Του Νίκου Τσούλια
Γιορτάζουμε σήμερα 23 Απριλίου όλοι οι βιβλιοφάγοι του Κόσμου. Γιορτάζουν όσοι αγαπούν τη ζωή και τον εαυτό τους και αναζητούν τρόπους και ευκαιρίες για να καλλιεργήσουν και να εκφράσουν την ομορφιά του συναισθήματός τους, όσοι είναι αναζητητές του νοήματος της ζωής και πορεύονται στις σελίδες των βιβλίων για να συναντήσουν τα μεγάλα πνεύματα της ανθρωπότητας και να κουβεντιάσουν μαζί τους. Τι πιο γοητευτικό και πιο γενναιόδωρο, τι πιο προκλητικό και πιο όμορφο;
Γιορτάζουν όσοι βλέπουν – όταν έχουν ανοιχτό βιβλίο – ότι μετασχηματίζεται η προσωπικότητά τους και κάθε φορά νιώθουν την κάμπια να μεταμορφώνεται με τον πιο παράξενο και ανεξήγητο τρόπο σε πεταλούδα, όσοι δημιουργούν όλο και πιο νέα παράθυρα με τα οποία βλέπουν καλύτερα τον κόσμο, όσοι δημιουργούν καινούργια είδωλα αισθητικής και ομορφιάς μέσα από το ψηλάφισμα των χεριών τους πάνω στο χαρτί του βιβλίου, μέσα από το οδοιπορικό στις έννοιες και στα νοήματα, στους στοχασμούς και στα ερωτήματα των συγγραφέων, όσοι είδαν να αλλάζει η ζωή τους μέσα από το συνεχές διάβασμα της εκπαιδευτικής λειτουργίας και της προσωπικής θείας αναγνωστικής τελετουργίας.
Και είναι η πιο μαγευτική εικόνα, να μπορείς να συναντάς τον Όμηρο και τον Ντίκενς, τον Αριστοτέλη και τον Ντοστογιέφσκι, τον Σοφοκλή και τον Τολστόι, τον Καρτέσιο και τον Καμύ και να συζητάς μαζί τους, να ψυχανεμίζεσαι με τους δικούς τους καιρούς, να γίνονται οι σκέψεις τους και οι δικές σου ένα ζυμάρι που διαρκώς αναπλάθεται και δημιουργεί τις νέες παραστάσεις του Πνεύματος, να διαπιστώνεις ότι κοινό είναι το νήμα της αγωνίας των ανθρώπων όλων των εποχών και όλων των τόπων και να αισθάνεσαι ότι συμμετέχεις στο πανηγύρι των ιδεών και των προβληματισμών. Γιατί αν δεν κάνεις παρέα με τον Οδυσσέα και με την Αντιγόνη, με τον Δον Κιχώτη και με τον Άμλετ, με την Άννα Καρένινα και με τους αδελφούς Καραμαζώφ, πώς μπορείς να βγεις στο δρόμο για το αξιερώτητο;
Και είναι οι βιβλιόφιλοι όλου του Κόσμου και όλων των αιώνων που συμπυκνώνουν το χωροχρόνο της Ιστορίας νιώθοντας μια περίεργη αίσθηση αιωνιότητας και αγγίζουν την ψυχή της ζωής υπερβαίνοντας τις δεσμεύσεις της απλής ύπαρξης. Αυτοί έχουν άλλη αφήγηση για την Ιστορία και για τη Ζωή. Όχι, δεν είναι αφήγηση που την επιβάλλουν μέσα από τη βία οι άνθρωποι του Ξίφους, οι άνθρωποι της εξουσίας και του πολέμου, είναι αφήγηση που τη δημιουργούν και τη γράφουν οι άνθρωποι του Πνεύματος, οι άνθρωποι της ειρήνης και της ελευθερίας και που εκφράζει την αυθεντική αγωνία μας στην «παράλογη σιωπή του Σύμπαντος».
Το βιβλίο είναι αυτό που συνδεσμώνει λαούς και έθνη, καιρούς και εποχές μέσα από τις άπειρες συναντήσεις αναγνωστών και συγγραφέων. Ο πραγματικός διάλογος της κοινωνίας γίνεται εδώ, σ’ αυτές τις μοναχικές συναντήσεις, αναγνωστών και συγγραφέων, που δημιουργούν τον Κόσμο της αρετής και της ευημερίας. Εδώ δεν υπάρχουν τα σύνορα των κρατών και οι επικράτειες των εξουσιών. Ο Ευριπίδης και ο Σαίξπηρ, ο Αισχύλος και ο Θερβάντες δεν ανήκουν σε κράτη και εξουσίες – αντίθετα αμφισβητούν όλα εκείνα τα σχήματα που μοιράζουν τους ανθρώπους. Ανήκουν στους βιβλιοφάγους, στους ερευνητές της ψυχής και της καρδιάς, στους καλλιεργητές της Παιδείας και του Πολιτισμού.
Και είναι τόσο εύκολο να κάνεις τη ζωή σου όμορφη αρκεί να σε αγγίξει η ιερή μανία του διαβάσματος, γιατί άμα φτάσεις και βρεις, άμα κατακτήσεις και δημιουργείς εσύ ο ίδιος – καλλιεργώντας συστηματικά κάθε στιγμή τη φιλαναγνωσία – τον πυρήνα της αισθητικής απόλαυσης και της πνευματικής έκστασης του διαβάσματος, τότε έχεις πλάσει το δικό σου παράδεισο και δεν μπορεί κανείς να σε αποδιώξει από εκεί˙ το Δέντρο της Γνώσης δεν είναι απαγορευμένο, έχει καρπούς μόνο σοφίας και ελευθερίας.
Και είναι τόσο εύκολο να προβληματιστούμε ως κοινωνίες και ως λαοί στο μείζον ερώτημα: πώς μπορεί να γίνει καλύτερος ο Κόσμος μας; Οι βιβλιοφάγοι το ξέρουν και το βιώνουν – γι’ αυτούς η Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου είναι κάθε ημέρα – και το έχουν συνειδητοποιήσει: αν διαβάζουμε κάθε ημέρα, ο κόσμος μας θα γίνει καλύτερος, γιατί «αν θέλουμε να κάνουμε καλύτερο τον κόσμο, ένας τρόπος υπάρχει να κάνουμε καλύτερο τον εαυτό μας» και τον βρήκε ο Βιτγκενστάιν ανιχνεύοντας τα όρια της γλώσσας μας και του Κόσμου μας.
Μπορούμε να κάνουμε κάθε πόλη μας μια μικρή Καταλονία, να γιορτάζουμε την ημέρα αυτή μαζί τα Βιβλία και τα Τριαντάφυλλα, όχι όμως ως την επέτειο μιας Παγκόσμιας Ημέρας αλλά ως συνεχή πνοή του πνεύματός μας και ως κουλτούρα της κουλτούρα μας, ως καθημερινό τρόπο ζωής και ως αισθητική του κάλλους του εαυτού μας!
