1. Τα θέματα των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθη− μάτων λαμβάνονται από την ύλη που ορίζεται ως εξε− ταστέα για κάθε μάθημα κατά το έτος που γίνονται οι εξετάσεις. Οι ερωτήσεις είναι ανάλογες με εκείνες που υπάρχουν στα σχολικά εγχειρίδια και στις οδηγίες του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.), διατρέχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη έκταση της εξεταστέας ύλης, ελέγχουν ευρύ φάσμα διδακτικών στόχων και είναι κλιμακούμενου βαθμού δυσκολίας. Οι υποψήφιοι απα− ντούν υποχρεωτικά σε όλα τα θέματα.
2. Σε περίπτωση κατά την οποία ένα θέμα αναλύεται σε υποερωτήματα, η βαθμολογία που προβλέπεται για αυτό κατανέμεται ισότιμα στα επιμέρους ερωτήματα, εκτός αν κατά την ανακοίνωση των θεμάτων καθορίζε− ται διαφορετικός βαθμός για κάθε ένα από αυτά.
Α. Αρχαία Ελληνικά.
Για την εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών ως μαθήμα− τος Προσανατολισμού, ισχύουν τα εξής:
1. Δίνεται στους υποψηφίους απόσπασμα διδαγμένου «κειμένου 12 − 20 στίχων» με νοηματική συνοχή και τους ζητείται:
α) να μεταφράσουν ένα τμήμα του 8−10 στίχων στη νέα ελληνική και β) να απαντήσουν σε:
i. Δύο (2) ερωτήσεις ερμηνευτικές, που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες/ αξίες/ προβλήματα, στη στάση/ ήθος/ χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό/ κοινω− νικό/ πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του έργου, στη δομή/ σύνθεση του κειμένου, σε υφολογικά/ αισθητικά θέματα, με βάση ολόκληρο το ανωτέρω απόσπασμα.
ii. Μία (1) ερώτηση ερμηνευτική που αναφέρεται σε τμήματα του από μετάφραση διδασκόμενου κειμένου, σε συσχετισμό με το παραπάνω εξεταζόμενο πρωτό− τυπο απόσπασμα. Σ’ αυτή την περίπτωση δίνεται στους υποψηφίους σε φωτοτυπία το συγκεκριμένο μεταφρα− σμένο τμήμα.
iii. Μία (1) ερώτηση που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος, στο οποίο ανήκει το κείμενο, στο συγγραφέα ή το έργο του.
iν. Μία (1) ερώτηση λεξιλογική σημασιολογική (σύνδε− ση λέξεων αρχαίας και νέας, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα).
2. Δίνεται επίσης αδίδακτο πεζό κείμενο αττικής δια− λέκτου 10−12 στίχων και ζητείται:
α) να το μεταφράσουν στη νέα ελληνική και β) να απαντήσουν σε:
i. Μία (1) ερώτηση γραμματικής και
ii. Μία (1) ερώτηση συντακτικού.
Κάθε ερώτηση του αδιδακτου κειμένου μπορεί να ανα− λύεται σε δύο υποερωτήματα, ανάλογα με το είδος των ερωτήσεων που χρησιμοποιούνται.
3. Η βαθμολογία κατανέμεται ως εξής:
α) Η μετάφραση του διδαγμένου κειμένου βαθμολο− γείται με 10 μονάδες και του αδιδακτου με 20 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.
β) Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 10 μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.
γ) Στις περιπτώσεις των διδαγμένων κειμένων για τα οποία δεν προβλέπεται από το Πρόγραμμα Σπουδών διδασκαλία από μετάφραση, δεν δίνεται στους υποψη− φίους η υπό στοιχείο 1.β.ii ερμηνευτική ερώτηση και τότε οι δύο πρώτες υπό στοιχείο 1.β.i ερμηνευτικές ερωτήσεις βαθμολογούνται η καθεμία με δέκα πέντε (15) μονάδες της εκατοντάβαθμης κλίμακας.
Για την εξέταση των παραπάνω θεμάτων τόσο στο δι− δαγμένο όσο και στο αδίδακτο κείμενο μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση και το είδος των διδακτικών στόχων που αξιολογούνται, να χρησιμοποιούνται διάφορα είδη ερωτήσεων.
Β. Νεοελληνική Γλώσσα
Για την εξέταση στη Νεοελληνική Γλώσσα των υπο− ψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων, δίνεται σε φω− τοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού, λογοτε− χνικού, άρθρου κ.τ.λ.) μιας έως δύο σελίδων από βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό (ή κατασκευασμένο για το σκοπό της αξιολόγησης) που αναφέρεται σε κοινωνικά, πο− λιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής και έχει νοηματική πληρότητα. Το κείμενο αυτό ανταποκρίνεται στην αντιληπτική ικανό− τητα των υποψηφίων και σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με θεματικούς κύκλους οικείους στους υποψηφίους από τη σχολική διδασκαλία. Οι υποψήφιοι καλούνται:
α) Να δώσουν μια σύντομη περίληψη του κειμένου αυτού, της οποίας η έκταση καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου.
β) Να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγ− χονται:
i. η κατανόηση του κειμένου (ιδεολογικά σημεία του κειμένου, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, κ.τ.λ.)
ii. η οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, συλλογι− στική, κ.τ.λ.)
iii. τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώ− νυμα − αντώνυμα, κατασκευή φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κ.τ.λ.)
iν. η ικανότητα τους να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών, καθώς και να χειρίζο− νται αυτές τις δομές, ανάλογα με τους επικοινωνιακούς στόχους του κειμένου.
γ) Να συντάξουν ένα κείμενο, ενταγμένο σε επικοι− νωνιακό πλαίσιο, με το οποίο κρίνουν ή σχολιάζουν κάποια σημεία του κειμένου ή αναπτύσσουν προσωπικές απόψεις, παίρνοντας αφορμή από το κείμενο. Η έκταση της ανάπτυξης αυτής καθορίζεται κατά προσέγγιση, χωρίς να υπερβαίνει τις 600 λέξεις.
Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 25 μονάδες, το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 35 μονάδες, οι οποίες κατανέμονται σε επιμέρους ερωτήσεις, ενώ το τρίτο θέμα βαθμολογείται με 40 μονάδες. Κατά τη βαθμο− λόγηση όλων των θεμάτων λαμβάνεται υπόψη η ορθο− γραφία, η δομή του κειμένου, ο λεξιλογικός πλούτος, η ακρίβεια και η ορθότητα της διατύπωσης καθώς και το περιεχόμενο.
Γ. Λατινικά
1. Στους υποψηφίους που συμμετέχουν στις πανελλα− δικές εξετάσεις, δίνεται διδαγμένο κείμενο 10−15 στίχων και ζητείται από αυτούς:
α) να το μεταφράσουν στη νέα ελληνική γλώσσα.
β) να απαντήσουν σε τέσσερις παρατηρήσεις: δύο (2) γραμματικές και δύο (2) συντακτικές, οι οποίες μπορεί να αναλύονται σε υποερωτήματα.
Η βαθμολογία κατανέμεται ως εξής:
i. Μετάφραση κειμένου 40 μονάδες.
ii. Κάθε γραμματική ή συντακτική παρατήρηση 15 μονάδες.
Δ. Ιστορία
1. Η Ιστορία ως μάθημα Προσανατολισμού και μάθημα Γενικής Παιδείας, εξετάζεται με συνδυασμό ερωτήσεων, οι οποίες ταξινομούνται σε δύο ομάδες.
α) Στην πρώτη ομάδα περιλαμβάνονται δύο θέματα που μπορούν να αναλύονται σε ερωτήσεις με τις οποίες ελέγχονται οι ιστορικές γνώσεις των υποψηφίων (ιστο− ρικές έννοιες, ιστορικά γεγονότα, χρονολογίες, δράση ιστορικών προσώπων, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά φαινόμενα, κ.τ.λ.) και η κατανόηση τους.
β) Στη δεύτερη ομάδα περιλαμβάνονται δύο (2) του− λάχιστον θέματα που απαιτούν σύνθεση ιστορικών γνώ− σεων και κριτική ικανότητα (αξιολογήσεις ιστορικών γεγονότων ή ιστορικών προσώπων, ανάλυση αιτιών ή συνθηκών που συντέλεσαν στη διαμόρφωση και εξέλιξη σημαντικών ιστορικών φαινομένων κ.τ.λ.). Στην περί− πτωση αυτή μπορούν να χρησιμοποιούνται και ερωτή− σεις επεξεργασίας ιστορικού υλικού, το οποίο δίνεται στους υποψηφίους σε φωτοτυπία. Το υλικό αυτό αφορά γραπτές ιστορικές πηγές, εικαστικά έργα, χάρτες, δια− γράμματα κ.τ.λ. που χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία ή ως μέσα άντλησης στοιχείων για την εξα− γωγή ιστορικών συμπερασμάτων.
2. Η βαθμολογία κατανέμεται κατά 50% σε καθεμία από τις ομάδες αυτές. Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις κάθε ομάδας, μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας σε καθεμία από αυτές, η οποία καθορίζεται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανακοινώνεται στους υποψηφίους γραπτώς.
