2016 ότι οφείλουν μεν να δώσουν μια μεγαλύτερη προσοχή στα πιθανότερα θέματα, όμως, από την άλλη, δεν επιτρέπεται ν’ αποκλείσουν καμία ενότητα από την τελευταία μελέτη της εξεταστέας ύλης! Οι εξεταστές έχουν το δικαίωμα και την δυνατότητα ν’ αξιοποιήσουν οποιοδήποτε διδαγμένο θέμα και γι’ αυτό το λόγο οι «εκπλήξεις» στις επιλογές των εκφωνήσεων κάθε άλλο παρά ασυνήθιστο φαινόμενο αποτελούν, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
