Του Νίκου Τσούλια
Χαίρομαι για πρώτη φορά τον κόσμο της ξεγνοιασιάς. Δεν υπήρξε ποτέ πριν, δεν τον ήξερα καν αυτό τον κόσμο. Από τότε που ήμουνα μαθητής στο Δημοτικό σχολείο μέχρι το τελευταίο μάθημα της διδασκαλίας μου στο 3ο Γενικό Λύκειο Ζωγράφου πάντα είχα και το ένιωθα πολύ έντονα ένα διαρκές καθήκον με διαφορετικό περιεχόμενο κάθε φορά αλλά με πανίσχυρη την υποχρέωση προς την εκπλήρωση ενός συγκεκριμένου σε κάθε φάση σκοπού με την ταυτόχρονη αξιοποίηση και τη συστηματική και σχολαστική οργάνωση του χρόνου μου – ναι ο χρόνος είναι και προσωπική υπόθεση!
Με το τέλος της επαγγελματικής μου δραστηριότητας ήρθη αυτή η τυπική αλλά και συνάμα απόλυτα ουσιαστική υποχρεωτικότητα της καθημερινής λειτουργίας μου και νιώθω μια περίεργη ελευθερία. Και ενώ με φόβιζε η αφυπηρέτηση – είναι λέξη πιο κομψή από τη συνταξιοδότηση – και η αδρανοποίηση που ούτως ή άλλως εμπεριέχει, διαπιστώνω ότι είναι μια νέα μορφή άγνωστου τρόπου ζωής που θέλει νέα συστατικά στοιχεία.
Βέβαια υπάρχει ένα πολύ σταθερό νήμα πάθους που συνδέει τις δύο όψεις της ζωής μου με την ασυνέχεια που προκάλεσε η αφυπηρέτησή μου, το διάβασμα και το γράψιμο, τα οποία ήταν πάντα εδώ και δεκαετίες σχεδόν σ’ όλη την ενεργητική ζωή μου το σταθερό και φοβερά όμορφο πεδίο ευχαρίστησής μου και της όποιας αίσθησης πραγμάτωσής μου! Και όσο κινούμαι με το ίδιο πάντα πάθος, τη διαρκώς αυξανόμενη διαολεμένη όρεξη και την ιδιαίτερα σφοδρή επιθυμία όχι μόνο δεν έχω να φοβηθώ τίποτα αλλά και νιώθω ότι θα εκπληρώσω ανεκπλήρωτα όνειρά μου, με την έκδοση βιβλίων και με τις φιλοδοξίες που βάζει η επιθυμία μου και το όνειρό μου να κάνω κάτι αξιόλογο.
Προφανώς δεν παύουν ποτέ οι υποχρεώσεις και οι δεσμεύσεις σε κάθε άνθρωπο, αλλά θέλω να τονίσω ότι το τέλος της επαγγελματικής δραστηριότητας με την άρση της καθημερινής τελετουργίας και υποχρεωτικότητας ανοίγει νέα πεδία οργάνωσης της ίδιας της ζωής, νέα καθήκοντα ακόμα και νέες αντιλήψεις για τον εαυτό μας. Έτσι η έννοια της ελευθερίας θέτει ένα περίεργο σκηνικό και μια μεγάλη πρόκληση. Ποιο ή ποια θα είναι τα ισοδύναμα της τωρινής περιόδου της ζωής σε σχέση με την επαγγελματική ενασχόληση και τη διαρκή υποχρεωτικότητα όλης της προηγούμενης περιόδου της διαδρομής μου;
Η ελευθερία αυτή δεν μπορεί να είναι το χάζεμα ή η διαρκής ανεμελιά ή ό,τι φέρνει ο χρόνος και η καθημερινότητα. Χωρίς να σημαίνει ότι και όλα αυτά τα στοιχεία δεν έχουν την αξία τους, δεν μπορούν όμως να γεμίσουν τη ζωή και κυρίως να σου δίνουν την αίσθηση της πληρότητας της ζωής και της προσπάθειας της διαρκούς πορείας προς την αρτίωση του εαυτού σου. Είναι φοβερά όμορφη η πρόκληση που σου θέτει αυτή η ελευθερία. Σε ξαφνιάζει. Σου εμφανίζεται κάποια καλή πρωία και κάνεις καιρό να συνειδητοποιήσεις το ανεπάντεχο δώρο, να διευθετείς εσύ τη ζωή σου χωρίς την κυρίαρχη μέχρι τότε συνθήκη της επαγγελματικής δράσης.
Η επαγγελματική εκπαιδευτική δραστηριότητα δεν οριοθετείται μόνο ή και κυρίως στην αντικειμενική χρονική της διάσταση. Αντίθετα το κύριο στοιχείο της είναι η φοβερή διαστολή της λόγω του συνεχούς περάσματος γενιών και γενιών μαθητών που κουβαλούσαν κάθε φορά τους δικούς τους καιρούς και έτσι δεν ζούσα μόνο τη δική μου διαδρομή αλλά γευόμουνα και πολλές μικρές – φαινομενικά τριετείς αλλά ουσιαστικά μεγαλύτερες – διαδρομές της νεότητας και της εφηβείας.
Το συγκριτικό μεγάλο μειονέκτημα αυτής της περιόδου σε σχέση με την προηγούμενη είναι ένα και αναντικατάστατο, η μαγεία της σχολικής αίθουσας και η μοναδική ομορφιά της διδασκαλίας, η οργανική και θεσμική «συνάντησή μου» με την νεότητα και με τα πάντα ταξιδεμένα όνειρά της και με τις διαρκώς ακμαίες φιλοδοξίες της. Εδώ δεν κάνω το λάθος. Δεν προσπαθώ να αντικαταστήσω όλο αυτό το ξεχωριστό σύμπαν με κάτι άλλο. Θα ήταν και μάταιο και θα μου προκαλούσε πάντα μια υστέρηση και μια αίσθηση χαμένου παραδείσου. Αποδέχτηκα το γεγονός του τέλους της σχολικής μου παρουσίας ως αναγκαίο συμβάν της ίδιας της ζωής και της πραγματικότητας και προς τούτο δίνω στον εαυτό μου την εξής απάντηση.
«Δέξου την απώλεια και το τίμημά της. Μπορείς να νοσταλγείς όλη αυτή τη μεγάλη διαδρομή χωρίς κανένα άγχος σύγκρισης, γιατί δεν έχει νόημα. Μπορείς να γράφεις τις αφηγήσεις που είναι πάντα θαλερές και επιζητούν έκφραση – και όλη αυτή η λειτουργία έχει αυταξία και εσωτερική πληρότητα. Μπορείς να διαβάζεις τα διαρκώς καινούργια ζητήματα που θέτει η σχολική πραγματικότητα και να θέτεις την εικόνα σου ως εκπαιδευτικού μέσα σ’ αυτό το ‘συνεχές’ με τις καινοτομίες του και τις εκπλήξεις του μακριά από δογματισμούς και κυρίως από δικές σου βεβαιότητες».
Να λοιπόν που ο στοχασμός και η πνευματική αναζήτηση μπορούν να γεφυρώσουν χρόνους και καιρούς, ασυνέχειες και τομές της ζωής σου. Έτσι κι αλλιώς ένα και ενιαίο είναι το ταξίδι σου. Όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή δεν μας ενδιαφέρουν ως αντικειμενικά και εξωτερικά συμβάντα αλλά ως πρόσληψη και ερμηνεία τους και ως το πώς τα εντάσσουμε στο δικό μας εν πολλοίς αυτόνομο και προσωπικό ταξίδι. Και πάνω από όλα, αυτό που έχει τη μέγιστη αξία είναι τα δικά μας γεγονότα και κυρίως η διαρκής δράση μας ως ξεχωριστή πορεία ενός μοναδικού ιστορικού όντος!
