Η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το τελευταίο διάστημα παρακολουθεί με ανησυχία το ζήτημα σχετικά με την «Αναδιαμόρφωση του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας», το οποίο περιλαμβάνεται σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας, μοναδικό ελληνικό Ερευνητικό Κέντρο στο εξωτερικό, με έδρα το μέγαρο της Φλαγγινείου Σχολής του 17ου αιώνα, διαθέτει διεθνή ακτινοβολία και υψηλό επιστημονικό κύρος. Κατά τα εξήντα περίπου έτη της λειτουργίας του, ενισχύει την έρευνα με την παροχή υποτροφιών σε νέους Έλληνες πτυχιούχους Πανεπιστημίων καθώς και φιλοξενίας σε Έλληνες και αλλοδαπούς επιστήμονες. Επίσης, έχει παραγάγει πλούσιο επιστημονικό έργο (εκδόσεις, συνέδρια, διαλέξεις) και, τέλος, συμβάλλει ενεργά στην εξωστρέφεια της ελληνικής επιστήμης και στη σύνδεση των Ελλήνων ερευνητών με τη διεθνή ερευνητική κοινότητα.
Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών αρκετά είναι τα σημεία που γεννούν προβληματισμό και, σε μεγάλο βαθμό, παρεκκλίνουν του πλαισίου λειτουργίας των ερευνητικών κέντρων στην Ελλάδα και διεθνώς: μεταξύ αυτών, η αποκλειστική υπαγωγή του Ελληνικού Ινστιτούτου στο Υπουργείο Εξωτερικών και η απόσπασή του από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και την Ακαδημία Αθηνών, η θέσπιση στη διοίκησή του δύο ανώτερων θέσεων, Προέδρου και Επιστημονικού Διευθυντή, με μη σαφώς καθορισμένες αρμοδιότητες και προσόντα, η μη αναφορά σε ανοικτή διαδικασία υποβολής υποψηφιοτήτων για την κατάληψη των ανωτέρω θέσεων και σε επιστημονική κρίση των προτεινομένων από ειδικούς επιστήμονες, αλλά, αντίθετα, ο διορισμός του Προέδρου και του Επιστημονικού Διευθυντή από τον Υπουργό Εξωτερικών με εισήγηση επιτροπής που ορίζει ο ίδιος ο Υπουργός, η απουσία μνείας σχετικά με τον τρόπο επιλογής των υποψήφιων υποτρόφων και τον θεσμό της φιλοξενίας.
Η Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών έχει στενούς πνευματικούς δεσμούς με το Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας, καθώς στα Τμήματά της καλλιεργούνται επίσης οι βυζαντινές και μεταβυζαντινές σπουδές στα πεδία της φιλολογίας, της ιστορίας, της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης, της φιλοσοφίας, του θεάτρου και της μουσικής, καθώς και οι ιταλικές σπουδές. Επιπλέον απόφοιτοί της, και μάλιστα μέλη ΔΕΠ, έχουν εκλεγεί στη θέση του Διευθυντή του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, υπήρξαν υπότροφοι-ερευνητές και/ή φιλοξενούμενοί του, έχουν συνεργαστεί σε εκδόσεις του ή έχουν λάβει μέρος σε συνέδριά του.
Με αυτά τα δεδομένα, η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αφού εκφράσει την αμέριστη υποστήριξή της στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας, καλεί την Ελληνική Πολιτεία να μεριμνήσει για τη διατήρηση του αυστηρά επιστημονικού χαρακτήρα του Ιδρύματος και να συνεισφέρει ουσιαστικά και σε πνεύμα συνεργασίας με την αρμόδια επιστημονική κοινότητα στην περαιτέρω ενίσχυση του σημαντικού ερευνητικού, ευρύτερα πνευματικού και πολιτισμικού έργου που το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών επιτελεί.
Η Κοσμήτωρ
Καθηγήτρια Ελένη Καραμαλέγκου
