Του Νίκου Τσούλια
Προφανώς μπορεί να αμφισβητηθεί το νόημα της διάζευξης του ερωτήματος, αφού το «αλλάζει» δεν είναι αντιθετικό του «παρακμάζει» αλλά επιπλέον είναι και γενικότερου περιεχομένου. Το έθεσα όμως το ερώτημα με αυτή τη μορφή με αφορμή σχετικές παρατηρήσεις πολλών εκπαιδευτικών, οι οποίες ισχυρίζονταν ότι ζούμε σε περίοδο βαθιάς και παρατεταμένης κρίσης και επομένως είναι μεταβατική περίοδος.
Αυτή η παρατήρηση είναι κατά τη γνώμη μου ορθή. Αλλά έχει και συνέχεια, γιατί συνδέεται με το «τι κάνουμε». Και εδώ οι ίδιοι συνάδελφοι αποφαίνονταν ότι η όλη λειτουργία του συνδικαλισμού σήμερα είναι προβληματική – αρκεί να εξεταστεί η πλήρης απραξία του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ αλλά και η γενικότερη αδράνεια των κοινωνικών κινημάτων -, και επομένως «πρέπει να περιμένουμε τις εξελίξεις, για να αλλάξει αυτή η γκρίζα κατάσταση».
Εδώ λοιπόν είναι η διαφορά μας. Γιατί το ερώτημα τίθεται (ή πρέπει να τεθεί) στο αίτιο και όχι στο αποτέλεσμα. Το ουσιαστικό ερώτημα έχει τις εξής όψεις: Προς ποια κατεύθυνση θα αλλάξει ο συνδικαλισμός, ποιοι θα τον αλλάξουν, τι θα υπηρετεί και ποιο θα είναι το περιεχόμενό του; Και αν κάποιοι περιμένουν να γίνει δημιουργικό το έδαφος από μόνο του ενώ αυτοί θα είναι παρατηρητές, πλανώνται «πλάνην οικτράν», όπως έλεγαν παλιότερα.
Γιατί η σημερινή στείρα μορφή του συνδικαλισμού θα αναπαράγεται και θα ενισχύεται πολύ πιο εύκολα όσο δεν συμμετέχουν εκπαιδευτικοί με διαφορετικές αντιλήψεις. Δεν μπορούμε δηλαδή να έχουμε a la cart συνδικαλισμό, γιατί πολύ απλά η συλλογική δράση μόνο ως συνεχές μπορεί να νοηθεί. Δεν είναι άλλωστε καθόλου τυχαίο ότι ακριβώς αυτό επιδιώκουν – τη μη ισχυρή συμμετοχή – όσοι έχουν σήμερα πλειοψηφικές παρουσίες στα όργανα του συνδικαλισμού, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα χάσουν τους ευνοϊκούς γι’ αυτούς και για τις παρατάξεις τους συσχετισμούς.
Η σχετικά πλειοψηφική επικράτηση των αριστερών παρατάξεων και η διαμόρφωση ενός απόλυτου δίπολου της μορφής «αριστερές παρατάξεις – δεξιά παράταξη» διαμορφώνουν ένα σκηνικό τέλματος. Γιατί πολύ απλά, δεν υπάρχει ούτε καν η θεωρητική δυνατότητα για διαμόρφωση πλειοψηφιών στα Διοικητικά Συμβούλια του εκπαιδευτικού κινήματος. Και ενώ το σύνολο των αριστερών παρατάξεων έχει πλειοψηφική αναφορά στους συσχετισμούς, αυτή η πραγματικότητα δεν παραπέμπει σε καμιά περίπτωση σε έκφραση πλειοψηφίας και σε έκφραση θέσεων! Ουσιαστικά διαπιστώθηκε εν τοις πράγμασι αυτό που όλοι – όσοι είχαν μια έστω και μικρή εμπειρία από το γίγνεσθαι και από την ιστορία του συνδικαλισμού – ήξεραν πολύ καλά. Ότι δηλαδή δεν υπάρχει ενιαία αριστερά, ότι οι αριστερές παρατάξεις έχουν τόσο μεγάλες διαφορές – όχι στις αναλύσεις αλλά στο δέον γενέσθαι και κυρίως στο ποιος το εκφράζει – που δεν μπορούν να συναντηθούν. Ουσιαστικά πρόκειται για αντιμαχόμενα ρεύματα, τα οποία έχουν μια κοινή θεωρητική αναφορά ως προς τον καπιταλισμό αλλά όχι και ως προς το δρόμο για την ανατροπή του ούτε και πολύ περισσότερο ως προς το ποιος θα είναι επικεφαλής αυτής της πορείας!
Και μετά απ’ όλο αυτό το σκηνικό τι; Το πιο πιθανό είναι να έχουμε μια επανάληψη των όσων συνέβαιναν από ένα σημείο και μετά στα φοιτητικά αμφιθέατρα της μεταπολίτευσης, όπου οι αναλύσεις περί του ποιος είναι πιο αριστερός ή πιο επαναστάτης ή περί του ποιος συμβαδίζει με την πιο επαναστατική χώρα (τη Σοβιετική Ένωση ή την Κίνα ή την Αλβανία…) γίνονταν εργαλείο της όλης διαδικασίας μέχρι που αποχωρούσαν οι περισσότεροι φοιτητές και στο τέλος έμεναν αυτοί που έπαιρναν και τις αποφάσεις, οι οποίες όμως δεν είχαν και ιδιαίτερη αξία.
Αλλά σήμερα τα πράγματα δεν είναι θεωρητικά και δεν αναφέρονται σε μια ιστορική πραγματικότητα που έβλεπε μπροστά της όλο και πιο φωτεινούς ορίζοντες. Σήμερα η εικόνα είναι ζοφερή και ρίχνει και τη βαριά σκιά της στο μέλλον. Σήμερα η συλλογική δράση και τα κοινωνικά κινήματα πρέπει να δώσουν απαντήσεις στα καυτά προβλήματα των εργαζόμενων, στην ανεργία και στα «επιδόματα» μισθών και συντάξεων.
Ο νεοφιλελευθερισμός είναι κυνικός. Αφού ξεδόντιασε την αριστερή πολιτική του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., θα στηρίξει την αυθεντική εκδοχή του, εκείνον της Ν.Δ. Τώρα αν οι Η.Π.Α. – η μητρόπολη του ιμπεριαλισμού κατά την ιδεολογία του αντισυστημικού ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – στηρίζει με κάθε ευκαιρία την κυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ. προφανώς και αυτονόητα το πράττει, για να πλήξει καίρια την άποψη όλων εκείνων που έλεγαν ή λένε ότι υπάρχει άλλος δρόμος, εκείνος της ανατροπής του καπιταλισμού!
Η αριστερά του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. λοιπόν θα γίνει ο υπονομευτής της συλλογικής δράσης εφαρμόζοντας τη νεοφιλελεύθερη πολιτική μόνο και μόνο για να νέμεται τα αγαθά της εξουσίας η ηγετική του ομάδα; Και, το πιο καθοριστικό, τι ακριβώς μπορούμε να περιμένουμε, αν γίνουμε παρατηρητές όλων αυτών των αδιέξοδων διεργασιών;
